Ryby w diecie dziecka - dlaczego warto?

Tłuste ryby morskie oraz słodkowodne są źródłem pełnowartościowego białka, kwasów tłuszczowych omega-3 (DHA), witamin (zwłaszcza witaminy D oraz A), a także jodu. Dlatego ryby w diecie dziecka stanowią bardzo ważny i trudny do zastąpienia element. Po jakie ryby sięgać, a jakich się wystrzegać? Jak przygotowywać rybne posiłki?

Ryba w diecie dziecka

Mięso ryb dostarcza jodu – mikroelementu wpływającego na odpowiedni rozwój tarczycy. Zawiera też cenną witaminę D oraz witaminę A, a także znaczne ilości dobrze przyswajanego białka. Kluczowym składnikiem odżywczym są jednak długołańcuchowe, wielonienasycone kwasy tłuszczowe omega-3, jak kwas dokozaheksaenowy (DHA) czy eikozapentaenowy (EPA), które są niezbędne do prawidłowego rozwoju mózgu, komórek nerwowych i zdolności poznawczych dziecka.


Kwasy te są niezmiernie ważne zarówno w diecie kobiety ciężarnej, jak i karmiącej piersią, ponieważ istnieje bardzo silna korelacja między karmieniem dziecka a rozwojem jego mózgu oraz wzroku. Kobieta powinna spożywać przynamniej 100-200 mg/dzień DHA ponad zalecaną normę dla dorosłych 250 mg/dzień - aby korzystnie wpłynąć na rozwój dziecka. W przypadku niewystarczającego spożycia ryb dawka ta powinna wynosić nawet 400-600 mg/dzień. Kwas DHA dostarczany jest wraz z mlekiem matki.


W jakim wieku należy zacząć podawać dziecku ryby? Wiele zależy od etapów rozszerzenia diety – to po prostu kolejny składnik. Moment pojawienie się ryby w diecie dziecka będzie więc uzależniony od czasu rozszerzenia menu. Najczęściej odbywa się to po skończonym 5. czy 6. miesiącu życia. Jeżeli dziecko spróbowało już smaku warzyw, to można włączyć do diety maluszka produkty rybne, najlepiej tłuste ryby morskie, które zawierają największą ilość kwasu DHA. Należy je podawać w małych porcjach, początkowo nie częściej niż 1 raz w tygodniu, obserwując reakcję organizmu dziecka. Gdy maluch będzie dobrze tolerował ryby można zwiększyć do 2 porcji tygodniowo.

W jakim wieku wprowadzamy do diety dziecka ryby?

Alergia pokarmowa to niepożądana reakcja układu odpornościowego na składniki zawarte w pożywieniu. Wielu młodych rodziców obawia się z tego powodu podawać niemowlakowi dań z rybą, ponieważ to właśnie ryby obok nabiału, zbóż, jaj i orzechów zaliczane są do najczęściej występujących alergenów. Niemniej wpływ na rozwój alergii mają nawet w 40% obciążenia genetyczne. Związek ze zwiększonym ryzykiem alergii może też mieć poród przez cesarskie cięcie, przyjmowanie antybiotyków czy przebywanie w zanieczyszczonym środowisku. Wyniki najnowszych badań nad dietą dziecka wykazały, że podawanie ryb w okresie niemowlęcym sprzyja nie tylko zmniejszaniu ryzyka alergii, lecz także poprawia rozwój tolerancji immunologicznej organizmu1.


Niewątpliwie ryby to naturalne źródło pełnowartościowego białka, kwasów DHA oraz wielu składników mineralnych i witamin – zwłaszcza witaminy D oraz A w tłustych rybach morskich. Jeśli dziecko ukończyło 5. miesiąc życia i nie ma stwierdzonego wywiadu alergicznego, to można zacząć wprowadzać mu ryby – specjaliści do spraw żywienia dzieci zalecają, by niemowlę jadło 1-2 porcje ryby tygodniowo. To pomoże uzupełnić ewentualne niedobory kwasu DHA, którego dobowe zapotrzebowanie dla dziecka w wieku od 1. do 12. miesiąca życia wynosi 100 mg (pozostałą ilość uzupełnia się poprzez karmienie piersią lub mlekiem modyfikowanym).

