6. tydzień ciąży: zarodek staje się widoczny w badaniu USG

Nadszedł 6. tydzień ciąży, a wraz z nim wiele zmian w rozwoju Twojego maluszka, którego ciało powoli zaczyna nabierać kształtów. Na tym etapie zaczyna się kształtowanie wielu ważnych narządów i układów, a serce podejmuje pracę, co można zauważyć podczas badania USG w 6. tygodniu ciąży. Wraz z zarodkiem rośnie też pęcherzyk ciążowy oraz ilość hormonów krążących w Twojej krwi, które mogą powodować różne dolegliwości i objawy. Sprawdź, na co warto przygotować się w 6. tc.

W 6. tygodniu ciąży Twoje dziecko nie próżnuje i intensywnie pracuje nad rozwojem kolejnych struktur i narządów wewnętrznych. Małe serduszko szybko bije – początkowo z częstotliwością 80 uderzeń na minutę, która stopniowo wzrasta, by za kilka tygodni osiągnąć ponad 150 uderzeń. Podczas USG w 6. tygodniu ciąży możliwe staje się rozpoznanie ciąży bliźniaczej. Lekarz stwierdza to po tym, że w Twoim łonie intensywnie biją dwa małe serduszka.

W tylnej części zarodka, która rozwinie się w grzbiet, można już wprawnym okiem odkryć żyłkę, z której powstanie kręgosłup. Struktura ta rozciąga się od karku w dół, aż do rozgałęzień, z których rozwiną się nogi dziecka. Kosmyk ten kończy się małym ogonkiem – znanym z królestwa zwierząt – który znajduje się w dolnej części małego ciałka dziecka, a później zanika.

6 tydzień ciąży to też początek kształtowania się układu oddechowego maluszka oraz dalszy rozwój układu pokarmowego, w którym powstają: przełyk, żołądek, część dwunastnicy, wątroba i trzustka.

Ze względu na ogromne znaczenie rozwoju głowy dziecka – to tutaj znajduje się mózg, który kontroluje dalszy wzrost – w pierwszych tygodniach ciąży jest ona bardzo duża w porównaniu z resztą ciała. W niej też w 6. tc zaczynają powstawać narządy zmysłów: plakody nosowe, z których rozwinie się nos maluszka, plakoda uszna, dająca początek narządowi przedsionkowo-ślimakowemu w uchu wewnętrznym, a także pęcherzyki oczne i zawiązki soczewek. Od tego tygodnia kształtuje się również twarz dziecka – proces ten potrwa przez kolejne 4 tygodnie, kiedy to twarzoczaszka zarodka zacznie przypominać buzię noworodka.

Aby zapewnić Twojemu dziecku optymalne warunki wewnątrz Twojego ciała, tworzą się właśnie łożysko i pępowina. Pępowina łączy maleństwo z łożyskiem i dostarcza mu wszystkiego, czego ono potrzebuje, a także odbiera zbędne produkty przemiany materii. Jest przymocowana do ciała dziecka w miejscu, w którym po urodzeniu powstanie pępek. Pępek jest więc małą blizną, która pozostała maleństwu po połączeniu z Tobą. Dziecko będzie „nosiło” swój pępek do końca życia, mimo że po urodzeniu nie ma on już żadnego szczególnego znaczenia.

Schemat wszystkich etapów rozwoju, który mała istota ludzka przejdzie od momentu poczęcia, jest dokładnie zaplanowany i u każdego z maluchów przebiega w ten sam sposób. Choć noworodki różnią się wyglądem, masą i długością ciała, to wszystkie ich narządy, układy i inne struktury anatomiczne powstają w takim samym okresie życia płodowego i są podobnie rozwinięte w momencie narodzin.

Ponieważ najważniejsze i fundamentalne struktury organizmu dziecka rozwijają się w pierwszych tygodniach ciąży, to pojawienie się jakiegoś niekorzystnego czynnika zewnętrznego może skutkować powstaniem poważnych i nieodwracalnych wad rozwojowych, a nawet utratą ciąży. Ryzyko poronienia w 6. tygodniu ciąży nadal jest spore, lecz drastycznie spada w momencie podjęcia pracy przez serduszko malucha – od tej chwili wynosi już tylko 3%.

Mimo, że w ciągu ostatnich kilku dni zdążyłaś się już oswoić z myślą o ciąży, to nadal stoisz w obliczu wielkich wyzwań emocjonalnych. To, co dzieje się w tej chwili w Twoim ciele, jest trudne do zrozumienia. W 6. tygodniu ciąży Twoje myśli często i intensywnie krążą wokół ciąży i dziecka. Prawdopodobnie nie jesteś jeszcze do końca świadoma tego, co Cię czeka lub nadal nie dowierzasz, że jesteś w ciąży, a w Twoim brzuchu rozwija się maleńkie dziecko. Być może nadchodzące pierwsze USG w ciąży i widok maleństwa z bijącym serduszkiem sprawi, że zaczniesz o sobie myśleć jako o „pełnoprawnej” przyszłej mamie.

