Kiedy dziecko siada, raczkuje i chodzi? Kamienie milowe w rozwoju dziecka

Rodzice często zastanawiają się, czy rozwój ich maluszka przebiega prawidłowo. Te wątpliwości mogą przerodzić się w poważne obawy, szczególnie jeśli zaczniesz porównywać umiejętności swojego dziecka z innymi niemowlętami w podobnym wieku.

W takiej sytuacji warto sięgnąć po kalendarz rozwoju dziecka. Jest to schemat określający ramy czasowe, w których maluch osiąga kolejne umiejętności z różnych obszarów: rozwoju emocjonalno-społecznego, małej i dużej motoryki, kształtowania się mowy i samoobsługi. Jego lektura pozwoli Ci sprawdzić, czy Twoje dziecko nabyło już umiejętności przewidziane dla jego wieku oraz czy znajduje się w normie rozwojowej. Taka wiedza powinna nieco Cię uspokoić, a w razie dalszych wątpliwości – zmotywować do skonsultowania się ze specjalistą.

Dowiesz się też, jakie postępy poczyni Twój maluch w najbliższym czasie i zyskasz czas na odpowiednie przygotowanie otoczenia, np. obniżenie materacyka w łóżeczku przed pierwszymi próbami siadania i raczkowania czy usunięcie z zasięgu małych rączek drobnych przedmiotów nim maluch postawi pierwsze kroki.

Kalendarz rozwoju dziecka wskazuje dość szeroki przedział czasowy na nabycie wielu różnych umiejętności, uwzględniając indywidualne tempo rozwoju każdego dziecka. Najistotniejsze z nich nazywane są kamieniami milowymi.

Kamienie milowe to najważniejsze umiejętności, które w określonym wieku powinno nabyć dziecko – istotny jest zarówno moment, jak i prawidłowa kolejność, w jakiej maluch uczy się nowych rzeczy. Te istotne etapy rozwoju dziecka stanowią pewien rodzaj normy, pozwalający monitorować postępy malucha oraz odróżnić rozwój prawidłowy od nieprawidłowego. Są ważnym punktem odniesienia dla pediatrów w trakcie kolejnych wizyt profilaktycznych i bilansów, a także dla rodziców wyczekujących z niecierpliwością pierwszego uśmiechu, siadu czy kroczków dziecka.

Wystąpienie kamieni milowych oceniamy zazwyczaj w 4 sferach rozwoju: motoryka duża, motoryka mała i wzrok, mowa i słuch oraz zachowanie, rozwój psychiczny i socjalny. Roczne dziecko zwykle ma już za sobą 6 niezwykle ważnych kamieni milowych:
pierwszy uśmiech do 8. tygodnia życia;

• świadome próby chwytania do 3. miesiąca życia;
• podejmowanie prób raczkowania między 6. a 8. miesiącem życia;
• wydawanie pierwszych, świadomych dźwięków do 5. miesiąca życia;
• pierwsze poprawnie wypowiedziane słowo w okolicach 1. urodzin;
• pierwsze samodzielne kroki na krótko przed lub po ukończeniu 1. roku życia.

W rozwoju motorycznym dziecka wyróżniamy kilka kamieni milowych – przełomowych umiejętności, które każde dziecko nabywa w określonej kolejności. Osiągnięcie jednego z nich jest konieczne do wypracowania kolejnego, dlatego warto zwrócić na nie szczególną uwagę.

U dziecka w pierwszych 2 latach wyróżniamy 4 kamienie milowe dotyczące motoryki dużej:

• kontrola główki;
• siedzenie bez podparcia;
• samodzielne stanie;
• samodzielny chód.

Dziecko zaczyna samodzielnie siadać i utrzymywać się w tej pozycji bez podparcia w okolicach 6-9 miesiąca życia. Zanim jednak do tego dojdzie, niemowlak musi nauczyć się pewnie kontrolować główkę, najpierw w leżeniu na brzuszku, a następnie w wysokim podporze na dłoniach. Ważne będzie także opanowanie obrotów z brzucha na plecy i na odwrót oraz zachowanie linii środkowej ciała – wszystkie te umiejętności wzmocnią jego mięśnie i przygotują do stabilnego utrzymania się w siadzie.

Aby wspomagać swojego malucha i zachęcać do aktywności, często układaj go na pewnym, nie śliskim podłożu, np. na macie lub dywanie, gdzie będzie mógł bezpiecznie bawić się i ćwiczyć nowe umiejętności. W ten sposób wypracuje stabilizację ciała, dzięki której już za chwilę zacznie przyjmować pozycję siedzącą.

Naukę chodzenia poprzedza etap wstawania, np. przy meblach z podparciem najpierw dwiema, a później jedną rączką i przesuwania się na boki. Następnie maluch próbuje samodzielnie stanąć i utrzymać się w pozycji stojącej – dziecko ćwiczy w ten sposób stabilność tułowia, wzmacnia mięśnie i przyzwyczaja stopy do znoszenia większych obciążeń.

Możesz zachęcać swoje dziecko do wstawania, umieszczając na meblach, np. na kanapie, niskiej szafce lub stoliku zabawki, po które będzie musiało daleko sięgnąć. Postaraj się, by maluch zajął się nimi jak najdłużej i stale utrzymywał się pozycji pionowej. W miarę czasu zachęcaj go do postawienia samodzielnych kroków, odsuwając się od niego na niewielką odległość i zapraszając, by przyszedł do Ciebie. Pamiętaj wtedy o asekuracji – nie wszystkie próby będą zakończone sukcesem.

Rozwój dziecka miesiąc po miesiącu zazwyczaj przebiega równolegle na różnych obszarach, które są ściśle ze sobą powiązane. Kolejne fazy rozwoju motorycznego pozwalają maluchowi odkrywać otoczenie i eksplorować coraz to nowe miejsca: najpierw ramiona rodzica, a później łóżeczko, pokoik, dom oraz podwórko. Wszystkie nowe miejsca, doznania, zapachy, smaki, faktury i odczucia rozbudzają wrodzoną ciekawość dziecka i stymulują je do dalszej nauki.

Prawidłowy rozwój motoryczny to nie tylko nauka siadania, przemieszczania się, chwytania i operowania przedmiotami. Jego poszczególne fazy mają także wpływ na pozostałe obszary, np. rozwój mowy dziecka i są z nimi ściśle powiązane. Kiedy maluch zyskuje kontrolę główki – zaczyna głużyć, siadając, płynnie przechodzi do gaworzenia, a pierwsze słowa wypowiada zazwyczaj wraz z nauką chodzenia. Umiejętności z zakresu małej motoryki: stymulacja buzi poprzez wkładanie do niej zabawek i piąstek, chwytanie przedmiotów i precyzyjne ruchy paluszków stymulują ośrodek mózgu odpowiedzialny za mowę malucha i przygotowują do wydawania pierwszych zrozumiałych dźwięków.

Dowiedz się, jak wygląda rozwój mowy dziecka w poszczególnych miesiącach oraz jak możesz wspierać je w tym procesie