Mdłości nieco ustąpią, jeśli będziesz często jadła drobne przekąski, takie jak paluszki, suchary czy owsianka. Kiedy żołądek jest zajęty trawieniem, mdłości nie są tak mocno odczuwalne.
Położna Dorothee Kutz
5. tydzień ciąży oznacza początek drugiego miesiąca, a wraz z nim pierwszych objawów ciąży. Minęły już trzy tygodnie od chwili poczęcia. Choć Twój brzuch z zewnątrz się nie zmienia, to w jego wnętrzu zachodzi prawdziwa rewolucja – maleństwo zadomowiło się w macicy na dobre i zaczyna coraz szybciej rozwijać się i rosnąć. Zarodek nadal jest mikroskopijny, ale pęcherzyk ciążowy w 5. tygodniu ciąży da się już dostrzec w badaniu USG. Poznaj przebieg 5. tc i sprawdź, czym może zaskoczyć Cię Twoje ciało w tym okresie.
Twoje dziecko jest jeszcze malutkie. W tej chwili jest już w pęcherzyku ciążowym, gdzie będzie się rozwijać przez kilka następnych miesięcy. Jego rozmiary są porównywalne z wielkością ziarna sezamu, dlatego trudno je jeszcze dostrzec w trakcie badania USG w 5. tygodniu ciąży. Przy poziomie beta-HCG większym niż 1200 mIU/ml lekarz może jednak uwidocznić pęcherzyk ciążowy i sprawdzić, czy jest on prawidłowo zagnieżdżony w macicy.
W 5. tygodniu ciąży pęcherzyk ciążowy przyrasta o ok. 1-1,3 mm na dobę. To w nim już za około tydzień da się dostrzec maleńki zarodek z jeszcze mniejszym, bijącym serduszkiem. Tempo wzrostu Twojego maleństwa jest teraz imponujące – każdego dnia jego ciało wydłuża się nawet o 0,2-1 mm!
W 5. tygodniu ciąży z komórki jajowej, która uległa już kilkukrotnemu podziałowi, tworzy się wydłużona nić. Nie widać jeszcze nic, co przypominałoby człowieka, mimo że wszystkie ludzkie cechy zarodka są już dawno ustalone i zapisane w jego genach. W tym tygodniu ma miejsce pierwszy i najważniejszy krok w rozwoju dziecka: kształtowanie się mózgu oraz przysadki mózgowej.
Ponadto tworzą się już pierwsze drogi nerwowe, które kiedyś będą sterować wszystkimi procesami zachodzącymi w ciele małej istoty. Z tego powodu są one szczególnie ważne – bez nich życie nie byłoby możliwe. Formuje się też cewa nerwowa, która jest konieczna do prawidłowego rozwoju mózgu, a wszelkie jej defekty mogą skutkować bardzo poważnymi wadami u maluszka.
U zarodka z tzw. jelita pierwotnego rozwija się też układ pokarmowy, który dzieli się na część gardłową, początkową, środkową i tylną. Każda z nich następnie da początek innym strukturom anatomicznym i narządom wewnętrznym.
Podczas badania ultrasonograficznego wykonywanego od 22. dnia po zapłodnieniu, czyli od ok. 6. tygodnia ciąży, można już zaobserwować czynność serca. Jest to pierwszy narząd maluszka, który podejmuje pracę. Na tym etapie można by pomyśleć, że mały człowiek składa się tylko z serca. To dlatego, że początkowo ten najważniejszy organ jest przerośnięty.
Czy wiesz, że wymiana tlenu podczas całej ciąży nie odbywa się przez płuca, ale wyłącznie przez łożysko? Dopiero gdy dziecko weźmie pierwszy oddech, zacznie samodzielnie zaopatrywać się w ten ważny składnik powietrza.
Jeśli termin Twojej pierwszej wizyty ciążowej przypada na 5. tc, to pewnie nie możesz się już doczekać zobaczenia swojego maleństwa w trakcie badania ultrasonograficznego. Kobiety w pierwszej ciąży zwykle nie wiedzą, czego mogą spodziewać się podczas USG w 5. tygodniu ciąży, dlatego postaramy się pokrótce wyjaśnić, kiedy i czego możesz oczekiwać.