W 6. tygodniu ciąży objawy Twojego odmiennego stanu mogą się nasilić – ilość hormonów krążąca w Twoim krwioobiegu nadal rośnie w szalonym tempie, a organizm nie zdążył jeszcze przyzwyczaić się do tych nagłych zmian. W trosce o zdrowy rozwój dziecka powinnaś podejść do tego nowego wyzwania intuicyjnie. Jeśli Twoje ulubione potrawy nagle przestały Ci smakować, a na samą myśl o otwarciu lodówki zbiera Ci się na wymioty, nie zmuszaj się do jedzenia. W chwilach wilczego apetytu zachowaj jednak zdrowy rozsądek i nie ulegaj zbyt mocno swoim zachciankom – wysokoodżywcza dieta jest teraz bardzo ważna dla rozwoju dziecka i Twojego dobrego samopoczucia, dlatego zadbaj o spożywanie wysokiej jakości nieprzetworzonych produktów.

Przeczytaj także: Zdrowe odżywianie w ciąży – czy trzeba jeść za dwoje?

Wielu lekarzy zaleca pojawienie się na pierwszej wizycie ciążowej właśnie pomiędzy 6. a 8. tygodniem. Wtedy przeprowadza się badanie palpacyjne, pomiar masy ciała i ciśnienia krwi, zbiera szczegółowy wywiad i udziela zaleceń co do trybu życia i suplementacji w ciąży.

Jeśli Twój ginekolog ma w swoim gabinecie ultrasonograf, prawdopodobnie wykona też USG dopochwowe w 6. tygodniu ciąży. Pęcherzyk ciążowy powinien być już dobrze widoczny, a wraz z nim ciałko żółte oraz malutki zarodek. Niewidoczny zarodek w 6. tygodniu ciąży może oznaczać, że do zapłodnienia doszło nieco później i ciąża jest „młodsza”. W takiej sytuacji zaleca się powtórzenie badania USG za 7-14 dni.

Podczas wizyty otrzymasz również skierowanie na ważne badania krwi, m.in. morfologię, która w ciąży pomaga kontrolować poziom żelaza i oznaczenie poziomu przeciwciał przeciwko wielu chorobom groźnym dla rozwoju maluszka (np. różyczka, toksoplazmoza) oraz takim, które możesz przenieść na dziecko przy porodzie (HIV, badanie HCV w ciąży).

Bardzo ważne jest również badanie moczu w ciąży, które będziesz prawdopodobnie wykonywała co miesiąc. Pozwala ono wcześnie wykryć schorzenia, które mogą być zagrożeniem dla Ciebie i dziecka, np. zapalenie układu moczowego, cukrzycę w ciąży lub stan przedrzucawkowy. O ile lekarz nie zaleci inaczej, mocz do badania w ciąży należy pobierać rano, ze środkowego strumienia po uprzednim podmyciu się. Po pobraniu postaraj się jak najszybciej dostarczyć próbkę do laboratorium – w przeciwnym razie mogą namnożyć się w niej bakterie, a wynik będzie niemiarodajny.

• Zmiany hormonalne

Objawy ciąży spowodowane zmianami hormonalnymi będą Ci towarzyszyć do końca pierwszego trymestru, czyli do końca trzeciego miesiąca ciąży. Często są to poranne mdłości, problemy z krążeniem i napięcie w piersiach. Do tego dochodzi senność, zmęczenie i apatia. Po trzech miesiącach zmiany w organizmie ustabilizują się, a objawy z pierwszych miesięcy ustąpią.

Niektóre kobiety doświadczają tych objawów bardzo intensywnie, podczas gdy u innych są one niezbyt nasilone lub nie występują wcale. Może się również zdarzyć, że w pierwszych miesiącach ciąży kobieta w ogóle nie odczuwa mdłości. Dolegliwości mogą być bardzo różne i w dużej mierze zależą od podstawowego stanu psychicznego przyszłej mamy. W tym kontekście decydującą rolę odgrywa również zdolność organizmu do adaptacji – to ona decyduje o stopniu dyskomfortu.

• Ból brzucha jako objaw wczesnej ciąży

W pierwszych tygodniach ciąży może wystąpić ból brzucha lub uczucie ciągnięcia w podbrzuszu. Niektóre kobiety odczuwają bardziej rozlane bóle brzucha. Dzieje się tak, ponieważ więzadła podtrzymujące macicę ulegają rozciągnięciu. Jest to ważne, aby mogły się one przystosować do stałego wzrostu macicy w czasie ciąży. Ze względu na zagęszczenie ochronnej wydzieliny szyjki macicy, w niektórych dniach może wystąpić zwiększona ilość wydzieliny z pochwy. Powinna ona być bezbarwna lub biała, pozbawiona zapachu.

