Pierwsze objawy ciąży – jak je rozpoznać?

Pierwszy trymestr ciąży rozpoczyna się wraz z pierwszym dniem ostatniej miesiączki i trwa przez 12 tygodni. To okres wielkich zmian w organizmie przyszłej mamy i początek przygotowań do pełnienia nowej życiowej roli. Pierwsze tygodnie ciążyto doskonały moment na zmianę trybu życia: odstawienie używek, codzienną aktywność fizyczną, mocniejsze wsłuchiwanie się w sygnały, które wysyła ciało, a także zadbanie o zdrową dietę.

Poznaj podstawy prawidłowej diety w ciąży oraz dowiedz się, czy teraz musisz jeść za dwoje

Początkowe 2 tygodnie ciąży to czas przed zapłodnieniem – najpierw występuje krwawienie, a następnie macica przygotowuje się do owulacji, umożliwiającej zapłodnienie. Od momentu połączenia się jajeczka z plemnikiem, komórki zygoty zaczynają się dzielić i wędrują jajowodem w stronę macicy. Embrion zagnieżdża się w niej około 4. tygodnia – wtedy też kobieta może zaobserwować pierwsze objawy ciąży. Do najczęstszych z nich należą:

• senność, ciągłe zmęczenie;
• poranne mdłości i wymioty;
• wrażliwość na zapachy;
• utrata apetytu lub wilczy głód;
• powiększenie i bolesność piersi;
• brak miesiączki.

Pod koniec pierwszego trymestru, maluszek mierzy już ok. 7,5 cm, zaczyna poruszać rączkami i nóżkami, a większość jego układów i narządów wewnętrznych jest już wykształcona. Od 11. tygodnia ciąży zarodek określamy już mianem płodu.

Mimo występowania wielu innych objawów to właśnie brak miesiączki jest zazwyczaj pierwszym i najłatwiej zauważalnym dla kobiety sygnałem, że może być w ciąży. Brak krwawienia w spodziewanym terminie często motywuje do wykonania testu ciążowego, a w przypadku dodatniego wyniku, także do umówienia się na wizytę u ginekologa. W oczekiwaniu na jej termin najbardziej niecierpliwe przyszłe mamy wykonują badania krwi, które ze sporym prawdopodobieństwem mogą potwierdzić lub wykluczyć ciążę.

Warto jednak pamiętać, że brak albo opóźnienie wystąpienia miesiączki może być też spowodowane innymi czynnikami, np.:

• stresem;
• infekcjami;
• podróżą i zmianą klimatu;
• bardzo restrykcyjną dietą.

Jeśli jednak okres spóźnia się bez wyraźnej przyczyny, wynik testu ciążowego jest negatywny i nie występują u Ciebie pierwsze oznaki ciąży, skonsultuj się z ginekologiem. Brak miesiączki może wówczas świadczyć o problemach zdrowotnych, które wymagają podjęcia odpowiedniego leczenia.

Częstą dolegliwością przyszłych mam są plamienia w ciąży, szczególnie w pierwszym trymestrze. Niekiedy są na tyle obfite, że można pomylić je z miesiączką – z tego powodu niektóre kobiety przez dłuższy czas mogą nie zdawać sobie sprawy, że są w ciąży.

Jednym z pierwszych objawów ciąży mogą być plamienia implantacyjne, spowodowane zagnieżdżeniem się zarodka w macicy. Pojawiają się w 3-4 tygodniu i są zjawiskiem fizjologicznym, które nie zagraża rozwijającemu się dziecku. Są dość skąpe i krótkotrwałe, przybierając kolor brązowy lub brunatny.

Żółto-zielone upławy o nieprzyjemnym zapachu mogą być efektem infekcji bakteryjnej, a biała, serowata wydzielina – grzybiczej. W obu przypadkach powinnaś skonsultować się z lekarzem, zwłaszcza, jeśli towarzyszy im świąd, pieczenie lub nieprzyjemny zapach.

Brunatne lub czerwone, krwiste plamienia nierzadko są rezultatem niedostatecznej produkcji progesteronu – hormonu, który odpowiada m.in. za utrzymanie ciąży. W każdym przypadku należy niezwłocznie powiadomić o nich lekarza – konieczna może okazać się zmiana trybu życia lub wdrożenie leków.

Czasem ciąża kończy się tzw. cichym poronieniem, czyli jej stratą, występującą w bardzo krótkim czasie po zapłodnieniu. Do tego rodzaju poronień dochodzi głównie w wyniku niemożliwości zagnieżdżenia się zarodka w macicy. Wiele kobiet nawet nie zauważa tego faktu, biorąc pojawiające się krwawienie za zwykłą miesiączkę. Wczesne poronienia najczęściej dostrzegają pary, które starają się o dziecko, monitorują owulację, obserwują wystąpienie pierwszych objawów ciąży i wykonują test ciążowy już w terminie spodziewanej miesiączki.