Rekomendowanym sposobem badania w 5. tygodniu ciąży jest USG dopochwowe. W trakcie badania powinnaś zobaczyć na monitorze sporą, czarną „plamę” – to właśnie pęcherzyk ciążowy, który będzie „mieszkaniem” Twojego dziecka w nadchodzących miesiącach. W 5. tygodniu pęcherzyk ma tylko kilka milimetrów średnicy, jednak każdego dnia powiększa się o kolejny milimetr, a nawet jeszcze więcej. Jeśli jego wielkość wynosi 6-9 mm, zwykle można w nim dostrzec regularny, jasny okrąg – to pęcherzyk żółtkowy, będący źródłem substancji odżywczych w pierwszych tygodniach rozwoju zarodka. Zarodek w 5. tygodniu ciąży może jeszcze nie być widoczny, choć najlepsze aparaty do USG pozwalają na obejrzenie nawet 2-3 milimetrowego maleństwa. Najczęściej taki zarodek jest „przytulony” do pęcherzyka żółtkowego.
Podczas USG w 5. tygodniu ciąży bliźniaczej lekarz zauważy prawdopodobnie 2 pęcherzyki ciążowe (ciąża dwuowodniowa). Jednak na etapie, kiedy nie widać jeszcze zarodków, jednoznaczne potwierdzenie, czy w ogóle doszło do ciąży bliźniaczej i ustalenie jej rodzaju jest bardzo trudne.
Badanie USG od 5. do 10. tygodnia pozwala ocenić:
lokalizację jaja płodowego w macicy
mnogość ciąży, a w przypadku bliźniaków również kosmówkowosć i owodniowosć
wiek ciąży na podstawie pomiaru CRL - długości ciemieniowo-siedzeniowej (od główki do pośladków)
czynność serca maluszka (dopiero od 6. tc).
Zobacz także: USG I trymestru – pierwsze obowiązkowe badanie USG w ciąży.
Piąty tydzień ciąży bywa przełomowym momentem w życiu wielu par i rodzin – to wtedy przyszli rodzice dowiadują się, że już za kilka miesięcy powitają na świecie maleństwo. Przy regularnych i niezbyt długich cyklach menstruacyjnych, większość domowych testów ciążowych powinna dać już pozytywny wynik. Niektóre przyszłe mamy wyczekują na termin spodziewanej miesiączki, by wreszcie sprawdzić, czy tym razem udało się im zajść w ciążę. Inne natomiast do wykonania testu skłaniają objawy ciąży w 5. tygodniu, do których możemy zaliczyć:
nadwrażliwość na zapachy
nagłe „odrzucenie” od niektórych pokarmów lub substancji (np. kawa, nikotyna)
obrzmienie piersi
delikatne kłucie i ciągnięcie w podbrzuszu
nudności i wymioty
ciągłe uczucie zmęczenia, senność
brak miesiączki w spodziewanym terminie.
Jeśli test nie wykrył ciąży w 5. tygodniu, nie powinnaś się poddawać – być może termin owulacji nieco się przesunął i stężenie hormonu beta-HCG jest jeszcze zbyt niskie. Powtórz test za kilka dni – istnieje szansa, że wtedy zobaczysz upragnione dwie kreski.
Na początku drugiego miesiąca ciąży możesz odczuwać nie tylko fizyczne zmiany związane z ciążą, ale też te emocjonalne: huśtawki nastrojów, płaczliwość i poczucie zagubienia przeplatane z radością są zupełnie normalne u przyszłych mam. Pomocna bywa rozmowa z bliskimi, przyjaciółkami i innymi przyszłymi lub świeżo upieczonymi mamami. Wymiana doświadczeń i cenne rady na pierwsze miesiące ciąży być może zapewnią Ci nieco spokoju, a polecenia sprawdzonych lekarzy i położnych sprawią, że trafisz pod opiekę odpowiedniego, zaufanego specjalisty.
Przeczytaj również: Pierwsze objawy ciąży – jak je rozpoznać?
