Kwas foliowy i foliany w czasie ciąży

Foliany należą do grupy witamin, które są absolutnie niezbędne dla przyszłych mam. Wiele osób często myli foliany z kwasem foliowym. Foliany to witamina rozpuszczalna w wodzie.  Natomiast kwasem foliowym nazywamy tylko substancję syntetyczną, przyjmowaną w formie suplementu diety.
Foliany są niezwykle ważne dla przyszłych mam – kobiety ciężarne mają znacznie zwiększone zapotrzebowanie na foliany. Poniżej znajdziesz wszystko, co musisz wiedzieć o kwasie foliowym podczas ciąży.


Czym są kwas foliowy i foliany?
Dlaczego kwas foliowy lub foliany są tak ważne w czasie ciąży?
Niedobór kwasu foliowego
Problemy spowodowane niedoborem kwasu foliowego    
Wczesne wykrycie niedoboru kwasu foliowego    
Objawy niedoboru kwasu foliowego
Leczenie niedoboru kwasu foliowego
Kwas foliowy a planowanie ciąży
Dlaczego kwas foliowy jest ważny również podczas karmienia piersią?
Żywność - co zawiera foliany?
Suplementacja kwasu foliowego w ciąży – o czym należy pamiętać
Najważniejsze pytania dotyczące kwasu foliowego i folianów    

Czym są kwas foliowy i foliany?

Foliany należą do witamin z grupy B, które są rozpuszczalne w wodzie. Występują zarówno w pokarmach zwierzęcych, jak i roślinnych. Terminy „kwas foliowy” i „foliany” pochodzą od łacińskiego folium („liść”). Ta witamina B została po raz pierwszy uzyskana z liści szpinaku.


Po spożyciu folianu organizm przekształca go w tetrahydrofolian. Substancja ta jest absolutnie niezbędna do wzrostu i podziału komórek, aby mogły one sprawnie funkcjonować. Ma ona kluczowe znaczenie dla wzrostu i rozwoju Twojego nienarodzonego dziecka.
Ilość folianów potrzebnych Twojemu organizmowi w czasie ciąży zazwyczaj nie jest pokrywana przez ilość folianów zawartych w spożywanych przez Ciebie pokarmach. W tym miejscu z pomocą przychodzą suplementy kwasu foliowego.


Można powiedzieć, że kwas foliowy jest sztucznie wytworzonym folianem. Organizm może go jednak znacznie lepiej przyswajać i wykorzystywać.

Ważne jest, aby nie spożywać zbyt dużej ilości kwasu foliowego. Dlatego należy zwrócić uwagę na przelicznik pomiędzy folianem a kwasem foliowym. 0,5 µg kwasu foliowego odpowiada 1 µg folianów z żywności.

Dlaczego kwas foliowy lub foliany są tak ważne w czasie ciąży?

Kwas foliowy jest jedną z najważniejszych witamin w czasie ciąży. Ale jak tak naprawdę wpływa on na Ciebie i Twoje dziecko i dlaczego go potrzebujesz? Oto jego główne funkcje:

  • Kwas foliowy bierze udział we wzroście i podziale komórek, zapewniając w ten sposób prawidłowy rozwój Twojego dziecka.
  • Jest on ważny dla rozwoju mózgu i tworzenia krwi Twojego dziecka.

Nasza rada:
Jeśli planujesz zajść w ciążę, suplementacja kwasem foliowym może być pomocna. Zalecamy omówienie tego z Twoim ginekologiem.

Niedobór kwasu foliowego

Niedobór kwasu foliowego uniemożliwia optymalne procesy wzrostu w organizmie i tworzenie wystarczającej liczby nowych komórek krwi. Jest to niezmiernie ważne dla rozwoju każdego człowieka.
Kwas foliowy jest jeszcze ważniejszy w czasie ciąży, ponieważ nie tylko Ty musisz dostarczać go sobie i swojemu organizmowi, ale także organizmowi Twojego dziecka.

Problemy spowodowane niedoborem kwasu foliowego

Niedobór kwasu foliowego może wywołać szereg problemów zdrowotnych dotykających zarówno matkę, jak i dziecko. Są to zwłaszcza:

  • anemia u matki,
  • wady wrodzone, które wpływają na kręgosłup dziecka (rozszczep kręgosłupa),
  • wady wrodzone wpływające na mózg dziecka,
  • potencjalne dalsze funkcjonalne wady wrodzone, które są nadal badane (np. przedwczesny poród, wady układu moczowego, rozszczep wargi i podniebienia, wady serca).

Wczesne wykrycie niedoboru kwasu foliowego

Aby zapobiec niedoborowi kwasu foliowego w czasie ciąży i związanym z tym powikłaniom, powinnaś przyjmować kwas foliowy natychmiast po stwierdzeniu, że spodziewasz się dziecka. Jeśli planujesz ciążę, rozsądne jest również przyjmowanie kwasu foliowego.

