Mleko matki – najlepsze mleko dla dziecka. Zobacz, jaki skład ma mleko kobiece!

Mleko mamy to „cud natury” i najlepszy pokarm dla dziecka. Zawiera ono liczne składniki odżywcze, które pełnią ważną rolę w prawidłowym rozwoju niemowlęcia. Składniki te przyczyniają się do budowania odporności oraz chronią dziecko przed alergiami i chorobami. Jaki jest skład mleka matki i co warto o nim wiedzieć?

Mleko matki – składniki odżywcze cenne dla zdrowia i rozwoju niemowląt

W pierwszych miesiącach życia mleko mamy jest dla niemowlęcia jedynym źródłem wartościowych składników odżywczych. Dostarcza maleństwu odpowiednią dawkę energii oraz witaminy i składniki mineralne niezbędne do prawidłowego rozwoju. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) rekomenduje mleko matki jako wyłączny sposób żywienia dziecka w pierwszych sześciu miesiącach życia. Oznacza to, że Twój maluszek – zanim skończy pół roku – może być karmiony tylko pokarmem z piersi.

Kwasy tłuszczowe LC PUFA w mleku mamy – kwasy omega 3 i omega 6

Kwasy LC PUFA (omega 3&6) pełnią ważną funkcję w procesie rozwoju mózgu, układu nerwowego i zdolności widzenia. LC PUFA to inaczej długołańcuchowe wielonienasycone kwasy tłuszczowe, które odgrywają istotną rolę w procesie kształtowania się wyżej wymienionych obszarów. Najważniejszy dla zdrowego rozwoju jest  kwas arachidonowy (AA) oraz kwas dokozaheksaenowy (DHA) – obydwie substancje zawarte są w mleku mamy.


Kwasy omega-3 są ważne dla rozwoju mózgu i komórek nerwowych, szczególnie w wieku niemowlęcym. W pierwszych dwóch latach życia ma miejsce proces intensywnego dojrzewania mózgu, dlatego też niezwykle istotne jest, aby organizm dziecka regularnie otrzymywał odpowiednią dawkę kwasów omega-3. Powinny one pokrywać 0,5% dziennego zapotrzebowania na energię u niemowląt.

Naturalne kultury bakterii kwasu mlekowego i ich wpływ na odporność dziecka

Mleko mamy zawiera wiele rodzajów kultur bakterii kwasu mlekowego, które wspierają rozwój zdrowej mikroflory jelitowej  u dzieci karmionych piersią. Wraz z naturalnym pokarmem mama przekazuje dziecku ochronne bakterie kwasu mlekowego, które osadzając się na ściankach jelit zapobiegają namnażaniu się niepożądanych drobnoustrojów chorobotwórczych. Dzięki temu dzieci karmione piersią są w szczególny sposób chronione – bowiem to właśnie z jelit pochodzi aż 70% odporności człowieka!

Błonnik pokarmowy w mleku mamy – oligosacharydy mleka kobiecego

Oligosacharydy mleka kobiecego to niestrawny błonnik pokarmowy stanowiący pożywkę dla wspomnianych bakterii kwasu mlekowego. Są one węglowodanami złożonymi, które może wytworzyć wyłącznie gruczoł piersiowy karmiącej mamy. Ich zawartość w mleku dojrzałym waha się od 5 do 15 g/l, dlatego zaliczane są do jednych z głównych składników pokarmu kobiecego. Oligosacharydy występujące w mleku mamy uznaje się za prebiotyki, a sam pokarm klasyfikowany jest jako żywność prebiotyczna.

Oligosacharydy z mleka mamy mają korzystny wpływ na zdrowie maluszka:

  • przyczyniają się do rozwoju jego mikroflory promując rozwój bakterii rodzaju Lactobacillus i Bifidobacterium

  • wspierają rozwój układu odpornościowego – zapobiegają infekcjom i łagodzą ich przebieg

  • chronią przed wystąpieniem martwiczego zapalenia jelit

  • w późniejszym wieku mogą ograniczać ryzyko wystąpienia alergii i stymulować rozwój poznawczy dziecka.

Składniki mleka matki – co jeszcze wpływa na zdrowie dziecka?

Mleko mamy zawiera przede wszystkim różne rodzaje białka. Pokarm z piersi zawiera przede wszystkim białka serwatkowe, które dobrze się trawią i nie zalegają w żołądku czy jelitach maluszka. Innym ważnym białkiem jest kazeina, która zwiększa wchłanianie cennych składników odżywczych (m.in. cynku, miedzi oraz wapnia).

