USG połówkowe – co warto wiedzieć o USG II trymestru?

Badanie połówkowe jest jednym z 3 najważniejszych USG w ciąży, które pozwalają monitorować rozwój płodu i w porę zauważyć nieprawidłowości mogące rzutować na przyszłe zdrowie dziecka. USG II trymestru, zwane połówkowym, szczegółowo ocenia anatomię malucha oraz prawidłowość otaczających go struktur, by w razie wykrycia wad podjąć odpowiednie postępowanie. Sprawdź, jak wygląda USG połówkowe i jak się do niego przygotować.

Na czym polega USG w ciąży w drugim trymestrze i kiedy się je wykonuje?

Kiedy wykonuje się USG połówkowe? Jak sama nazwa wskazuje, USG połówkowe wykonywane jest w połowie ciąży, między 18. a 22. tygodniem ciąży.

Jak wygląda badanie połówkowe? Podobnie jak inne najważniejsze badania USG w ciąży, przeprowadza je lekarz posiadający odpowiednią wiedzę i doświadczenie przy użyciu głowicy przezbrzusznej oraz przezpochwowej.

USG II trymestru trwa kilkadziesiąt minut, jest nieinwazyjne i bezbolesne. Nie wymaga też specjalnego przygotowania, choć warto zgłosić się na nie z wypełnionym pęcherzem.

Rozwój płodu w drugim trymestrze ciąży – jak wygląda i ile waży dziecko podczas badania połówkowego?

Podczas okresu, w którym wykonuje się badanie połówkowe, płód intensywnie rośnie - w 18. tygodniu ciąży dzieciątko ma około 250g, a w 22. tygodniu ciąży jest dwa razy większe i waży około 500g. W 19. tygodniu ciąży jest już pokryte białawą mazią płodową chroniącą jego skórę. W okolicach 20. tygodnia ciąży, kiedy tworzą się połączenia nerwowe między mózgiem a mięśniami, dziecko nadal ma sporo miejsca w macicy i może się swobodnie poruszać w wodach płodowych. Dzięki ich połykaniu, już od 21. tygodnia ciąży poznaje nowe smaki – wody zmieniają smak w zależności od posiłku, który zjadła mama.

USG połówkowe – w jakim celu się je wykonuje?

W badaniu USG połówkowym szczegółowo oceniamy całą anatomię, czyli budowę ciała dziecka od czubka głowy do małego palca u stopy. Ma to na celu sprawdzenie prawidłowości rozwoju płodu, wykrycie wad wrodzonych i w razie potrzeby podjęcie dalszej diagnostyki lub leczenia. Jednak zanim ocenimy w USG II trymestru anatomię mierzymy dziecko m.in. w celu ustalenia jego wagi.

Ważnym elementem badania połówkowego jest ocena płynu owodniowego, łożyska, pępowiny a także przezpochwowy pomiar długości szyjki macicy i oszacowanie ryzyka porodu przedwczesnego.

Podczas badania w drugim trymestrze rodzice mogą też poznać płeć dziecka.

Jakich pomiarów dokonuje lekarz w czasie badania połówkowego?

W trakcie badania połówkowego lekarz dokonuje szeregu pomiarów dziecka, dzięki którym może określić prawidłowość jego rozwoju oraz wiek ciążowy, o ile nie oznaczono go wcześniej.

Wykonywane podczas USG II trymestru pomiary oznaczane są różnymi skrótami literowymi:

  • BPD – biparietal diameter: wymiar dwuciemieniowy – potocznie szerokość główki płodu,
  • HC – head circumference: obwód główki płodu,
  • TCD – transcerebellar diameter: szerokość móżdżka (to taka ważna struktura z tyłu głowy, co ciekawe długość TCD na tym etapie ciąży odpowiada jej wiekowi – jeżeli zupełnie nie znamy wieku ciąży, to na postawie TCD możemy ją ocenić do 25 mm – TCD równa się wiek ciąży np. 18 mm = 18 tygodni ciąży – jest to bardzo przydatne u kobiet, które długo nie wiedziały, że są w ciąży),
  • CM – cisterna magna: zbiornik wielki mózgu oraz Vp – posterior ventricle – róg tylny komory bocznej mózgu – są to fizjologiczne miejsca, gdzie w mózgu zbiera się płyn, wymiary nie powinny przez całą ciążę przekraczać 10mm,
  • NF – nuchal fold – fałd karkowy: odpowiednik przezierności karku w I trymestrze, jeden z markerów zespołu Downa, nie powinien przekraczać 6mm,
  • AC – abdominal circumference: obwód brzuszka płodu,
  • FL – femur length: długość kości udowej płodu,
  • HL – humerus length: długość kości ramiennej płodu. Na podstawie uzyskanych wyników aparat określa – za pomocą wzoru matematycznego – przybliżoną masę dziecka.

