Rozwój dziecka – odkrywanie świata przez zabawę

Już od najmłodszych lat dzieci uwielbiają zabawę. Poprzez chwytanie przedmiotów rączkami, patrzenie i słuchanie rozwijają swoje zmysły. Z tego powodu kochają różnorodne kolory, dźwięki oraz przedmioty - takie, jak grzechotki, pluszowe maskotki  czy zabawki, które można wprawiać w ruch. Im mniejsze są dzieci, tym bardziej połączone są ze sobą chwytanie/rozumienie oraz pojmowanie.

Nauka przez zabawę

Maluchy uwielbiają zabawki, które można łatwo wprowadzić w ruch: piłki wykonane z materiału, samochodziki, rowerki z trzema kołami. Równie interesujące są klocki czy flamastry, które pozwalają dziecku na samodzielne stworzenie czegoś.
Niemowlęta oraz małe dzieci uczą się poprzez zabawę: kierowane naturalną ciekawością rozwijają swoje umiejętności motoryczne, poznają prawa rządzące naturą, ćwiczą koncentrację, uważność oraz inne umiejętności.

Rozwój poznawczy dziecka

Rozwój poznawczy dziecka obejmuje kształtowanie wszystkich zdolności pozwalających na odkrywanie otoczenia oraz przetwarzanie zebranych bodźców.
Jak wspierać rozwój poznawczy?

  • podsuwając zabawki o różnych strukturach, kształtach i konsystencji
  • proponując zabawy w przelewanie, przesypywanie, budowanie
  • pozwalając dziecku na samodzielność
  • wspólnie czytając
  • pokazując sposób wykonania czynności.

Zabawa wspiera rozwój psychiczny dziecka

Naukowcy jednogłośnie twierdzą: zabawa stymuluje rozwój umysłowy dziecka, i to już od najmłodszych lat!

Prof. dr André Frank Zimpel, psycholog rozwojowy, przypisuje fantazji duże znaczenie. Kiedy maluch wyobraża sobie, że babka piaskowa to pyszne ciasto i udaje, że gałąź to laserowy miecz, rozwija w ten sposób myślenie abstrakcyjne. Naukowiec twierdzi, że bez umiejętności wyobrażania niemożliwe byłoby w późniejszym wieku planowanie przyszłości, radzenie sobie z przeszłością, rozumienie ról, przyjmowanie innej perspektywy czy świadomość istnienia zasad.  Dzieci w każdym wieku intuicyjnie poszukują takich doświadczeń, jakie rzeczywiście wspierają ich rozwój umysłowy na danym etapie.  

Z kolei prof. dr Gerald Hüther jest przekonany, że ważna jest tu stymulacja płynąca z otoczenia, ponadto istotne jest, aby dziecko miało wystarczająco dużo przestrzeni do zabawy. Twierdzi on, że oprócz bodźców zewnętrznych każdy człowiek (zarówno dziecko, jak i dorosły) potrzebuje odpowiednio dużo przestrzeni, czasu i możliwości poznania samego siebie. Oznacza to, że niemowlęta i małe dzieci powinny czasem się nudzić – gdyż to właśnie w nudzie tkwi potencjał dla kreatywnego rozwoju.

Rozwój intelektu – ważny element rozwoju psychofizycznego dziecka

Rozwój intelektu jest powiązany z rozwojem psychofizycznym dziecka i zależy nie tylko od genów, ale też od otoczenia. Dlatego, oprócz stworzenia dziecku optymalnych warunków, ważne dla jego rozwoju psychicznego, emocjonalnego i społecznego są interakcje z rodzicami i rówieśnikami. Zapewniają one maluchowi dodatkowe bodźce, których sam nie może sobie dostarczyć i wpływają na rozwój jego intelektu.

Jak wspierać rozwój intelektualny dziecka?

Rozwój intelektualny malucha możemy stymulować, podobnie zresztą jak pozostałe sfery rozwoju psychomotorycznego dziecka. Jak go wspomagać?

  • proponować gry logiczne, planszowe, zabawy w segregację
  • bawić się z dzieckiem „na niby”
  • wspólnie wymyślać historie, odgrywać role
  • ułatwiać kontakt z innymi dziećmi np. na podwórku, placu zabaw, w przedszkolu
  • nazywać emocje w zabawie.

Wpływ zabawy na rozwój dziecka

Według Geralda Hüthera, pomimo tego, że małe dzieci szczególnie szybko się uczą, lekcje angielskiego czy chińskiego  w przedszkolu nie są im potrzebne. Maluchy potrzebują za to rodziców, którzy otoczą je miłością i pozwolą im zbierać różne doświadczenia życiowe. Rodzice emanujący entuzjazmem wzbudzają w dziecku chęć do odkrywania świata i potencjał twórczy, co z kolei sprzyja umiejętności uczenia się i otwartości – czyli kompetencjom potrzebnym w wieku szkolnym oraz na dalszych etapach życia.  

Ważne jest także, aby pozwolić maluchowi bawić się samemu (w przypadku niemowląt – pod czujnym okiem opiekuna), tak aby mógł on na własną rękę eksplorować otoczenie. Na pewno zauważysz, kiedy dziecko będzie wymagało Twojej uwagi! Po chwili samodzielnej aktywności maluch na pewno z radością wróci do wspólnej zabawy z Tobą, śpiewania i rozmowy. Twoja pociecha potrzebuje Cię, abyś pomogła jej zrozumieć jej mały świat!

Jak kreatywnie wspierać rozwój dziecka?

Rola zabawy w rozwoju dziecka w wieku przedszkolnym jest ogromna, dlatego warto zmieniać obowiązki w dobrą zabawę:

  • stwórz obrazkową listę zakupów i pozwól dziecku bawić się w detektywa w sklepie,
  • zachęcaj dziecko do pomocy w kuchni – mieszania, zagniatania, wycinania foremkami,
  • sprzątanie klocków zamień w transport kamieni ciężarówką,
  • spróbuj i sprawdź, jak duży jest wpływ zabawy na rozwój dziecka!

Czytaj także:


Skoki rozwojowe u niemowląt i małych dzieci
Rozwój motoryczny u dziecka
Rozwój mowy