Kiedy dziecko siada, raczkuje i chodzi? Kamienie milowe w rozwoju dziecka

Twój maluch już jest na świecie? Przed Tobą wspaniały okres. Na Twoich oczach nieświadomy niczego noworodek będzie zmieniał się w ciekawego świata niemowlaka, rozumnego przedszkolaka, a potem… Nie wybiegajmy jednak w przyszłość. Skupmy się na najbliższych miesiącach życia Twojego malucha. Zobacz, jak będzie przebiegał jego rozwój motoryczny i poznaj kamienie milowe w rozwoju ruchowym dziecka.

Kalendarz rozwoju dziecka – rozwój niemowlaka miesiąc po miesiącu

Rodzice często zastanawiają się, czy rozwój ich maluszka przebiega prawidłowo. Te wątpliwości mogą przerodzić się w poważne obawy, szczególnie jeśli zaczniesz porównywać umiejętności swojego dziecka z innymi niemowlętami w podobnym wieku.

W takiej sytuacji warto sięgnąć po kalendarz rozwoju dziecka. Jest to schemat określający ramy czasowe, w których maluch osiąga kolejne umiejętności z różnych obszarów: rozwoju emocjonalno-społecznego, małej i dużej motoryki, kształtowania się mowy i samoobsługi. Jego lektura pozwoli Ci sprawdzić, czy Twoje dziecko nabyło już umiejętności przewidziane dla jego wieku oraz czy znajduje się w normie rozwojowej. Taka wiedza powinna nieco Cię uspokoić, a w razie dalszych wątpliwości – zmotywować do skonsultowania się ze specjalistą.

Dowiesz się też, jakie postępy poczyni Twój maluch w najbliższym czasie i zyskasz czas na odpowiednie przygotowanie otoczenia, np. obniżenie materacyka w łóżeczku przed pierwszymi próbami siadania i raczkowania czy usunięcie z zasięgu małych rączek drobnych przedmiotów nim maluch postawi pierwsze kroki.

Kalendarz rozwoju dziecka wskazuje dość szeroki przedział czasowy na nabycie wielu różnych umiejętności, uwzględniając indywidualne tempo rozwoju każdego dziecka. Najistotniejsze z nich nazywane są kamieniami milowymi.

Kamienie milowe w rozwoju dziecka – co to takiego?

Kamienie milowe to najważniejsze umiejętności, które w określonym wieku powinno nabyć dziecko – istotny jest zarówno moment, jak i prawidłowa kolejność, w jakiej maluch uczy się nowych rzeczy. Te istotne etapy rozwoju dziecka stanowią pewien rodzaj normy, pozwalający monitorować postępy malucha oraz odróżnić rozwój prawidłowy od nieprawidłowego. Są ważnym punktem odniesienia dla pediatrów w trakcie kolejnych wizyt profilaktycznych i bilansów, a także dla rodziców wyczekujących z niecierpliwością pierwszego uśmiechu, siadu czy kroczków dziecka.

Wystąpienie kamieni milowych oceniamy zazwyczaj w 4 sferach rozwoju: motoryka duża, motoryka mała i wzrok, mowa i słuch oraz zachowanie, rozwój psychiczny i socjalny. Roczne dziecko zwykle ma już za sobą 6 niezwykle ważnych kamieni milowych:
pierwszy uśmiech do 8. tygodnia życia;

  • świadome próby chwytania do 3. miesiąca życia;
  • podejmowanie prób raczkowania między 6. a 8. miesiącem życia;
  • wydawanie pierwszych, świadomych dźwięków do 5. miesiąca życia;
  • pierwsze poprawnie wypowiedziane słowo w okolicach 1. urodzin;
  • pierwsze samodzielne kroki na krótko przed lub po ukończeniu 1. roku życia.

Rozwój motoryczny niemowlaka miesiąc po miesiącu

Rozwój motoryczny dziecka w początkowych miesiącach życia postępuje bardzo szybko – z miesiąca na miesiąc maluch uczy się czegoś nowego, nieustannie ćwiczy mięśnie i wzmacnia ciało, by najpóźniej w okolicach 18. miesiąca życia postawić swój pierwszy krok. Zanim to jednak nastąpi, będzie musiał posiąść szereg innych, niezbędnych umiejętności, które opisaliśmy w poniższej tabeli:

Wiek dziecka

Motoryka duża

Motoryka mała

1 miesiąc

Odwracanie główki na boki w pozycji na pleckach, unoszenie brody w leżeniu na brzuszku

Dłonie stale zaciśnięte w piąstki

2 miesiące

Odrywanie klatki piersiowej od podłoża leżąc na brzuszku

Łączenie rączek, częściowe otwieranie dłoni, zdolność utrzymania w nich przedmiotu

3 miesiące

Podpór na przedramionach w pozycji na brzuszku, obrót na plecki przez jeden bok

Stukanie w przedmioty, badanie paluszków

4 miesiące

Obrót z brzuszka na plecy przez oba boki, siad z podparciem, podpór na nadgarstkach w leżeniu na brzuszku

