Dieta rocznego dziecka. Jak powinien wyglądać jadłospis po 1. roku życia dziecka?

Wraz z ukończeniem 1. roku życia w diecie małego dziecka zachodzi duża rewolucja – od tej pory bazuje ona na posiłkach stałych, a mleko jest jedynie jej uzupełnieniem. Jest to odwrotność tego, co działo się przez ostatnie 6 miesięcy, kiedy to podstawą żywienia było mleko, które stopniowo, w miarę postępów w rozszerzaniu diety, było zastępowane przez posiłki uzupełniające.

Po 1. urodzinach spada zapotrzebowanie dziecka na białko (w przeliczeniu na kilogram masy ciała) – obecnie powinno ono pokrywać ok. 15% całodziennej podaży energii. Pozostała pula energetyczna została podzielona pomiędzy węglowodany (45-65%) oraz tłuszcze (35-40%).

W diecie rocznego dziecka zmianie ulega też zapotrzebowanie na witaminy i minerały, m.in. witaminę A i C wspierające odporność dziecka oraz witaminy E, K i większość witamin z grupy B. Co więcej, roczniak potrzebuje niemal 2 razy więcej folianów i witaminy B12 niż niemowlę oraz aż 3 razy więcej wapnia i 1,5 raza więcej witaminy D! Zmiany te mają związek z obecnym etapem rozwoju malucha, który znajduje się w okresie intensywnego wzrostu szkieletu i całego organizmu. Warto wspomnieć, że nadal ważną rolę w żywieniu rocznego dziecka odgrywają kwasy tłuszczowe Omega-3 (DHA i ALA).

Mimo że dziecko po 1. roku życia ma aż 2 raz większe zapotrzebowanie na sód, to nadal nie należy nadmiernie dosalać jego posiłków – ten pierwiastek znajduje się też w innych produktach, a nadmiar soli jest bardzo niekorzystny dla młodego organizmu.

Nieznacznie spada za to zapotrzebowanie na żelazo i jod, które odpowiadają za rozwój funkcji poznawczych. W badaniach wykazano jednak, że ten spadek zapotrzebowania nie ma przełożenia na zmniejszenie się ryzyka niedoborów – dieta wielu maluchów nie dostarcza im odpowiedniej ilości witaminy D, wapnia, żelaza i jodu.

Jak już wiemy, na tym etapie większość rosnących potrzeb żywieniowych dziecka powinny zaspokajać posiłki stałe. O ile w pierwszym roku życia „odpowiedzialność” za to spoczywała głównie na mleku, to teraz kluczowe staje się skomponowanie jadłospisu malucha w taki sposób, by otrzymał on z pożywieniem wszystkie składniki niezbędne do prawidłowego rozwoju i zdrowego wzrostu.

Od wielu lat eksperci opracowują liczne zalecenia i poradniki żywienia dzieci po 1. roku życia, które są ważną wskazówką dla rodziców, ułatwiającą im odpowiednie komponowanie i bilansowanie diety najmłodszych. Niestety, nie mamy tutaj jednego konkretnego schematu żywienia (podobnego chociażby do schematu rozszerzania diety).

Większość specjalistów jest jednak zgodna i rekomenduje podawanie dzieciom w wielu 1-3 lat 3 głównych posiłków (śniadanie, obiad, kolacja), z których każdy powinien pokrywać ok. 25-30% zapotrzebowania na energię oraz 1-2 posiłków uzupełniających stanowiących po 10% zapotrzebowania kalorycznego dziecka.

Rozkład poszczególnych produktów w diecie przedstawia się najczęściej za pomocą tzw. modelowego talerzyka, który wskazuje zalecaną do spożycia dzienną ilość porcji. Wygląda on następująco:

• warzywa – 5 porcji

• produkty zbożowe – 5 porcji

• owoce – 4 porcje

• mleko i przetwory mleczne – 3 porcje

• tłuszcze – 1-2 porcje

• mięso, ryby, jaja – 1-2 porcje.

Jeśli dziecko nadal jest karmione piersią, dzienna liczba posiłków oraz porcji mleka może być nieco większa.

W obliczu nowych umiejętności i możliwości, które mamy do dyspozycji podczas komponowania diety roczniaka musimy zachować szczególną ostrożność i dbać o to, by unikać produktów nieprzeznaczonych dla najmłodszych. Choć dania i składniki, które trafiają na talerz rodziców mogą budzić ogromne zainteresowanie dziecka, to nie zawsze będą dla niego odpowiednie.