Alergia pokarmowa to niepożądana reakcja układu odpornościowego na składniki zawarte w pożywieniu. Wielu młodych rodziców obawia się z tego powodu podawać niemowlakowi dań z rybą, ponieważ to właśnie ryby obok nabiału, zbóż, jaj i orzechów zaliczane są do najczęściej występujących alergenów. Niemniej wpływ na rozwój alergii mają nawet w 40% obciążenia genetyczne. Związek ze zwiększonym ryzykiem alergii może też mieć poród przez cesarskie cięcie, przyjmowanie antybiotyków czy przebywanie w zanieczyszczonym środowisku. Wyniki najnowszych badań nad dietą dziecka wykazały, że podawanie ryb w okresie niemowlęcym sprzyja nie tylko zmniejszaniu ryzyka alergii, lecz także poprawia rozwój tolerancji immunologicznej organizmu1.


Niewątpliwie ryby to naturalne źródło pełnowartościowego białka, kwasów DHA oraz wielu składników mineralnych i witamin – zwłaszcza witaminy D oraz A w tłustych rybach morskich. Jeśli dziecko ukończyło 5. miesiąc życia i nie ma stwierdzonego wywiadu alergicznego, to można zacząć wprowadzać mu ryby – specjaliści do spraw żywienia dzieci zalecają, by niemowlę jadło 1-2 porcje ryby tygodniowo. To pomoże uzupełnić ewentualne niedobory kwasu DHA, którego dobowe zapotrzebowanie dla dziecka w wieku od 1. do 12. miesiąca życia wynosi 100 mg (pozostałą ilość uzupełnia się poprzez karmienie piersią lub mlekiem modyfikowanym).

1 Żywienie niemowląt i małych dzieci pod red. Haliny Weker i Marty Barańskiej, Instytut Matki i Dziecka, imid.med.pl/images/do-pobrania/Zywienie_niemowlat_www.pdf, strona 23, dostęp 24.06.2021.

Ryba dla niemowlaka – jaka jest odpowiednia, a jakich unikać?

Zdrowym źródłem składników odżywczych są zarówno ryby morskie, jak i słodkowodne. Należy jednak wiedzieć, po które gatunki sięgać. Niemowlakom i małym dzieciom nie wolno podawać ryb drapieżnych, ponieważ one kumulują więcej szkodliwych substancji i metali ciężkich. Należą do nich:

  •  jesiotr,
  •  łosoś hodowlany,
  • makrela królewska,
  • marlin,
  • miecznik,
  • okoń morski,
  • panga,
  • płytecznik,
  • rekin,
  • ryba maślana,
  • tuńczyk,
  • tilapia,
  • węgorz.

Należy wystrzegać się także ryb pochodzących z zanieczyszczonych zbiorników wodnych oraz tych niewiadomego pochodzenia. Niemowlęta i małe dzieci nie powinny jeść ryb wędzonych, suszonych ani marynowanych, ponieważ zawierają duże ilości sodu i substancji chemicznych nadających charakterystyczny aromat i smak wędzenia. Warto też wybierać mniejsze okazy z danego gatunku, ponieważ te większe to z reguły ryby starsze, czyli takie, które będę najpewniej zawierały więcej szkodliwych substancji, bo skumulowały je w trakcie swojego dłuższego życia.


Jakie ryby są bezpieczne na zdrowy obiad dla niemowlaka? Ryby różnią się między sobą zawartością składników odżywczych. Warto podawać dziecku ryby morskie (zarówno tłuste, jak i chude), a także ryby słodkowodne. Do szczególnie zalecanych dla dzieci ryb należą:

  •  dorsz,
  • dziki łosoś,
  • flądra,
  • halibut,
  • makrela atlantycka,
  • mintaj,
  • morszczuk,
  • pstrąg,
  • sandacz,
  • sieja,
  • sola,
  • szprotki,
  • śledź,

Skąd mieć pewność, że wybrany łosoś dla niemowlaka lub inny rodzaj ryby jest bezpieczny dla maluszka? Będą miały odpowiednie certyfikaty MSC świadczące o tym, że pochodzą ze zrównoważonych łowisk i zdrowego stada.

Dania dla dzieci – jak przygotować rybę?

Podawane na posiłek ryby dla niemowlaka powinny być odpowiednio przygotowane: przed obróbką termiczną należy obrać ją ze skóry, ponieważ to właśnie tam kumuluje się najwięcej toksyn, i oczyścić z ości. Mięso rybie najlepiej ugotować na parze, upiec w piekarniku lub też ugrillować bez dodatku tłuszczu. Następnie należy je dobrze rozdrobnić, zwracając szczególną uwagę na ewentualne pozostałości ości lub zmielić i podać maluszkowi w formie pulpecików czy rybnych filecików dodanych do zupki.