Po upływie terminu spodziewanej miesiączki i/lub pozytywnym wyniku testu ciążowego, powinnaś umówić się na wizytę do ginekologa lub położnej. Tutaj zostanie przeprowadzone dokładne badanie (najczęściej zewnętrzne i wewnętrzne oraz USG wczesnej ciąży), a lekarz sprawdzi, czy jajeczko prawidłowo zagnieździło się w macicy, a nie np. w jajowodzie. Lekarz lub położna przeprowadzą tzw. wywiad medyczny, podczas którego zostaniesz zapytana o swój aktualny stan zdrowia, przebyte choroby, wcześniejsze ciąże i porody oraz schorzenia występujące w rodzinie.
Podczas badania wstępnego otrzymasz również kartę ciąży. Należy ją mieć zawsze przy sobie. W niej lekarz lub położna zawsze odnotowuje aktualny etap rozwoju i tydzień ciąży, w którym się znajdujesz. Do karty wprowadzone zostaną również wszystkie badania i parametry krwi, a także pomiary wagi, ciśnienia krwi oraz aktualne zalecenia. Wyniki tych pomiarów można wykorzystać do wyrysowania krzywej masy ciała przyszłej mamy.
Położne mogą stwierdzić ciążę, wystawić kartę ciąży i przeprowadzić prawie wszystkie badania profilaktyczne zalecane w ciąży o przebiegu fizjologicznym. Sprawdzają ciśnienie tętnicze krwi, wagę kobiety, parametry moczu i krwi, a także określają pozycję i wielkość dziecka oraz kontrolują, czy odgłosy bicia serca maluszka są prawidłowe. Dla lekarzy zarezerwowane są tylko badania ultrasonograficzne.
Choć Twój brzuch w 5. tygodniu ciąży niemal się nie zmienia, a zarodek jest jeszcze maleńki, to Twoje ciało już ciężko pracuje przygotowując się na nadchodzące miesiące. Objawy w 5. tygodniu ciąży mogą przybierać różną formę, od tych klasycznych, jak mdłości czy uczucie zmęczenia, aż po nietypowe, np. zaparcia lub zgaga.
Uciążliwe mdłości
W okolicach 5. tygodnia, gdy kobieta dowiaduje się, że na pewno jest w ciąży, mogą nasilić się pierwsze, nieprzyjemne objawy takie jak mdłości i nudności. Wynika to częściowo z rosnącego poziomu hormonów (HCG), a częściowo z ogromnego napięcia emocjonalnego, przez jakie przechodzi w tym czasie przyszła mama. Przeczytaj więcej o tym, co możesz zrobić, jeśli masz mdłości.
Mdłości nieco ustąpią, jeśli będziesz często jadła drobne przekąski, takie jak paluszki, suchary czy owsianka. Kiedy żołądek jest zajęty trawieniem, mdłości nie są tak mocno odczuwalne.
Położna Dorothee Kutz
Zmiany hormonalne
Choć większość uwagi przyszłej mamy w 5. tygodniu ciąży skupia się na brzuszku, to ogromne zmiany spowodowane działaniem ciążowych hormonów zachodzą też w jej psychice. Kobiety, które aktywnie starały się o dziecko i zaszły w ciążę zgodnie z planem, są tak samo zaskoczone tym cudem natury, jak kobiety, które nie spodziewały się poczęcia. Przy wszystkich zmartwieniach i niepokojach, jakie niesie ze sobą wiadomość o ciąży, hormony ciążowe „dbają” o to, by kobieta czuła też radność i spełnienie. Przyszła matka potrzebuje bowiem stabilnej psychiki, by radzić sobie ze zmianami, które ją czekają.
Zwiększenie masy ciała
Zapewne zauważysz, że nieznacznie przybierasz na wadze. Twój organizm już teraz gromadzi teraz zapasy, które są mu pilnie potrzebne na czas ciąży, porodu i wyczerpujący okres połogu. Na całkowity przyrost masy ciała w ciąży składają się zapasy tłuszczu, waga płynu owodniowego, łożyska, dodatkowej ilości krwi, piersi oraz masa ciała dziecka. W trakcie ciąży często dochodzi również do zatrzymania wody w organizmie, co może przełożyć się na kilka dodatkowych kilogramów. W naszym kalkulatorze krzywej wagi możesz sprawdzić, czy Twój przyrost masy ciała mieści się w zalecanym zakresie.
Zobacz także: Prawidłowa waga w ciąży – ile powinnam przytyć w ciąży?
