Dieta wegetariańska dla dzieci i niemowląt – jakie wege dania wybierać?

Często spotykamy się z opinią, że dieta dziecka powinna być odpowiednio zbilansowana. Co to oznacza i jak wygląda taka dieta na poszczególnych etapach życia dziecka?

Przez pierwsze 6 miesięcy życia niemowlę karmione jest wyłącznie mlekiem mamy, które jest źródłem wszystkich składników (jednak poza witaminami D i K) niezbędnych do prawidłowego rozwoju i wzrostu. O doskonały skład mleka mamy zadbała sama natura – zmienia się on na każdym etapie karmienia piersią i dostosowuje do bieżących potrzeb malucha, będąc dla niego idealnym pokarmem. Z tego względu rodzice dzieci karmionych wyłącznie piersią nie muszą obawiać się powstania u nich niebezpiecznych niedoborów poszczególnych składników odżywczych.

Sytuacja zmienia się jednak po 6. miesiącu życia malucha, kiedy to przychodzi czas na rozszerzanie diety niemowlaka – wprowadzenie nowych produktów i zwiększenie ilości posiłków stałych kosztem tych mlecznych. Od tej pory to na rodzicach i opiekunach dziecka spoczywa obowiązek zadbania o bilansowanie diety niemowlaka i komponowanie posiłków w taki sposób, by w pełni zaspokajały wszystkie potrzeby rozwijającego się i rosnącego organizmu. Ważne jest nie tylko zapewnienie maluchowi źródeł białka, węglowodanów oraz tłuszczy w odpowiednich proporcjach, ale też dostarczanie mu wraz z pożywieniem innych ważnych składników odżywczych, m.in. witamin, minerałów i błonnika w ilości pokrywającej jego zapotrzebowanie.

Celem takiego świadomego komponowania diety dziecka i dbałości odpowiedni dobór produktów jest uniknięcie groźnych w skutkach niedoborów pokarmowych, które mogą rzutować na obecne i przyszłe zdrowie malucha.

Dieta wegetariańska jest sposobem żywienia, który opiera się na produktach pochodzenia roślinnego i zakłada znaczne ograniczenie lub całkowite wyeliminowanie z diety mięsa, ryb i owoców morza. W zależności od rodzaju diety, wegetarianie w mniejszym lub większym stopniu eliminują też pozostałe produkty odzwierzęce.

Wyróżniamy następujące odmiany diety wegetariańskiej:

• dieta wegańska – najbardziej restrykcyjna i najtrudniejsza do zbilansowania, eliminuje wszystkie produkty pochodzenia zwierzęcego: mięso, ryby i owoce morza, nabiał, jaja oraz miód
• dieta laktowegetariańska – dopuszcza spożywanie produktów roślinnych oraz mleka i jego przetworów
• dieta owowegetariańska – zezwala na spożycie produktów pochodzenia roślinnego oraz jaj
• dieta laktoowowegetariańska – poza produktami roślinnymi, bazuje na jajach i nabiale
• dieta pescowegetariańska – najmniej restrykcyjny wariant – eliminuje tylko mięso, zezwalając jednak na spożycie ryb i owoców morza
• dieta pescowegańska – poza produktami dozwolonymi na diecie wegańskiej dopuszcza też spożycie ryb i owoców morza.

Im większe restrykcje i ograniczenia wprowadza dany rodzaj diety, tym trudniej jest ją prawidłowo bilansować i komponować różnorodne posiłki dla dzieci. Nieumiejętne planowanie jakiegokolwiek wegetariańskiego menu dziecka wykluczającego mięso, ryby lub pozostałe produkty odzwierzęce może doprowadzić do powstania niedoborów w jego organizmie.

Ze względu na niższą przyswajalność żelaza niehemowego (niepochodzącego z produktów odzwierzęcych), spożycie tego pierwiastka u małych wegetarian powinno być 1,8 razy wyższe niż wynika to z ich zapotrzebowania. Spośród produktów dozwolonych na diecie wegetariańskiej dla dzieci, dobrymi roślinnymi źródłami żelaza są:
produkty zbożowe

• warzywa strączkowe
• nasiona i pestki
• suszone morele
• zielone warzywa: brukselka, brokuł, warzywa liściaste.

Dla jak najlepszego wchłaniania żelaza, warto łączyć bogate w nie produkty ze źródłami witaminy C, np. z cytrusami, papryką, truskawkami lub sokiem owocowym bądź owocowo-warzywnym.