Ważnym składnikiem mleka mamy są tłuszcze, które pokrywają 50% dziennego zapotrzebowania kalorycznego niemowlęcia. Pełnią przy tym nie tylko funkcje energetyczne i odżywcze, ale także budulcowe. Ich przyswajanie jest niezbędne dla prawidłowego rozwoju mózgu i układu nerwowego.
Mleko kobiece to także węglowodany (w tym zwłaszcza laktoza), cholesterol oraz liczne witaminy (m.in. witamina A, D oraz E), które odpowiadają np. za rozwój narządów wzroku (wit. A) i mocnych kości (wit. D) oraz chronią przed wolnymi rodnikami (wit. E).

Mleko z piersi – naturalne źródło łatwo dostępnych i łatwo przyswajalnych folianów

Foliany są formą witaminy B9 naturalnie występującą w pożywieniu, również w mleku matki. Zaliczamy do nich cała grupę pokrewnych związków o podobnych właściwościach odżywczych, które w organizmie dziecka odpowiadają za:

  • syntezę białka

  • prawidłowość procesów podziału komórek

  • tworzenie się krwi i wzrost tkanek

  • syntezę DNA i RNA.

Z tego względu są niezbędne wszystkim ludziom, szczególnie we wczesnym etapie rozwoju i w pierwszych latach życia.

Karmienie piersią w pełni pokrywa zapotrzebowanie dziecka na foliany. W mleku mamy występują one w łatwo dostępnej i od razu gotowej do wykorzystania przez organizm dziecka formie soli wapniowej 5-MTHF. Taka postać folianów nie wymaga dodatkowych przemian metabolicznych i wspiera prawidłowy rozwój niemowląt już od pierwszych dni życia.

Warto wiedzieć:

Mleko mamy nie tylko dostarcza dziecku wszystkich niezbędnych składników odżywczych, ale również odpowiednio nawadnia organizm. Oznacza to, że nie ma konieczności podawania dziecku karmionemu piersią dodatkowych płynów, np. wody czy herbatek dla niemowląt. Jeśli nie masz pewności, czy dziecko otrzymuje wystarczającą ilość płynów, pamiętaj o zasadzie: niemowlę ważące 10 kg potrzebuje dziennie ok. 1 litra płynów dziennie. Większe dziecko natomiast będzie potrzebowało o około 20–50 ml więcej na każdy kolejny kilogram masy ciała.

Jakie jeszcze cenne składniki zawiera mleko kobiece?

Do prawidłowego rozwoju i zdrowia dziecka przyczyniają się również:

  • przeciwciała (immunoglobulina) lub lizozym – wykazują działanie bakteriobójcze,
  • laktoferyna – pomaga organizmowi wchłaniać żelazo i działa bakteriobójczo,
  • składniki przeciwinfekcyjne i wspomagające rozwój układu odpornościowego (m.in. immunoglobina )

Oczywiście istnieją także składniki mleka mamy, których funkcja nie została jeszcze dokładnie ustalona i przebadana naukowo. Obecna wiedza medyczna nie pozostawia jednak wątpliwości, iż mleko mamy to najzdrowszy znany sposób odżywiania dziecka w pierwszym półroczu życia.

Karmienie piersią a witaminy D i K

Choć mleko z piersi jest niezwykle bogate w różne składniki odżywcze wspierające zdrowie i prawidłowy rozwój maluszka, to jednak niektóre substancje występują w nim tylko w niewielkiej ilości i muszą być suplementowane. Do tych substancji zaliczamy witaminę D i witaminę K, które należy profilaktycznie podawać maluchom.

Witamina D w organizmie dziecka odpowiada za prawidłowe wchłanianie wapnia, gęstość i mineralizację kości, funkcjonowanie mięśni, wspiera odporność i utrzymanie zdrowych zębów. Karmienie piersią dostarcza witaminy D w ilości niewystarczającej do pokrycia dobowego zapotrzebowania dziecka, dlatego wszystkim niemowlętom przez pierwsze 6 miesięcy życia należy podawać ją w dawce 400 IU, a po ukończeniu 6. miesiąca, aż do pierwszych urodzin – 600 IU.