Objawy niedoboru kwasu foliowego

Jak rozpoznać, że należy zwiększyć podaż kwasu foliowego? Zwróć uwagę na następujące objawy:

  • zmęczenie,
  • osłabienie,
  • drażliwość i/lub depresja,
  • bladość skóry,
  • zawroty głowy,
  • duszności.

W ciężkich przypadkach mogą pojawić się nawet:

  • czerwony i obolały język,
  • upośledzenie zmysłu smaku,
  • biegunka i utrata wagi.

Uwaga!
Powyższe objawy nie są jednoznaczną oznaką niedoboru kwasu foliowego, mogą również wskazywać na inne choroby. Dlatego w przypadku wystąpienia któregokolwiek z tych objawów należy zawsze skonsultować się z lekarzem, aby dowiedzieć się, co je wywołuje.

Leczenie niedoboru kwasu foliowego

W przypadku podejrzenia niedoboru kwasu foliowego pierwszą rzeczą, jaką należy zrobić, jest badanie krwi. Biorąc pod uwagę, że objawy są podobne do tych występujących przy niedoborze witaminy B12, przeprowadza się badanie krwi w celu ustalenia, czy rzeczywiście jest to niedobór kwasu foliowego. W przypadku, gdy badanie krwi również wskaże na niedobór, lekarz przepisze suplementy kwasu foliowego.


W czasie ciąży każda kobieta powinna jednak przyjmować dodatkowo kwas foliowy. Dlatego też lekarze przepisują go zazwyczaj już przy pierwszym badaniu.

Kwas foliowy a planowanie ciąży

Jeśli planujesz ciążę, powinnaś zacząć przyjmować kwas foliowy odpowiednio wcześnie przed poczęciem. Najlepiej jest rozpocząć zażywanie zaraz po zaprzestaniu przyjmowania dotychczasowego środka antykoncepcyjnego.


Można spotkać się z opiniami, że kwas foliowy przyspiesza zajście w ciążę. Dotychczas nie zostało to jednak naukowo udowodnione. Jest natomiast pewne, że kwas foliowy ma korzystny wpływ na hormony, które mogą sprzyjać zajściu w ciążę.

Dlaczego kwas foliowy jest ważny również podczas karmienia piersią?

Mleko matki zawiera foliany, jak również wiele innych składników odżywczych. Karmienie piersią dostarcza dziecku ważnych witamin, które sprzyjają jego zdrowemu wzrostowi poprzez wspieranie ważnych procesów podziału i wzrostu komórek oraz tworzenia krwi.

Wskazówka: Również po porodzie kwas foliowy lub foliany są niezbędnym budulcem dla zdrowego wzrostu Twojego dziecka. Poprzez karmienie piersią dostarczasz swojemu maleństwu tę witaminę, która naturalnie występuje w mleku matki. Po zaprzestaniu karmienia piersią wybierz HiPP BIO COMBIOTIK® – jedyną markę preparatów do żywienia niemowląt z Metafolin®.


Metafolin® jest zastrzeżonym znakiem towarowym firmy Merck KGaA, Darmstadt, Niemcy.
 

Wielu lekarzy zaleca przyjmowanie dodatkowo kwasu foliowego podczas karmienia piersią. Ta witamina jest nie tylko dobra dla Twojego dziecka, ale również dla Ciebie. Szczególnie po porodzie i podczas karmienia piersią zdrowe odżywianie jest ważne, aby odzyskać siły i poradzić sobie z nową przygodą w życiu rodzinnym.


Zalecamy jednak, abyś porozmawiała o tym również ze swoim ginekologiem, ponieważ opinie na temat tego, czy powinnaś kontynuować przyjmowanie suplementów z kwasem foliowym podczas karmienia piersią, są bardzo zróżnicowane. Dlatego też najlepiej, aby zalecenie wydał lekarz, który dokładnie orientuje się w stanie Twojego zdrowia.

Żywność - co zawiera foliany?

Dużo folianów znajduje się w zielonych roślinach liściastych, warzywach (np. brokułach), pomidorach, ziemniakach, jajkach, mięsie i produktach pełnoziarnistych. Jednak foliany są bardzo niestabilne i ulegają prawie całkowitemu zniszczeniu pod wpływem ciepła, światła oraz tlenu. Tak więc dostarczenie wystarczającej ilości folianów w diecie podczas ciąży jest prawie niemożliwe.


Produkty, których należy spożywać więcej, aby przeciwdziałać niedoborom folianów i chronić swoje nienarodzone dziecko:

  • warzywa liściaste, takie jak sałata czy szpinak,
  • rośliny strączkowe, takie jak groch czy soja,
  • żółtko jajka,
  • wątróbka (tylko w małych ilościach),
  • warzywa takie jak szparagi, pomidory, kapusta czy papryka,
  • orzechy,
  • produkty pełnoziarniste,
  • otręby pszenne.