Mimo że ciągnięcie i ból w podbrzuszu są powszechnymi objawami ciąży, kluczowe znaczenie ma intensywność tego bólu. Jeśli ból jest częstszy lub rytmiczny, albo jeśli występuje nadmierne plamienie i krwawienie, może to wskazywać na zbliżające się poronienie. W przypadku zaobserwowania jakichkolwiek niejasnych lub przedłużających się objawów należy niezwłocznie skontaktować się z lekarzem lub położną. Jeśli USG wykonane w 6. tygodniu ciąży wykaże brak zarodka i jaja płodowego, to najprawdopodobniej doszło do poronienia.

Każdy tydzień ciąży zaczyna się od 7. dnia ostatniego tygodnia. Dlatego w systemie obliczeniowym stosowanym przez lekarzy i położne na całym świecie 7. dzień jest uważany za 1. dzień nowego tygodnia ciąży.

W przypadku 6. tygodnia ciąży ostatni dzień 5. tygodnia jest zatem 1. dniem 6. tygodnia. Poprzedni, 5. tydzień ciąży jest więc zapisywany w karcie ciąży w kolejności: 4+1, 4+2, 4+3, 4+4, 4+5, 4+6. Po nim następuje pierwszy dzień szóstego tygodnia ciąży z numerem 5+0. Oznacza to, że 5. tydzień ciąży zakończył się.

Należy jednak odróżnić stwierdzenie „jestem w 6. tygodniu ciąży” (rozpoczętym i nieukończonym) od „mam 6 tygodni ciąży” (już ukończonych, czyli jesteś w trakcie 7. tygodnia). Specjaliści opiekujący się ciężarnymi mogą korzystać z różnego nazewnictwa, dlatego, jeśli chcesz zachować maksymalną precyzję, dopytaj, co dana osoba ma na myśli.

W 6. tygodniu ciąży lekarz ginekolog może już zazwyczaj wykryć bicie serca dziecka. Na początku jest ono jeszcze niewyraźne, ale szybko staje się silniejsze, o częstotliwości od 100 do 120 uderzeń na minutę. Jest to wartość znacznie wyższa niż bicie Twojego serca. Ze względu na zakrzywienie wydłużonego sznura pępowinowego, zarodek w 6. tygodniu ciąży coraz bardziej przypomina stworzenia z ogonkiem ze zdjęć z wczesnej ciąży, które na pewno znasz.

W 6. tygodniu ciąży rozpoczyna się rozwój ważnych narządów i ośrodków nerwowych, takich jak wątroba, jelita, płuca, tarczyca i ucho wewnętrzne. Od brzucha zarodka – miejsca, gdzie później znajdzie się pępek – pępowina prowadzi do zgrubienia w ścianie macicy. To tutaj tworzy się łożysko. Dzięki niemu Twój organizm będzie mógł stale wspierać rozwój małego człowieka, dostarczając mu tlen i niezbędne składniki odżywcze.

Brzuch w 6. tygodniu ciąży najczęściej nie jest jeszcze uwypuklony, ale, Twój lekarz lub położna mogą już dobrze wyczuć powiększoną macicę, która prostuje się i opuszcza, aby zrobić miejsce dla rosnącego dziecka. Możesz też zauważyć, że Twój brzuch, a także biodra zaczynają się zaokrąglać. Wynika to ze zmian hormonalnych w Twoim ciele, które sprzyjają zatrzymywaniu wody w tkankach. Aby dziecko dobrze przeszło przez okres ciąży, organizm przechowuje teraz więcej tłuszczu w komórkach. Służy on jako rezerwa na wypadek, gdyby w pewnej fazie rozwoju maluszka nastąpił okres przestoju w dostawach energii wraz z pożywieniem mamy. Dlatego widoczny brzuch w 6. tygodniu ciąży nie ma jeszcze bezpośredniego związku z rosnącym w macicy dzieckiem.

Wielkość pęcherzyka ciążowego w 6. tygodniu ciąży stale rośnie, natomiast rozmiar macicy nie zmienia się znacząco, a przynajmniej nie na tyle, byś sama mogła to zauważyć lub wyczuć. Na początku 6. tygodnia ciąży pęcherzyk ciążowy jest bardzo dobrze widoczny na obrazie ultrasonograficznym. Często można w nim dostrzec pęcherzyk żółtkowy wraz z maleńkim zarodkiem. Ze względu na szybki rozwój, zwłaszcza we wczesnym okresie ciąży, w 6. dniu 6. tygodnia ciąży zarodek w swoim zakrzywionym kształcie jest już widoczny przy użyciu dobrej jakości ultrasonografu i osiąga długość około trzech milimetrów. Od tej pory rośnie błyskawicznie, wydłużając się nawet o 1-2 mm na dobę.

Informacje o autorce:

Juliane Jacke-Gerlitz jest dyplomowaną pielęgniarką. Od ponad dziesięciu lat zajmuje się poradnictwem w zakresie macierzyństwa i karmienia piersią. Obecnie pracuje jako autorka tekstów medycznych i psycholog. Juliane Jacke-Gerlitz jest mężatką od 22 lat, matką ośmiorga dzieci i mieszka z rodziną w Halle w Niemczech.