Czego nie może jeść roczne dziecko? Maluchom nie zaleca się podawania:

• wędlin (szczególnie tych z marketu) zawierających duże ilości soli i chemicznych dodatków

• tłustego mięsa

• smażonych potraw

• słonych przekąsek dla dorosłych

• słodyczy o dużej zawartości tłuszczu i cukru

• słodzonych napojów.

Po 1. urodzinach dziecka nadal należy unikać dosalania i dosładzania przeznaczonych dla niego posiłków oraz podawania dań zawierających sztuczne barwniki, aromaty, konserwanty oraz polepszacze smaku – wytyczne w tym zakresie pozostają niezmienne od początku rozszerzania diety i warto kontynuować je w kolejnych latach życia malucha. Podobnie jest w przypadku podrobów, surowych ryb, mięsa i jaj, a także grzybów leśnych, których należy unikać aż do 10.-12. roku życia. Dlatego właśnie jedzenie podawane dziecku może być podobne do tego, które otrzymują dorośli, ale nie identyczne. Zwykle wystarczy kilka modyfikacji, np. zmiana sosu grzybowego na pieczarkowy, smażonych pulpecików na gotowanelub sklepowych lodów na domowe sorbety z samych owoców, by zmienić klasyczne danie dla dorosłych w zdrowy i odżywczy posiłek dla roczniaka.

Co może jeść roczne dziecko? Mimo pewnych zakazów dietetycznych, które nadal pozostają aktualne, katalog produktów, które możemy bezpiecznie podać dziecku powiększa się wraz z ukończeniem przez nie 12. miesiąca życia. Menu rocznego dziecka może już zawierać miód oraz pełnotłuste mleko krowie (do 500 ml dziennie), które nie były wskazane we wcześniejszych miesiącach. Codzienny jadłospis malucha powinien opierać się o nieprzetworzone i wartościowe produkty wysokiej jakości: warzywa i owoce (najlepiej lokalne i sezonowe), zboża i produkty zbożowe z nieoczyszczonej mąki, mleko i przetwory mleczne, ryby, jaja, chude mięso oraz zdrowe tłuszcze. Nie ograniczaj jednak spożycia tłuszczów nasyconych, np. masła, do ukończenia 2.roku życia 3 pierwsze lata życia , są bardzo ważne dla rozwoju mózgu malucha i stanowią ważne źródło energii.

Jeśli komponowanie zdrowego jadłospisu roczniaka wydaje Ci się trudnym wyzwaniem, sprawdź nasze pomysły na dobrze zbilansowaną dietę niejadka

Od momentu zakończenia karmienia piersią, aż do 1. roku życia, niemowlę otrzymywało mleko następne. Jednak po ukończeniu przez dziecko 12. miesiąca życia nie będzie ono już w stanie sprostać zapotrzebowaniu malucha na poszczególne składniki odżywcze. W związku z tym wielu rodziców zastanawia się, co powinni zaproponować swojemu dziecku po pierwszych urodzinach: kontynuować podawanie mleka następnego, przejść na mleko krowie, a może rozważyć jeszcze coś innego? Najlepszym rozwiązaniem z oferty HiPP będzie produkt Junior przeznaczony specjalnie dla dzieci po 1. roku życia – HiPP 3 JUNIOR COMBIOTIK®, który najlepiej odpowiada na zmieniające się potrzeby roczniaka. Dzięki niemu możliwe będzie lepsze zbilansowanie diety dziecka i wzbogacenie jej m.in. o:

• witaminę C ważną dla odporności dziecka

• wapń dla zdrowych i mocnych kości

• witaminę D wspierającą prawidłowy rozwój szkieletu i zębów poprzez ułatwianie wchłaniania wapnia

• PROBIOTIK® – naturalne bakterie kwasu mlekowego

• PRAEBIOTIK® – galaktooligosacharydy (GOS), czyli błonnik pokarmowy

• Metafolin® – źródło łatwo przyswajalnych folianów stworzone na wzór mleka mamy.

Poznaj HiPP 3 JUNIOR COMBIOTIK® – najlepszy wybór po mleku następnym.

Rodzice komponujący jadłospis rocznego dziecka mają sporą swobodę i dowolność co do wyboru produktów – maluch zna już wiele nowych smaków, a gama „zakazanych” składników jest bardzo mała. Dzięki temu możliwe jest tworzenie coraz to nowych zestawień i połączeń smakowych, a także korzystanie ze sporej oferty gotowych dań dla niemowląt i dzieci.

