Kiedy maluch jest niejadkiem - czy to choroba, czy zwykłe grymaszenie?

Wiele Mam martwi się, czy ich dziecko je odpowiednio dużo wartościowych posiłków, czy nie powinno jeść więcej i częściej, a chwilowy brak apetytu wywołuje u nich uczucie lęku i frustracji. Choć każdy przypadek jest inny i może mieć inne przyczyny, nasze postępowanie jako Mam często bywa podobne.
W powszechnie spotykanym modelu wychowania  miłość bardzo często okazuje się między innymi poprzez jedzenie: przygotowywanie posiłków, karmienie ulubionymi produktami, podawanie często, dużo i smacznie. Stąd niechęć do jedzenia ze strony dziecka wywołuje u nas często skrajne emocje.
Warto zastanowić się czy dziecko faktycznie je mało, a jeśli tak - to jakie są tego przyczyny.
Zanim zaczniesz wprowadzać zmiany, zastanów się czy brak apetytu nie wynika z przyczyn środowiskowych.

Zaburzony naturalny mechanizm odczuwania głodu i sytości - kiedy występuje?

Zaburzenie łaknienia obserwujemy, gdy maluch:

  • je posiłki zbyt często (norma u dzieci powyżej 1 roku życia to ok. 5 -6 posiłków w ciągu dnia);

  • podjada między posiłkami (warto nauczyć się, że wszystko, co jemy, należy traktować jako posiłek). Owoce, chrupki, biszkopty - takie małe przekąski potrafią „namieszać” w diecie dziecka, gdyż  dostarczają kalorii, napełniają żołądek i sycą (nie na długo, ale może to wpłynąć na niechęć do zjedzenia głównego posiłku). Gdy Twoje dziecko jest według Ciebie „niejadkiem”,  nie podawaj mu przekąsek pomiędzy posiłkami - efekt tylko się nasili.

  • pije pomiędzy posiłkami napoje zawierające kalorie i cukier (soki, mleko, herbatki z cukrem);   napoje w bardzo dużym stopniu zaburzają łaknienie u dzieci. Najlepiej podawać do picia wodę, a sok traktować jako dodatek do posiłku, nie częściej niż raz dziennie po około 125 ml.

  • spożywa posiłki za duże objętościowo lub posiłki nieodpowiednio zbilansowane (za dużo tłuszczu i białka, których nadmiar nie tylko zmniejsza łaknienie, ale także obciąża nerki, wątrobę, układ krążenia i przyczynia się w późniejszym wieku do nadwagi i otyłości).

  • nadal domaga się karmienia w nocy - jeśli dziecko powyżej pierwszego roku życia wciąż domaga się karmienia w nocy, czasem nawet kilka razy, wówczas może mieć słabszy apetyt w ciągu dnia.

Spożywanie posiłków wbrew sobie i/lub skupianie jego uwagi na innych rzeczach

Zaburzenie łaknienia obserwujemy, gdy maluch:

  •  jest zmuszany do jedzenia: werbalnie i fizycznie - u każdego człowieka takie zachowanie wywołuje bunt, niechęć, awersję, a nawet lęk;

  •  jest karmiony, podczas gdy wolałby jeść posiłki samodzielnie. Nie bój się zabrudzonego stołu, podłogi i ubrań - to wszystko można posprzątać, a dziecko najlepiej poznaje nowe produkty poprzez dotyk, węch i oczywiście smak;

  • podczas posiłku otrzymuje zbyt wiele bodźców ze środowiska. Wyłącz bajki, nie czytaj książeczek podczas jedzenia, nie zabawiaj dziecka odwracając jego uwagę od czynności, jaką jest jedzenie. Na krótki czas ta metoda może zadziałać, ale długofalowo kształtuje negatywne nawyki żywieniowe, prowadzące zarówno do braku apetytu jak i w wielu przypadkach do przejadania się w wieku późniejszym;

  •  je w samotności - dzieci bardzo lubią jeść z kimś, dlatego w miarę możliwości spożywaj jak najwięcej posiłków razem ze swoim dzieckiem;

  •  jest przeziębiony lub wychodzą mu ząbki - często tym sytuacjom towarzyszy obniżenie apetytu;

  • zwyczajnie nie ma ochoty na dany produkt bądź posiłek (mierz dziecko swoją miarą - zastanów się, czy Ty także czasem nie masz na coś ochoty?);

Czy brak apetytu może mieć przyczyny zdrowotne?