Poronienia w większości przypadków zdarzają się w I trymestrze, ale może do nich dochodzić też nieco później – tym terminem określamy wszystkie straty ciąży przed 22. tygodniem. Objawem poronienia jest intensywne krwawienie, często połączone z bolesnymi skurczami w dole brzucha. Taka sytuacja wymaga niezwłocznego zgłoszenia się do lekarza lub na izbę przyjęć szpitala – specjalista oceni, czy rzeczywiście doszło do poronienia oraz zaleci dalsze postępowanie: wyczekiwanie, środki farmakologiczne lub zabieg.

Zauważyłaś u siebie pierwsze, charakterystyczne objawy i zastanawiasz się, czy jesteś w ciąży? Świetnie! Teraz czas potwierdzić Twoje przypuszczenia. Pierwszym krokiem powinno być wykonanie domowego testu ciążowego. Jeśli zobaczysz na nim dwie kreski, skontaktuj się z lekarzem, który wyznaczy Ci termin pierwszej ciążowej wizyty.

Domowy test ciążowy pozwala z dużym prawdopodobieństwem potwierdzić ciążę. Zdarzają się jednak sytuacje, kiedy kobieta otrzymuje wynik niejednoznaczny, fałszywie ujemny bądź fałszywie dodatni. Może to mieć miejsce, kiedy test będzie wykonany w zbyt krótkim czasie od zapłodnienia, jeśli przyjmujesz leki zawierające beta HCG, cierpisz na niektóre nowotwory albo choroby jajnika, niedawno urodziłaś bądź przeszłaś poronienie.

Testy ciążowe dostępne w aptekach możemy podzielić na:

• płytkowe, na które należy nanieść kilka kropel moczu;
• paskowe, wymagające zanurzenia paska testowego w pojemniku z moczem;
• strumieniowe, których końcówkę należy umieścić pod strumieniem moczu.

Przy wyborze testu zwróć uwagę na jego czułość – im mniejsze stężenie beta HCG w moczu wykrywa test, tym bardziej czuły i precyzyjny będzie. Testy o czułości 500 IU/l możesz z powodzeniem wykonywać nawet na kilka dni przed spodziewaną miesiączką. Z pozostałymi rodzajami testów lepiej zaczekaj i przeprowadź je dopiero, kiedy zacznie Ci się spóźniać okres.

Niezależnie od wyniku testu w celu ostatecznego potwierdzenia bądź wykluczenia ciąży, powinnaś udać się do ginekologa. Jeśli jesteś zdrowa i nie występują u Ciebie żadne niepokojące objawy, zaczekaj z wizytą do 6-8 tygodnia, kiedy zacznie już bić serduszko dziecka.

W trakcie pierwszej wizyty ginekolog zapyta Cię o termin ostatniej miesiączki oraz datę uzyskania pozytywnego testu, zbierze wywiad dotyczący Twojego stanu zdrowia, przyjmowanych leków i suplementów oraz chorób występujących w rodzinie. Zazwyczaj wykona też pierwsze badania w ciąży: wewnętrzne i palpacyjne, a niekiedy także USG transwaginalne i cytologię. Otrzymasz również skierowanie na szereg badań laboratoryjnych: morfologię, badanie moczu, oznaczenie grupy krwi i czynnika Rh, stężenie glukozy we krwi na czczo, TSH, badanie VDRL, HIV i HCV, badanie w kierunku toksoplazmozy i różyczki (IgM i IgG), odczyn Coombsa.

Poznaj dokładny przebieg pierwszej ciążowej wizyty u lekarza i listę objawów, które powinny Cię do niej nakłonić

Może Ci się wydawać, że wystąpienie pierwszych objawów ciąży to jeszcze nie czas, by poważnie myśleć o terminie porodu. Nic bardziej mylnego – to ważna data, która od teraz będzie miała ogromny wpływ na życie Twoje i Twojej rodziny.

Termin porodu oblicza lekarz w trakcie pierwszej wizyty ciążowej na podstawie daty ostatniej miesiączki i przeciętnej długości cyklu lub w oparciu o obraz USG.

Przeczytaj także:
I trymestr ciąży – wszystko, co powinnaś wiedzieć
Połóg – co to jest, jak przebiega i ile trwa okres połogu?

Kalendarz ciąży - ciąża tydzień po tygodniu

Źródła:
1.    K. Drews i inni, Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego w zakresie opieki przedporodowej w ciąży o prawidłowym przebiegu, www.femmed.com.pl/wp-content/uploads/2013/02/rekomendacjaopiekaprzedporodowa.pdf
2.    H. Murkoff, S. Mazel, W oczekiwaniu na dziecko, Poznań wyd. Rebis, 2016.
3.    Postępowanie terapeutyczne w przypadkach niepowodzeń wczesnej ciąży, podyplomie.pl/ginekologia/15115,postepowanie-terapeutyczne-w-przypadkach-niepowodzen-wczesnej-ciazy