Chwyt dowolny, sięganie po przedmioty

5 miesięcy

Obrót z pleców na brzuszek, siad z podparciem rękoma

Chwyt całą dłonią, sięganie i chwytanie zabawek

6 miesięcy

Obrót po okręgu w leżeniu na brzuszku, próby samodzielnego siadu z podparciem

Przekładanie przedmiotu z ręki do ręki, trzymanie przedmiotów w obu dłoniach

7 miesięcy

Stabilny siad bez podparcia

Chwyt promieniowo-dłoniowy

8 miesięcy

Przyjmowanie pozycji do raczkowania i przejście z niej do siadu

Chwyt nożycowy, uderzanie przedmiotem np. o stół, wyjmowanie zabawki z pojemnika

9 miesięcy

Raczkowanie, próby wstawania przy meblach

Chwyt promieniowo-palcowy, uderzanie dwoma przedmiotami o siebie

10 miesięcy

Sprawne raczkowanie, chód przy meblach z podparciem na obu dłoniach, nauka chodzenia za obie rączki

Chwyt pęsetowy (palcem wskazującym i kciukiem), wskazywanie paluszkiem

11 miesięcy

Samodzielne stanie przez kilka sekund, chodzenie za jedną rękę

Rzucanie trzymanymi przedmiotami

12 miesięcy

Pierwsze samodzielne kroki, stabilne stanie z rozstawionymi nogami

Precyzyjny chwyt pęsetowy, próby trzymania kredki i budowania wieży z 2 klocków

16 miesięcy

Stanie na 1 nodze z podparciem, wspinanie się na schody i meble, nauka biegania

Spontaniczne bazgranie, budowanie wieży z 3 klocków, próby zabawy sorterem kształtów

18 miesięcy

Sprawny bieg, rzucanie piłki stojąc, siadanie na krzesełku, spełzanie ze schodów

Naśladowanie rysowania linii pionowej

Pamiętaj, że czas nabywania poszczególnych umiejętności podany w tabeli jest orientacyjny. Większość maluchów osiąga kolejne etapy rozwoju w podobnym wieku i kolejności, jednak tempo tej nauki może być różne – niektóre niemowlęta będą rozwijać się równomiernie, a inne skokowo; jedne nabędą wiele umiejętności w pierwszych miesiącach życia, by później zwolnić, a kolejna grupa początkowo pozostanie „z tyłu”, by później nadrobić wszystkie zaległości z nawiązką. Niewielkie rozbieżności i różnice są naturalne i zazwyczaj wynikają z indywidualnych cech: temperamentu, gotowości, masy i długości ciała, predyspozycji i uwarunkowań genetycznych oraz czasu, kiedy występują skoki rozwojowe u dzieci.

Niemowlęta mające problemy z napięciem mięśniowym lub przedwcześnie urodzone często zaczynają wstawać, samodzielnie stać i chodzić później niż ich rówieśnicy, mogą więc potrzebować nieco więcej stymulacji i czasu, by osiągać kolejne kroki milowe. Jeśli jednak zauważasz u swojego malucha duże odstępstwa od kalendarza rozwoju, skonsultuj się z lekarzem, który udzieli Ci wyczerpujących informacji i pomoże rozwiać wątpliwości.

Dowiedz się, jak przebiega i w jaki sposób możesz wspierać prawidłowy rozwój motoryczny dziecka

Kamienie milowe w rozwoju motorycznym niemowląt i małych dzieci

W rozwoju motorycznym dziecka wyróżniamy kilka kamieni milowych – przełomowych umiejętności, które każde dziecko nabywa w określonej kolejności. Osiągnięcie jednego z nich jest konieczne do wypracowania kolejnego, dlatego warto zwrócić na nie szczególną uwagę.

U dziecka w pierwszych 2 latach wyróżniamy 4 kamienie milowe dotyczące motoryki dużej:

  • kontrola główki;
  • siedzenie bez podparcia;
  • samodzielne stanie;
  • samodzielny chód.

Kiedy dziecko siada?

Dziecko zaczyna samodzielnie siadać i utrzymywać się w tej pozycji bez podparcia w okolicach 6-9 miesiąca życia. Zanim jednak do tego dojdzie, niemowlak musi nauczyć się pewnie kontrolować główkę, najpierw w leżeniu na brzuszku, a następnie w wysokim podporze na dłoniach. Ważne będzie także opanowanie obrotów z brzucha na plecy i na odwrót oraz zachowanie linii środkowej ciała – wszystkie te umiejętności wzmocnią jego mięśnie i przygotują do stabilnego utrzymania się w siadzie.

Aby wspomagać swojego malucha i zachęcać do aktywności, często układaj go na pewnym, nie śliskim podłożu, np. na macie lub dywanie, gdzie będzie mógł bezpiecznie bawić się i ćwiczyć nowe umiejętności. W ten sposób wypracuje stabilizację ciała, dzięki której już za chwilę zacznie przyjmować pozycję siedzącą.

Kiedy dziecko zaczyna raczkować?

