9. tydzień ciąży: zarodek coraz bardziej przypomina dziecko

Wraz z rozpoczęciem 9. tygodnia ciąży zaczynasz też kolejny, trzeci już miesiąc oczekiwania na maluszka. Obecnie powoli kończy się etap kształtowania się najważniejszych organów w ciele maleństwa, które od 9. tc aż do terminu porodu będą dojrzewać i stopniowo zwiększać zakres swoich funkcji. Sprawdź, jak zmieni się Twoje ciało w nadchodzącym czasie i czy poznasz płeć dziecka podczas USG w 9. tygodniu ciąży.

W 9. tygodniu ciąży wiele narządów wewnętrznych dziecka zaczęło już pracować, choć ich obecne funkcje dopiero częściowo pokrywają potrzeby metaboliczne maluszka. W kolejnych tygodniach, aż do porodu, będą się one nadal rozwijać i dojrzewać, by donoszony noworodek był zdolny do samodzielnego funkcjonowania po porodzie.

W okresie płodowym, który nadejdzie już lada moment, nadal zmienia się struktura i funkcjonowanie ośrodkowego układu nerwowego i układu oddechowego, które są podatne na powstanie poważnych wad niemal przez cały okres ciąży. Z tego względu ważne jest unikanie przez mamę czynników mogących zaszkodzić dziecku, do których zaliczamy np.: promieniowanie jonizujące, wiele substancji chemicznych oraz infekcje wirusowe.

Rysy i wygląd małego człowieka w twoim brzuchu stają się coraz bardziej ludzkie. Prostuje on głowę, rozciąga się i używa swoich kończyn do pierwszych ruchów, które na razie przypominają jeszcze nieskoordynowane drgawki.

Palce u rąk i nóg nadal się rozwijają. W dłoniach tworzą się nadgarstki. Błony między palcami u dzidziusia prawie całkowicie zanikły. W miarę rozwoju kręgosłupa zanika również ogonek dziecka, a poszczególne kręgi stają się coraz bardziej wyraźne. Do czasu narodzin liczba kręgów będzie wynosić od 33 do 34. Trzony kręgów są elastycznie podtrzymywane przez krążki międzykręgowe. To dlatego plecy są elastyczne i można nimi poruszać w różnych stopniach zgięcia.

Aby chronić wrażliwy mózg, od 9. tygodnia ciąży tworzy się tzw. czaszka kostna – do tej pory była to tylko chrząstka. Inne kości również nadal się formują, choć w 9. tc są one wciąż miękkie i nie przyjęły jeszcze swojej ostatecznej struktury kostnej.

W 9. tygodniu ciąży intensywnie rozwija się układ nerwowy Twojego maluszka. Umożliwia on dziecku odbieranie bodźców za pomocą zmysłów i reagowanie na nie. Dziecko będzie to nieustannie ćwiczyć w ciągu najbliższych tygodni i miesięcy. Pień mózgowia, który skupia ważne dla przeżycia dziecka ośrodki nerwowe, jest już uformowany i niedługo zacznie funkcjonować.

Rozwój samego mózgu również nabiera teraz tempa. Jego najważniejsze obszary to te, które kontrolują układy narządów i równowagę hormonalną. Bodźce, które dziecko będzie odbierać w ciągu najbliższych kilku tygodni, będą stymulowały jego mózg do rozwoju – muszą one zostać przetworzone, co wymaga sporego wysiłku. Przewodzenie bodźców do mózgu odbywa się za pośrednictwem przebiegających równolegle dróg nerwowych. Nawet po urodzeniu dojrzewanie mózgu dziecka nie jest jeszcze zakończone. W pierwszych latach życia maluch nadal uczy się wielu zdolności i umiejętności, które będą mu potrzebne w życiu. Dopiero pod koniec okresu dojrzewania i wczesnej dorosłości mózg osiąga pełną dojrzałość i człowiek może w pełni korzystać ze wszystkich jego funkcji i potencjału.

W 9. tygodniu ciąży typowe dolegliwości nadal się zmniejszają. Dzieje się tak, ponieważ organizm w znacznym stopniu przystosował się do zmian hormonalnych typowych dla ciąży i teraz znacznie lepiej toleruje wahania poziomu hormonów we krwi. Jedynie zmęczenie może nadal stanowić dla Ciebie problem, ale do końca trzeciego miesiąca również i ono powinno ustąpić. Wtedy zaczyna się czas, kiedy czujesz się przepełniona radosnym oczekiwaniem, kreatywnością i energią.

Twój brzuch w 9. tygodniu ciąży jest jeszcze płaski lub tylko delikatnie uwypuklony, dlatego ciąża nadal jest niewidoczna dla postronnych osób. Jednak typowe objawy, które z pewnością odczuwasz lub zauważasz u siebie, wyraźnie wskazują, że jesteś w ciąży i nie pozwalają Ci ani na moment zapomnieć o obecności maluszka.