Witamina K jest konieczna do prawidłowego krzepnięcia krwi i redukuje ryzyko wystąpienia groźnych dla zdrowia i życia dziecka krwotoków. Zazwyczaj zastrzyk domięśniowy zawierający 1 mg tej witaminy podaje się noworodkowi tuz po porodzie. Jeśli rodzice nie wyrażą zgody na jego wykonanie, witaminę K należy podać maluszkowi doustnie w 3 dawkach po 2 mg. W kolejnych miesiącach życia podaż tej witaminy wraz z mlekiem mamy jest zbyt niska, dlatego niemowlętom karmionym piersią należy ją dodatkowo suplementować od 3 tygodnia do 3 miesiąca życia w dawce 150 µg na dobę.

Konieczność i zasadność suplementacji u dziecka, dawkę i rodzaj stosowanego preparatu zawsze powinno się skonsultować z lekarzem.

Przeczytaj także:

Karmienie piersią a odporność dziecka
Mleko mamy zawiera prebiotyki i probiotyki. Nie bez powodu!

Źródła:

1. Z. Halaba, Dlaczego należy podawać witaminy dzieciom karmionym piersią? https://cnol.kobiety.med.pl/wp-content/uploads/2018/12/Dlaczego_Halaba.pdf
2. M. Borszewska-Kornacka, Zalecenia dotyczące profilaktyki krwawienia z niedoboru witaminy K u noworodków i niemowląt, https://webcache.googleusercontent.com/search?q=cache:QDIVh4CWq_4J:https://ptp.edu.pl/files/zal_3_zkk_13072010.pdf+&cd=5&hl=pl&ct=clnk&gl=pl
3. A. Dobrzańska i inni, Zalecenia Zespołu Ekspertów dotyczące profilaktyki krwawienia z niedoboru witaminy K u noworodków i niemowląt https://webcache.googleusercontent.com/search?q=cache:QDIVh4CWq_4J:https://ptp.edu.pl/files/zal_3_zkk_13072010.pdf+&cd=5&hl=pl&ct=clnk&gl=pl
4. M. Czosnykowska-Łukacka, Oligosacharydy mleka kobiecego a budowanie odporności niemowląt, https://poland.nestlenutrition-institute.org/sites/default/files/documents-library/publications/secured/Oligosacharydy%20mleka%20kobiecego%20a%20budowanie%20odporno%C5%9Bci%20niemowl%C4%85t.%20Czosnykowska_0.pdf
5. D. Kowalska, E. Gruszczyńska, J. Bryś, Mleko matki – pierwsza żywność w życiu człowieka, phie.pl/pdf/phe-2015/phe-2015-2-387.pdf

Karmienie piersią

Wideoporady: mleko mamy i karmienie piersią Mleko matki – najlepsze mleko dla dziecka. Zobacz, jaki skład ma mleko kobiece! Przygotowanie do karmienia piersią Techniki i pozycje do karmienia piersią noworodka Mleko mamy zawiera prebiotyki i probiotyki. Nie bez powodu! Siara, czyli pierwsze mleko matki – co warto wiedzieć? Jak pobudzić laktację - skuteczne sposoby w zgodzie z naturą Jak karmić piersią Gdy dziecko nie chce ssać piersi Odbijanie po karmieniu piersią noworodka Nawał mleczny Zastój pokarmu Przechowywanie mleka matki- jak to zrobić prawidłowo? Zapalenie piersi – objawy, przyczyny, leczenie. Poradnik HiPP Omega-3 (ALA) - ważne dla rozwoju mózgu i komórek nerwowych Witamina D – ważna do budowy kości Ulewanie u noworodka – przyczyny i sposoby na ulewanie u dzieci Kolka niemowlęca - jak ją rozpoznać? Po czym rozpoznać zaparcia u noworodka karmionego piersią? Wzrost i rozwój mózgu w pierwszym roku życia dziecka Mama wraca do pracy Karmienie dziecka z refluksem – wszystko, co powinnaś wiedzieć Karmienie piersią i karmienie mieszane – po czym poznam, że moje dziecko się najada? Jak długo karmić piersią i jak odstawić dziecko od piersi? Porady Na czym polega dieta matki karmiącej ? Karmienie mieszane – jak łączyć karmienie piersią i butelką? Wzdęcia u noworodka Karmienie piersią po cesarce Karmienie piersią w ciąży Mikrobiota jelitowa u dzieci - jak dbać o odporność dziecka i zdrowy brzuszek? Karmienie piersią a odporność dziecka – budowanie odporności niemowląt od pierwszych dni życia