Dziecko powinno podjąć pierwsze próby raczkowania między 5,5 a 13,5 miesiącem życia. Przygotowując się do tego, musi opanować wysoki podpór na przedramionach, nauczyć się przenosić ciężar ciała z jednej strony na drugą oraz sprawnie pełzać. Dopiero wtedy będzie gotowy na unoszenie tułowia i miednicy do pozycji czworaczej. Początkowo dziecko może przemieszczać się do tyłu jak rak, stąd właśnie nazwa raczkowanie.

Dla wielu maluchów opanowanie raczkowania jest wstępem do nauki siadania. Niektóre dzieci omijają ten etap i przechodzą od razu do wstawania z podparciem. Nie jest to anomalią, jednak ze względu na lepszy rozwój półkul mózgowych, warto zachęcać niemowlaka do przyjmowania pozycji do raczkowania, ustawiając je często na stabilnej, nie śliskiej powierzchni i układając ulubione zabawki poza zasięgiem rączek. Kiedy dziecko zacznie pełzać w ich kierunku, możesz unosić delikatnie jego miednicę, pokazując mu odpowiednią pozycję albo… samemu zacząć raczkować, dając dziecku przykład.

Jak wygląda nauka chodzenia? Kiedy dziecko zaczyna chodzić?

Naukę chodzenia poprzedza etap wstawania, np. przy meblach z podparciem najpierw dwiema, a później jedną rączką i przesuwania się na boki. Następnie maluch próbuje samodzielnie stanąć i utrzymać się w pozycji stojącej – dziecko ćwiczy w ten sposób stabilność tułowia, wzmacnia mięśnie i przyzwyczaja stopy do znoszenia większych obciążeń.

Możesz zachęcać swoje dziecko do wstawania, umieszczając na meblach, np. na kanapie, niskiej szafce lub stoliku zabawki, po które będzie musiało daleko sięgnąć. Postaraj się, by maluch zajął się nimi jak najdłużej i stale utrzymywał się pozycji pionowej. W miarę czasu zachęcaj go do postawienia samodzielnych kroków, odsuwając się od niego na niewielką odległość i zapraszając, by przyszedł do Ciebie. Pamiętaj wtedy o asekuracji – nie wszystkie próby będą zakończone sukcesem.

Rozwój motoryczny niemowlaka a inne obszary rozwoju

Rozwój dziecka miesiąc po miesiącu zazwyczaj przebiega równolegle na różnych obszarach, które są ściśle ze sobą powiązane. Kolejne fazy rozwoju motorycznego pozwalają maluchowi odkrywać otoczenie i eksplorować coraz to nowe miejsca: najpierw ramiona rodzica, a później łóżeczko, pokoik, dom oraz podwórko. Wszystkie nowe miejsca, doznania, zapachy, smaki, faktury i odczucia rozbudzają wrodzoną ciekawość dziecka i stymulują je do dalszej nauki.

Prawidłowy rozwój motoryczny to nie tylko nauka siadania, przemieszczania się, chwytania i operowania przedmiotami. Jego poszczególne fazy mają także wpływ na pozostałe obszary, np. rozwój mowy dziecka i są z nimi ściśle powiązane. Kiedy maluch zyskuje kontrolę główki – zaczyna głużyć, siadając, płynnie przechodzi do gaworzenia, a pierwsze słowa wypowiada zazwyczaj wraz z nauką chodzenia. Umiejętności z zakresu małej motoryki: stymulacja buzi poprzez wkładanie do niej zabawek i piąstek, chwytanie przedmiotów i precyzyjne ruchy paluszków stymulują ośrodek mózgu odpowiedzialny za mowę malucha i przygotowują do wydawania pierwszych zrozumiałych dźwięków.

Dowiedz się, jak wygląda rozwój mowy dziecka w poszczególnych miesiącach oraz jak możesz wspierać je w tym procesie

Poradnik

Czy dzieci rzeczywiście potrzebują mięsa? Mięso w diecie niemowląt i małych dzieci 7 pytań - niedobory żelaza a mięso w diecie dziecka Jakie witaminy są niezbędne w diecie niemowląt i małych dzieci? Ryby – zdrowe również dla niemowląt! Ryby w diecie dziecka - dlaczego warto? Kaszki dla niemowląt – kiedy i jak wprowadzać? Cukier w diecie niemowląt Pierwsze przekąski dla dzieci - chrupki i wafelki ryżowe Słoiczki dla dzieci - jak je wybierać, przechowywać i przygotowywać? Co na obiadek dla dziecka? Dania dla niemowlat i małych dzieci Pyszna i zdrowa kolacja dla dziecka Dania bezmięsne 100 % owoców BIO Alergia pokarmowa u dzieci - przyczyny i objawy Co warto wiedzieć o aceroli Dlaczego kwasy tłuszczowe Omega-3 z oleju rzepakowego są ważne? Neofobia żywieniowa u dzieci Co i w jakich ilościach powinny pić niemowlęta w okresie rozszerzania diety? Zdrowie i rozwój maluszka Urlop z maleństwem Przewodnik po zakupach w UE