• Zmiany w wyglądzie włosów w ciąży

W 9. tygodniu ciąży skóra i włosy przyszłej mamy często się zmieniają. U niektórych kobiet włosy stają się grubsze i lśniące, a u innych cieńsze. Możesz też zauważyć, że włosy przestały Ci wypadać. Dotyczy to nie tylko włosów na głowie, lecz na całym ciele. Zjawiska te również są spowodowane zmianą poziomu hormonów w czasie ciąży. Po porodzie tego typu zmiany szybko ustępują, gdy ponownie zmienia się gospodarka hormonalna. Pomocna jest delikatna pielęgnacja włosów i skóry głowy za pomocą odpowiednio dobranego szamponu, który skutecznie oczyszcza, a jednocześnie nie drażni tej wrażliwej okolicy.

Kobiety w ciąży czasem obawiają się farbowania włosów w domu lub u fryzjera. Zwykle bezpodstawnie – dobrze dobrane produkty są bezpieczne zarówno dla Ciebie, jak i dla dziecka. Jeśli jednak masz wątpliwości, porozmawiaj o tym ze swoim lekarzem. Podczas koloryzacji włosów powinnaś powiedzieć swojemu fryzjerowi o ciąży. Zmiany hormonalne w Twoim organizmie mogą sprawić, że uzyskasz trochę inny odcień od zamierzonego lub konieczne będzie wydłużenie bądź skrócenie czasu trzymania farby na włosach.

• Kapryśna skóra, która wymaga szczególnej pielęgnacji

Twoja skóra także reaguje na hormony, które teraz przejęły kontrolę nad Twoim ciałem. Z jednej strony staje się ona miękka i nabiera zdrowego koloru dzięki zwiększonemu krążeniu krwi. Z drugiej strony tu i ówdzie pojawiają się małe krostki, grudki, zaskórniki, a także przebarwienia. W tym przypadku też sprawdzi się delikatna pielęgnacja. Pod żadnym pozorem nie należy próbować poprawiać wyglądu skóry za pomocą agresywnych kosmetyków przeciw pryszczom, antybiotyków lub retinoidów stosowanych na własną rękę.

Jeśli planujesz wizytę u kosmetyczki lub lekarza medycyny estetycznej, koniecznie powiedz im o swoim stanie! Wiele zabiegów jest kategorycznie zakazanych w ciąży ze względu na potencjalnie szkodliwe lub nieznane działanie różnych preparatów na organizm przyszłej mamy i jej dziecka. To dlatego, że na ciężarnych niemal nie przeprowadza się badań i testów różnych urządzeń i substancji pielęgnujących, więc kosmetolodzy wolą „dmuchać na zimne” i zaczekać z wykonaniem zabiegów do czasu po porodzie. Bezwzględnie zabronione są zabiegi laserowe, stosowanie witaminy A i jej pochodnych, wypełniaczy, botoksu, nici, mezoterapia, wampirzy lifting oraz wszelkie zabiegi z wykorzystaniem prądu (np. ultradźwięki, jonoforeza, radiofrekwencja).

Sprawdź, jak bezpiecznie dbać o skórę w ciąży

Choć w 9. tygodniu ciąży brzuch jest głównym obszarem zainteresowania zarówno lekarzy, jak i przyszłych rodziców, to podczas najbliższej wizyty ciążowej możesz rozwiać swoje wątpliwości co do objawów zlokalizowanych też w innych częściach Twojego ciała. Ciążowe hormony powodują obrzmienie śluzówek, które stają się bardziej podatne na uszkodzenia, a więc mogą powodować różnego rodzaju dolegliwości.

Wrażliwe i krwawiące dziąsła w ciąży

Te same hormony, które sprawiają, że piersi rosną, a tkanki się rozluźniają, powodują również, że Twoje dziąsła stają się bardziej wrażliwe i kruche. Czasami może wystąpić niewielkie krwawienie podczas szczotkowania zębów. Ślina, podobnie jak kwas żołądkowy, jest bardziej agresywna przez cały czas trwania ciąży, a zawarte w niej substancje mogą wpływać na osłabienie dziąseł. Zwykło się nawet mówić, że „każda ciąża kosztuje ząb”. Mimo krwawienia dziąseł i dyskomfortu, nadal należy myć zęby regularnie, 2–3 razy dziennie, używając średniej lub miękkiej szczoteczki oraz pasty z fluorem. Często zalecane jest także profesjonalne czyszczenie zębów (scaling i piaskowanie) oraz częstsze wizyty u dentysty.

Krwawienia z nosa

Od czasu do czasu mogą również wystąpić krwawienia z nosa. W takim przypadku, o ile krwawienie jest łagodne, leczenie nie jest konieczne. Zwykle wystarczy, że pochylisz głowę do przodu, wydmuchasz nos i mocno uciśniesz jego skrzydełka przez kilka minut. Pamiętaj, by nie odchylać głowy do tyłu i nie kłaść się na plecach – spowoduje to spływanie krwi do gardła, co może skutkować nudnościami, wymiotami, a nawet zakrztuszeniem się. W razie wątpliwości należy zwrócić się do lekarza lub położnej. Udzielą Ci oni cennych wskazówek, jak radzić sobie z takimi sytuacjami.