Nieco trudniejsze, choć również możliwe, jest dostarczenie odpowiedniej ilości witaminy B12 – wymaga to jednak stosowania jednego z wariantów diety wegetariańskiej dopuszczającego spożywanie jaj i nabiału, np. sera, twarogu, mleka i kefiru. Należy też wybierać produkty zbożowe, np. płatki i kaszki wzbogacone o tę witaminę. Jeśli rodzice kategorycznie rezygnują z produktów odzwierzęcych, najprawdopodobniej konieczna będzie suplementacja witaminy B12 prowadzona pod okiem lekarza.

Ze względu na bogactwo kwasów Omega-3, zwłaszcza DHA, ryby są cennymi produktami w diecie niemowląt i małych dzieci, dlatego ich eliminacja nie jest zalecana. Choć w zimno tłoczonych olejach roślinnych i oliwie z oliwek również znajdziemy bogactwo kwasów tłuszczowych z grupy Omega-3 i Omega-6, to żaden ze składników roślinnych nie jest w stanie pokryć zapotrzebowania organizmu na kwas DHA biorący udział w rozwoju mózgu i wzroku dziecka.
Podsumowując, eliminacja ryb z diety malucha nie jest najlepszym pomysłem. Zdecydowanie najbardziej bezpieczną dla dzieci odmianą wegetarianizmu będzie zatem pescowegetarianizm – dieta bezmięsna wprowadzająca najmniejsze restrykcje żywieniowe. Dopuszcza ona jedzenie jaj, produktów mlecznych oraz ryb i umożliwia komponowanie pełnowartościowych posiłków zawierających wszystkie ważne dla dziecka składniki odżywcze.

Sprawdź również: Czy dzieci rzeczywiście potrzebują mięsa w diecie?

Dania dla niemowląt i małych dzieci HiPP tworzone są przez zespół ekspertów w oparciu o schemat żywienia niemowląt, dlatego możemy mieć pewność, że są odpowiednio zbilansowane i zawierają wszystkie potrzebne dziecku składniki. Bogaty wybór różnego rodzaju słoiczków dla niemowląt sprawia, że rodzice zawsze znajdą wśród nich dania dla dzieci zarówno na klasycznej diecie uwzględniającej mięso i inne produkty odzwierzęce, jak i dla maluchów na diecie wegetariańskiej. Tak szeroka oferta gwarantuje, że słoiczki dla dzieci HiPP zawierające mięso można przeplatać z daniami bezmięsnymi, co sprawdzi się przy stosowaniu diety fleksitariańskiej.

Poznaj wszystkie słoiczki dla dzieci i niemowląt HiPP i przekonaj się sam!

Źródła:
1.    https://imid.med.pl/files/imid/Do%20pobrania/Poradnik%20%C5%BCywienia%20dzieci_1-3_IMiD_FINAL.pdf
2.    https://www.ump.edu.pl/media/uid/662d8f6e0204447b1fe3/21cb2c.pdf
3.    A. Pankiewicz i inni, Analiza obrazu klinicznego niedokrwistości z niedoboru witaminy B12 u dzieci, www.czytelniamedyczna.pl/6683,analiza-obrazu-klinicznego-niedokrwistosci-z-niedoboru-witaminy-b12-u-dzieci.html
4.    https://journals.viamedica.pl/forum_zaburzen_metabolicznych/article/view/50857/44413
5.    M. Korczyk, DHA dla wegan – czyli roślinne zamienniki tranu – analiza, pantabletka.pl/dha-dla-wegan-czyli-weganskie-roslinne-omega-3/
6.    E. Jabłońska, Dieta wegetariańska u dzieci, www.akademiadietetyki.pl/dietetyka/dieta-wegetarianska-u-dziecka/
7.    A. Bandura, Dieta wegetariańska u dzieci, forumpediatrii.pl/artykul/dieta-wegetarianska-u-dzieci
8.    E. Ehmke vel Emczyńska-Seliga, Nawet dzieci mogą być na diecie wegetariańskiej, ncez.pzh.gov.pl/dzieci-i-mlodziez/nawet-dzieci-moga-byc-na-diecie-wegetarianskiej/
9.    P. Jamrozik, Wegetarianizm a żywienie dzieci, www.mp.pl/pacjent/dieta/diety/zdrowe_diety/69622,wegetarianizm-a-zywienie-dzieci
10.    H. Weker, O żywieniu i aktywności fizycznej dzieci, imid.med.pl/images/do-pobrania/poradnik_internet.pdf
11.    H. Weker i inni, Poradnik żywienia dziecka, imid.med.pl/files/imid/Do%20pobrania/Poradnik%20%C5%BCywienia%20dzieci_1-3_IMiD_FINAL.pdf.