Danie z rybą dla niemowlaka po 5.-6. miesiącu powinno przypominać konsystencją gładkie purée, ponieważ choć maluch potrafi lekko rozdrabniać pokarm językiem, to nadal ma silny odruch ssania. Dopiero niemowlę 7-8-miesięczne umie pobierać w pełni jedzenie z łyżeczki, rozgryźć je i wykonywać ruchy językiem na boki. Wówczas łosoś dla niemowlaka lub inna tłusta ryba morska może mieć formę drobno posiekanego mięsa lub miękkich filecików.


Zarówno ryba morska, jak i słodkowodna nie powinna być smażona, podobnie jak nie wolno podawać dzieciom paluszków rybnych – te ostatnie są przygotowane najczęściej z chudych ryb o niskiej zawartości DHA, a także zawierają znaczne ilości panierki (która podczas smażenia nasiąka tłuszczem).

Zdrowy obiad dla dziecka – czym się kierować, kupując rybę?

Danie z rybą dla niemowlaka powinno uwzględniać wysokiej jakości składniki – najlepiej, aby to była ryba świeża, pochodząca z lokalnych hodowli lub też odpowiednio oznaczona certyfikatami jakości. Wybierając rybę, zwróćmy uwagę na jej zapach (powinien być delikatny), wygląd skrzeli (czerwonokrwiste i z wyraźnie zaznaczonymi listkami skrzelowymi świadczą o świeżości produktu), a także wygląd płetw i łusek (powinny być całe, bez żadnych uszkodzeń).


Jeśli nie jesteśmy pewni jakości ryb dostępnych w sklepie bądź nie mamy wprawy w przygotowywaniu posiłków z rybą dla najmłodszych i boimy się ości w podawanej rybie, warto sięgnąć po gotowe produkty z rybą dla niemowląt. Dzięki temu mamy pewność, zarówno co do jakości składników, jak i co do sposobu przygotowywania obiadku.


Wybierając odpowiedni słoiczek, zwróćmy uwagę na to, by było to połączenie warzyw oraz mięsa ryb. Ryby dla niemowlaka są wybierane z najwyższa starannością: pochodzą z czystych rejonów dalekomorskich, a ich połowy odbywają się zgodnie z wytycznymi organizacji Marine Stewardship Council (MSC) Są poddawane starannej obróbce i mrożone na miejscu połowu, a potem jeszcze raz kontrolowane w laboratoriach, zanim trafią do słoiczków.

Rybny obiadek dla dziecka – Obiadek HiPP

Zdrowy obiad dla dziecka składa się z dużej ilości warzyw oraz składnika będącego źródłem wysokiej jakości białka. Powinien być przygotowany na parze, bez dodatku soli i innych przypraw, a co najważniejsze – na  świeżo podawany maluchowi do jedzenia. Obiadek dla dziecka Marchewka z ziemniaczkami i łososiem HiPP po ukończeniu 5. miesiąca życia to danie bezglutenowe, bez żadnych zagęstników oraz aromatów. Wystarczy podgrzać słoiczek w garnku z wodą lub w mikrofalówce i podać dziecku do jedzenia.

Po ukończeniu 9. miesiąca życia można podać maluchowi danie z rybą morską oraz z dodatkiem zbóż, takie jak Makaron z rybą morską i brokułami HiPP, który zawiera delikatne cząstki wspomagające naukę gryzienia. W słoiczkach HiPP można znaleźć mintaja, morszczuka, dorsza, gładzicę czy dzikiego łososia, które pochodzą z obszaru północno-wschodniego Atlantyku oraz północno-wschodniego Pacyfiku. Wszystkie nasze ryby są zawsze certyfikowane zgodnie ze standardami ochrony środowiska Marine Stewardship Council (MSC). W ten sposób przyczyniamy się do ochrony zasobów rybnych i przełowienia oceanów.

Kolejnym przykładem dobrze zbilansowanego posiłku dla dziecka po 1. roku życia są Kluseczki z dzikim łososiem w sosie ziołowo-śmietanowym

Podsumowując, ryby w diecie niemowlakasą ważne dla jego prawidłowego rozwoju. Powinno się je wprowadzać jako integralny, kolejny składnik podczas rozszerzania diety już po 5.-6. miesiącu życia. To część zdrowej i zbilansowanej diety, który pozwala kształtować prawidłowe nawyki żywieniowe.

Przeczytaj także:
Rozszerzanie diety – praktyczne wskazówki
Wspieraj dobre nawyki żywieniowe dziecka!