• Co dzieje się w 9. tygodniu ciąży?

Na tym etapie rozmiary dziecka mierzone są już w centymetrach, a nie w milimetrach. Ma ono teraz prawie 3 centymetry długości. Swoją budową coraz bardziej przypomina niemowlę. Układy narządów dziecka są teraz z grubsza rozplanowane, jednak aby mogły one zacząć funkcjonować, potrzebują jeszcze sporo czasu.

Najważniejszym zadaniem w tej fazie ciąży jest rozwój dróg nerwowych, które później umożliwią dziecku koordynację wszystkich procesów życiowych. Poza rozwojem struktur anatomicznych, płód już teraz intensywnie ćwiczy wykorzystując sporą ilość miejsca w macicy. Powoli zaczyna też odbierać bodźce wewnętrzne i zewnętrzne wywołujące u niego reakcję, która początkowo jest zauważalna w postaci drgnięć.

• 9. tydzień ciąży – który to miesiąc i trymestr?

9. tydzień ciąży oznacza początek trzeciego miesiąca, który jednocześnie jest ostatnim miesiącem I trymestru. W tym czasie zakończy się okres adaptacji i przystosowywania się Twojego organizmu do nowej sytuacji. Najbliższe tygodnie poświęcisz zapewne konkretnemu planowaniu życia z dzieckiem i nowej sytuacji rodzinnej, a także organizacji pracy zawodowej przed planowaną przerwą na czas urlopu macierzyńskiego. Pierwsze miesiące ciąży powinny też upłynąć na rozmowach z partnerem, umacniających waszą więź. To dobry moment na pierwsze uzgodnienia dotyczące sprawowania opieki nad dzieckiem i ważnych wydarzeń w jego życiu.

• Jak wygląda dziecko w 9. tygodniu ciąży?

Wielkość dziecka w 9. tygodniu ciąży to około 2,6 centymetra. Podczas USG w 9. tygodniu ciąży jego struktura kostna jest wyraźnie widoczna. Przy dużej wyobraźni można już dostrzec zaczątek twarzy i drobne kończyny wraz z palcami. Za pomocą aparatu ultrasonograficznego da się też uwidocznić bicie serca – tętno płodu w 9. tygodniu ciąży jest znacznie szybsze od Twojego, dlatego nie martw się, jeśli na monitorze zobaczysz mały punkcik mrugający ze sporą częstotliwością. Jest to oznaka nowego życia i tego, że maluch dobrze się rozwija.

Podczas USG w 9. tygodniu ciąży płeć dziecka prawdopodobnie nie będzie jeszcze dostrzegalna. Widoczne są za to reakcje płodu na bodźce, które lekarz może przypadkowo wychwycić. Póki co maluszek nie odbiera zbyt wielu sygnałów z zewnątrz, ponieważ jego zmysły dopiero zaczynają się kształtować.

Sprawdź także: USG I trymestru – pierwsze obowiązkowe badanie USG w ciąży

• Jak mogę chronić swoje dziecko w 9. tygodniu ciąży?

Oprócz abstynencji od alkoholu i nikotyny niezbędne jest ścisłe unikanie spożywania produktów mlecznych z niepasteryzowanego mleka, a także surowych ryb i mięsa. Szczególnie w tej fazie ciąży maluszek jest bardzo wrażliwy, a poważnych uszkodzeń nie da się później zrekompensować. W czasie ciąży nie należy przyjmować leków, chyba że zostały one przepisane przez lekarza.

Aby chronić nienarodzone dziecko, przyszłe matki wykonujące zawody, które wymagają kontaktu z toksynami, mają prawo zostać przeniesione na inne stanowisko pracy. Powinny też unikać sytuacji, które mogłyby spowodować upadek, np. kontuzjogennych sportów. Dla dobra dziecka warto odpuścić jeden sezon narciarski i przerwać treningi sportów kontaktowych, do których będzie można wrócić niedługo po porodzie.

Dla zdrowego rozwoju dziecka, a także dla Twojego dobrego samopoczucia ważne są też naturalne witaminy i składniki mineralne, które powinny być dostarczane w odpowiednich ilościach wraz z dietą.

Dowiedz się więcej o prawidłowym odżywianiu w czasie ciąży.

Informacje o autorce:

Juliane Jacke-Gerlitz jest dyplomowaną pielęgniarką. Od ponad dziesięciu lat zajmuje się poradnictwem w zakresie macierzyństwa i karmienia piersią. Obecnie pracuje jako autorka tekstów medycznych i psycholog. Juliane Jacke-Gerlitz jest mężatką od 22 lat, matką ośmiorga dzieci i mieszka z rodziną w Halle w Niemczech.