Wywiad z ekspertem – najczęstsze pytania z praktyki lekarskiej

Dr. med. Christina Schnopp

z Kliniki i Polikliniki Dermatologii i Alergologii w Monachium

Czym szczególnym wyróżnia się skóra noworodka? Czy mogę do pielęgnacji skóry mojego dziecka używać zwykłych produktów czy wymaga ona specjalnej pielęgnacji?

Zdrowe dzieci rodzą się ze stosunkowo dobrze rozwiniętą skórą. Jednak w pierwszych miesiącach życia naskórek, a szczególnie najbardziej zewnętrzna warstwa - warstwa rogowa skóry, stanowiąca barierę ochronną organizmu przed czynnikami zewnętrznymi, jest znacznie cieńsza niż u osób dorosłych1,2. Komórki skóry są mniejsze i ulegają szybszym podziałom2, a gruczoły potowe i łojowe nie są w pełni wykształcone3, przez co np. proces pocenia się nie funkcjonuje jeszcze prawidłowo, a zawartość lipidów w warstwie rogowej skóry jest zaniżona2

Te różnice strukturalne sprawiają, że skórę dziecka cechuje większa przepuszczalność. W pierwszym roku życia, wraz z rozwojem funkcji ochronnej skóry, zmienia się ilość traconejprzez naskórek wody(skóra jest przynajmniej przejściowo „mniej zwarta”). Kształtowanie się funkcji ochronnej skóry u dziecka trwa przynajmniej do ukończenia przez nie pierwszego roku życia.

W porównaniu ze skórą osoby dorosłej, skóra noworodka ma zdolność absorbowania większej ilości wody, jednakże utrata wilgoci następuje również szybciej. Powodem tego może być fakt, że skóra dziecka w pierwszym roku jego życia ma mniejszą zawartość naturalnych czynników zatrzymujących wilgoć w naskórku4. Skóra dziecka oprócz większej zawartości wody w jej zewnętrznych warstwach charakteryzuje się także specyficzną budową, która powoduje, że stosunek powierzchni skóry do masy ciała jest wyższy niż u dorosłych.

W pierwszych dniach życia skóra noworodka musi przyzwyczaić się do zmiany wilgotnego środowiska na suche. W tym czasie noworodek traci maź płodową, składającą się z wydzieliny gruczołów łojowych oraz złuszczonych komórek nabłonka. Maź płodowa stanowi naturalną warstwę ochronną skóry podczas rozwoju płodowego w łonie matki. Od 2. tygodnia życia znacząco wzrasta poziom wilgoci w zewnętrznej warstwie skóry. Skóra noworodka ma pH bliskie neutralnego, prawdopodobnie za sprawą lekko zasadowego odczynu wód płodowych. Wraz z upływem czasu pH zmienia się w kierunku bardziej kwaśnego, jednak nie osiąga w pełni tych wartości, jakie posiadają dorośli, które umożliwiłyby pełnienie roli tzw. płaszcza hydrolipidowego5. Ze względu na tę różnicę skóra dziecka jest bardziej podatna na infekcje i podrażnienia. Wyższa wartość pH wpływa mianowicie niekorzystnie na różne enzymy wspomagające działanie ochronne bariery skóry, co może potęgować podrażniania w okolicy pieluszkowej.

Stąd wynikają szczególne wymagania w odniesieniu do produktów pielęgnacyjnych dla dzieci: skóra noworodka wchłania dużo intensywniej wszelkie substancje ze środowiska zewnętrznego, a stosunek powierzchni skóry do masy ciała dziecka jest znacznie wyższy niż u osób dorosłych. Z tego powodu skład produktów przeznaczonych do pielęgnacji niemowląt nie może budzić żadnych wątpliwości. Ponadto, należy chronić skórę niemowlęcia przed wszystkimi czynnikami, która mogłyby uszkodzić jej barierę ochronną lub zakłócić jej prawidłowy rozwój, np. poprzez zmianę wartości pH lub naruszanie warstwy lipidowej.          
Na przykład tradycyjne mydła uszkadzają powłokę lipidową i dlatego nie należy ich stosować u dzieci.

powrót do podsumowania