USG w II trymestrze – ocena poszczególnych części ciała dziecka

GŁÓWKA I SZYJA

w USG połówkowym oceniamy budowę twarzy, czy nie ma rozszczepów, czy profil wygląda prawidłowo (wiele wad genetycznych przebiega z nieprawidłowym profilem twarzy), budowę struktur mózgowia – czy są symetryczne i prawidłowo wykształcone, czy jest prawidłowa ilość płynu mózgowo – rdzeniowego (czy nie ma wodogłowia). Oglądając szyję sprawdzamy, czy nie ma wola tarczycowego oraz czy nie ma obrzęku karku.

KLATKA PIERSIOWA

sprawdzamy przede wszystkim budowę serca – nie tylko, czy serce nie ma wad anatomicznych, ale również funkcję zastawek. Najczęstszy rodzaj wad rozpoznawany w USG połówkowym to właśnie wady serca.
Podczas USG II trymestru oceniamy budowę płuc – nie są one jeszcze w pełni wykształcone, ale jeżeli istnieje wada budowy płuc, to będzie ona już widoczna na tym etapie.

JAMA BRZUSZNA

jej ocena podczas badania połówkowego jest również bardzo ważna. Sprawdzamy budowę i wielkość żołądka – świadczy ona o drożności przewodu pokarmowego, na przykład przy atrezji (niewykształceniu się) przełyku, żołądek będzie bardzo mały albo niewidoczny, natomiast rozdęty, wręcz podwójny żołądek może świadczyć o niedrożności dwunastnicy lub jeszcze dalszej części przewodu pokarmowego. Oceniamy również budowę nerek oraz pęcherza moczowego.
Na tym poziomie sprawdzamy również pępek – czy pępowina prawidłowo wchodzi do brzucha, czy nie ma przepukliny, oceniamy też budowę pępowiny – prawidłowo jest ona trójnaczyniowa (ma dwie tętnice i jedną żyłę).

NARZĄDY RODNE

głównie chodzi o to, że w tym rejonie ciała również mogą znajdować się wady wrodzone – np. niezróżnicowane narządy płciowe albo guzy. Jednak ocena narządów płciowych nie jest obowiązkowym elementem USG połówkowego, oczywiście daje to możliwość zaspokojenia ciekawości rodziców, co do poznania płci dziecka. Jeżeli rodzice nie życzą sobie znać płci, to na wyniku powinno być napisane „prawidłowe narządy płciowe” bez oznaczenia czy są męskie czy żeńskie.

KOŃCZYNY

na koniec USG ciążowego w drugim trymestrze oceniamy kończyny górne i dolne. Czy ruchomość kończyn jest prawidłowa oraz ilość paluszków u rąk i stóp.

KRĘGOSŁUP

bardzo ważna podczas drugiego najważniejszego USG w ciąży jest ocena kręgosłupa. Częstą wadą, najczęściej związaną z niedoborem kwasu foliowego, jest rozszczep kręgosłupa. Najłatwiej ocenić kręgosłup, jak dziecko się do badania obróci plecami. Przy rozszczepie kręgosłupa widać również zmiany w budowie mózgowia i to zazwyczaj jest już pierwsza sugestia tej wady.

Przeczytaj także:
II trymestr – wszystko co powinnaś wiedzieć
Krzywa cukrowa, czyli test obciążenia glukozą – badania w ciąży
Liczenie ruchów dziecka w ciąży – po co i jak to robić?

Kalendarz ciąży - ciąża tydzień po tygodniu