Warto przeplatać domowe, samodzielnie przygotowane posiłki z gotowymi słoiczkami i przekąskami przeznaczonymi dla najmłodszych. Dzięki temu dieta dziecka stanie się ciekawsza i bardziej urozmaicona, a maluch będzie kształtował zdrowe nawyki żywieniowe, które zaprocentują w przyszłości. Dobrym pomysłem jest korzystanie z gotowych dań dla dzieci jako wspomagania w przypadku niedostępności konkretnych owoców i warzyw (np. poza sezonem) albo wtedy, kiedy mamy trudność ze znalezieniem danego produktu o wysokiej jakości.

Przykładowy jadłospis rocznego dziecka nr 1:

Śniadanie: płatki owsiane z 1 szklanką HiPP 3 COMBIOTIK®, połówką startego jabłka i szczyptą cynamonu

II śniadanie: 1 kromka chleba graham z masłem, twarożkiem półtłustym i szczypiorkiem. Warzywa do pochrupania, np. słupki ogórka, papryki lub ćwiartki rzodkiewki

Obiad: Zupka pomidorowa z ryżem i indykiem HiPP BIO, Kasza jęczmienna z pieczonym łososiem i szpinakiem w sosie śmietanowym

Podwieczorek: jogurt naturalny z owocami sezonowymi (borówki, maliny, banan, jabłko)

Kolacja: Chrupiące musli z bananami i truskawkami HiPP BIO z pełnotłustym mlekiem krowim lub HiPP 3 COMBIOTIK®.

Przykładowy jadłospis dla rocznego dziecka nr 2:

Śniadanie: domowe naleśniki na mleku krowim lub HiPP 3 COMBIOTIK® posmarowane twarożkiem z jogurtem, miodem i wanilią, owoce sezonowe (truskawki, porzeczki, jeżyny, banan)

II śniadanie: koktajl z brzoskwini i awokado na bazie HiPP 3 COMBIOTIK® lub jogurtu naturalnego

Obiad: domowy rosołek z kluseczkami, marchewką i natką pietruszki, Paella z kolorowymi warzywami i kurczakiem HiPP BIO

Podwieczorek: placuszki z cukinii, marchewki, odrobiny płatków owsianych i jajka podane z łyżką jogurtu naturalnego

Kolacja: budyń jaglany z wanilią na napoju migdałowym lub HiPP 3 COMBIOTIK® z polewą z HiPP SMOOTHIE Jabłka-Gruszki-Jagody BIO.

Przeczytaj także:

Odpowiednie śniadanie dla dziecka na idealny początek dnia

Zasady żywienia dzieci we wczesnym dzieciństwie. Wspieraj dobre nawyki żywieniowe dziecka!

 Kalendarz rozwoju dziecka miesiąc po miesiącu

Źródła:

1. H. Weker i inni, Poradnik żywienia dziecka w wieku od 1. do 3. roku życia, ncez.pzh.gov.pl/dzieci-i-mlodziez/zywienie-dzieci-w-wieku-1-3-lat/

2. P. Dziechciarz, D. Gieruszczak-Białek, A. Horvath-Stolarczyk, H. Szajewska, Żywienie dziecka w 2. roku życia, www.mp.pl/pacjent/pediatria/zywienie/52547,zywienie-dziecka-w-2-roku-zycia

3. H. Weker, M. Barańska, Żywienie niemowląt i małych dzieci. Zasady postepowania w żywieniu zbiorowym, imid.med.pl/images/do-pobrania/Zywienie_niemowlat_www.pdf

4. H. Szajewska i ini, Zasady żywienia zdrowych niemowląt. Stanowisko Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci, ptghizd.pl/cm/uploads/2021/04/smp_01_2021_zasady_zywienia_zdrowych_niemowlat.pdf

5. Wybrane wnioski z badania „Kompleksowa ocena sposobu żywienia dzieci w wieku od 5. do 36. miesiąca życia – badanie ogólnopolskie 2016 rok”, fundacjanutricia.pl/uploads/research-files/February2021/JF44fjZMhLhAHSqb5qvk.pdf

6. M. Jarosz i inni, Normy żywienia dla populacji Polski i ich zastosowanie, www.pzh.gov.pl/wp-content/uploads/2020/12/Normy_zywienia_2020web-1.pdf