Suplementacja kwasu foliowego w ciąży – o czym należy pamiętać

Aby zapobiec ewentualnym niedoborom, w czasie ciąży powinnaś stosować dietę bogatą w foliany. Powyżej możesz przeczytać, jakie produkty spożywcze są ważne pod tym względem. Powinnaś również codziennie przyjmować uzupełniająco kwas foliowy, który może przepisać Ci lekarz.
W czasie ciąży powinnaś otrzymywać 550 mikrogramów równoważnika folianów dziennie. Większość z nich (ok. 400 mikrogramów) powinna pochodzić z kwasu foliowego. Pozostałe 150 mikrogramów najlepiej dostarczyć z pożywienia. W ten sposób uzyskasz dobrze zbilansowaną kompozycję.

Radzimy, aby pytanie, czy konieczne jest uzupełnianie kwasu foliowego przez całą ciążę, skonsultować ze swoim ginekologiem. Poniżej w tabelce znajdziesz dzienne wartości, jakie powinny przyjmować poszczególne grupy wiekowe oraz kobiety w ciąży i karmiące piersią.

WiekIlość odpowiednika folianów na dzień w mg
0 do 4 miesięcy60 mikrogramów
od 4 do 12 miesięcy80 mikrogramów
od 1 roku do 4 lat120 mikrogramów
4 - 7 lat140 mikrogramów
od 7 do 10 lat180 mikrogramów
od 10 do 13 lat240 mikrogramów
od 13 lat300 mikrogramów
Kobiety w ciąży550 mikrogramów
Kobiety karmiące piersią450 mikrogramów

Źródło: Niem. Stowarzyszenie Żywieniowe (DGE)

Najważniejsze pytania dotyczące kwasu foliowego i folianów

Czy to źle, jeśli zapomnę wziąć kwas foliowy?

Oczywiście, powinnaś upewnić się, że przyjmujesz dzienną dawkę kwasu foliowego podczas ciąży. Jeśli jednak pewnego dnia zapomnisz go wziąć, świat się nie zawali. Nie ma konieczności przyjmowania podwójnej dawki następnego dnia. Jeśli jednak nie jesteś pewna, najlepiej porozmawiaj o tym z lekarzem.

Przedawkowanie kwasu foliowego – czy to coś złego?

Być może obawiasz się przedawkowania kwasu foliowego i z tego powodu dawkujesz go sobie bardzo ostrożnie i zwracasz baczną uwagę na to, co jesz. Jeśli tak, możemy Cię uspokoić. Nie ma jak dotąd dowodów na to, że przedawkowanie kwasu foliowego ma poważne konsekwencje. Mogą jednak wystąpić pewne niewielkie skutki uboczne. Należą do nich:

  • pobudzenie,
  • problemy żołądkowo-jelitowe,
  • mdłości.

Należy jednak uważać, aby nigdy nie przyjmować więcej niż 1000 mikrogramów kwasu foliowego dziennie. Jeśli po zażyciu suplementu kwasu foliowego wystąpią działania niepożądane, należy natychmiast przerwać jego przyjmowanie i porozmawiać o tym ze swoim ginekologiem.

Dowiedz się więcej o zrównoważonej i zdrowej diecie podczas ciąży.

Kwas foliowy bez jodu czy z jodem?

Wiele suplementów kwasu foliowego jest wzbogaconych o jod, ponieważ w dzisiejszych czasach dorosłym często brakuje obu tych substancji. Z racji, że jod jest ważnym składnikiem odżywczym, który powinien być przyjmowany w wystarczających ilościach, zwłaszcza w czasie ciąży, takie połączenie suplementów może być dobrym wyborem.


Należy jednak zachować ostrożność, jeśli cierpisz na problemy z tarczycą. W takim przypadku należy zrezygnować z jodu. Zalecamy przedyskutowanie możliwości suplementowania ze swoim ginekologiem.

Czy warto przyjmować suplementy oleju rybiego?

Suplementy z olejem rybnym są zalecane kobietom w ciąży, zwłaszcza jeśli nie spożywasz wystarczającej ilości tłustych ryb morskich. Suplementy te dostarczą Ci cennych kwasów tłuszczowych omega-3, które są bardzo ważne, ponieważ przyczyniają się do rozwoju mózgu Twojego dziecka. Istnieją produkty, które zawierają również kwas foliowy, zapewniając Ci wszystkie ważne składniki odżywcze, których potrzebujesz w tym czasie.

Przeczytaj także:

Kalendarz ciąży - ciąża tydzień po tygodniu