Zaburzenia łaknienia u dzieci mogą być spowodowane kilkoma czynnikami. Należy do nich  nieprawidłowe odżywianie, jedzenie tylko jednego produktu, choroba i zaburzenia organizmu, zażywanie leków zmniejszających apetyt,  a także zmuszanie dziecka do jedzenia.

Jeśli sposób odżywiania Twojego malucha jest prawidłowy, a Ty nadal obserwujesz zaburzenia apetytu i podejrzewasz przyczyny zdrowotne, udaj się do lekarza w celu sprawdzenia czy dziecko nie cierpi na:

  • alergie pokarmowe - ból, duszności, nudności, wysypka to objawy alergii, które nie zawsze są zauważane przez rodziców, a wywołują niechęć do jedzenia u dzieci (jeśli pojawiają się bezpośrednio po posiłku). Dziecko z alergią pokarmową często instynktownie unika określonych produktów.

  • anemię - objawem anemii (z niedoboru żelaza) bardzo często bywa nie tylko osłabienie, bladość powiek, ale również brak apetytu.

  • zespół złego wchłaniania - obserwujemy u dzieci jedzących wystarczającą ilość pożywienia, które źle się wchłania. Dodatkowo dzieci te nie rozwijają się prawidłowo (nie przybierają na wadze i wzroście), są osłabione, mają często nieprawidłowy stolec (cuchnący oraz tzw. tłuszczowych stolec) i duży brzuch.

  • zaburzenia pracy przewodu pokarmowego (zaparcia)  -  ból podczas oddawania stolca u dzieci może powodować także niechęć do jedzenia.

  • neofobię - lęk przed nowym jedzeniem. Jest to zaburzenie sensoryczne, które należy leczyć terapeutycznie. Pamiętaj, że dziecka z neofobią nie można zmuszać do jedzenia.

  • anoreksję - awersję do jedzenia, brak odczucia głodu.

  • sitofobię - jest to lęk/obawa przed jedzeniem, u którego podstaw leżą dolegliwości bólowe spowodowane chorobami np. kamicą żółciową czy chorobami trzustki.

Zanim samodzielnie zdiagnozujesz przyczynę braku łaknienia u dziecka, udaj się do pediatry i dokładnie opisz, jakie problemy i objawy występują u Twojego malucha. 

Dzieci nie chcą jeść z różnych powodów, jednak  na koniec warto wymienić jeszcze jeden, jakim jest chęć zwrócenia na siebie uwagi. Niejednokrotnie ma to miejsce w rodzinach niepełnych lub takich, gdzie natłok zajęć i obowiązków przyczynia się do braku rodzinnych posiłków i rozmów. Także w przypadku, gdy rodzina się powiększa, dziecko bywa zazdrosne o rodzeństwo i pragnie zwrócić na siebie uwagę rodziców. W takich sytuacjach podstawą jest zrozumienie i okazywanie miłości; czasem skutecznym okazuje się rozwiązaniem praca z psychologiem.

Aleksandra Kilen-Zasieczna - dietetyk

Masz więcej pytań?

Eksperci z Serwisu dla Rodziców HiPP chętnie na nie odpowiedzą:
tel.: 22 853-44-44 (od poniedziałku do piątku, godz. 9.30-16.30);
formularz kontaktowy

Eksperci udzielają odpowiedzi także na forum w Klubie mojego Maluszka: zarejestruj się!