Ból brzucha w 5. tygodniu ciąży
Jako przyszła mama, możesz teraz odczuwać lekki ból w dole brzucha. Najczęściej ma on charakter rozciągania lub chwilowego kłucia zlokalizowanego w pachwinach albo na wysokości jajników. To zupełnie normalne – macica i wszystkie otaczające ją struktury anatomiczne przygotowują się na dalsze miesiące ciąży, kiedy to będą się rozszerzać i przemieszczać. Jeśli jednak ból brzucha w 5. tygodniu jest bardzo silny, towarzyszy mu krwawienie i skurcze, powinnaś powiadomić swojego lekarza.
Niestety, nie wszystkie wczesne ciąże kończą się narodzinami zdrowego, donoszonego noworodka. Niekiedy na bardzo wczesnym etapie dochodzi do poronienia. Dzieje się tak w przypadku aż 15-24% rozpoznanych ciąż, a w rzeczywistości ten odsetek jest zapewne jeszcze wyższy – niektóre kobiety nawet nie wiedzą, że były w ciąży i biorą poronienie za nieco opóźnioną i bardziej bolesną miesiączkę.
Typowymi objawami poronienia w 5. tygodniu ciąży są:
bolesne skurcze macicy
krwawienie lub plamienie
ból brzucha.
Niekiedy poronienie nie daje żadnych objawów, a dopiero badanie USG wykazuje brak zarodka w pęcherzyku ciążowym w spodziewanym terminie (tzw. puste jajo płodowe) lub obumarcie zarodka, który nie rośnie i nie ma akcji serca, a mimo to nie został samoistnie usunięty z macicy (tzw. poronienie zatrzymane).
Pamiętaj, że poronienie nie przekreśla Twoich szans na urodzenie zdrowego dziecka – najczęstszymi przyczynami utraty ciąży na tak wczesnym etapie są wady genetyczne, które zwykle nie powtarzają się w kolejny raz. Po stracie warto jednak dać sobie czas na żałobę, poprosić o wsparcie bliskich, a nawet skorzystać z pomocy psychologa, psychoterapeuty lub psychiatry, by móc znowu stanąć na nogi.
Zaplanuj kolejne i bieżące wizyty kontrolne u lekarza lub położnej. Możesz znaleźć położną do przeprowadzania badań kontrolnych lub korzystać na zmianę z usług lekarza i położnej.
Pozwól sobie na odpoczynek, ponieważ w nadchodzącym okresie będziesz potrzebować dużo siły. Objawy ciąży w 5. tygodniu mogą dawać Ci się we znaki, więc zadbaj o długi i regeneracyjny sen.
Porozmawiaj otwarcie z bliskimi o radosnej nowinie, aby odpowiednio wcześnie rozwiać obawy i lęki.
Ustal z lekarzem, jaki preparat kwasu foliowego i w jakiej dawce powinnaś teraz przyjmować. Zarodek w 5. tygodniu ciąży rozwija układ nerwowy, który jest bardzo wrażliwy na niedobory tej substancji.
Sprawdź, dlaczego w ciąży potrzebujesz większej ilości kwasu foliowego i folianów
Należy poinformować lekarza lub położną o wszystkich aktualnie przyjmowanych lekach i suplementach. Szczególnie w okresie ciąży warto to dokładnie kontrolować. Zbyt duża ilość witamin z pewnych grup może być szkodliwa zarówno dla Ciebie, jak i dla dziecka. Istnieją specjalne suplementy diety przeznaczone dla ciężarnych, które są dostosowane do zapotrzebowania na składniki odżywcze i witaminy w okresie ciąży. Poradź się lekarza, jaki preparat będzie dla Ciebie najlepszy.
Zapytaj swojego lekarza lub położną, jakie badania powinnaś wykonać na tym etapie ciąży. Jeśli cierpisz na choroby przewlekłe lub przyjmujesz na stałe leki, ustal też, czy powinnaś teraz skonsultować się z lekarzami innych specjalizacji. Należy również porozmawiać o wszelkich dolegliwościach i trudnościach związanych z ciążą, jakich doświadczasz. Na przykład nadmierne wymioty mogą prowadzić do zaburzenia równowagi elektrolitowej, co może skutkować niedoborami.
5. tydzień ciąży zaczyna się w 29. dniu Twojego cyklu menstruacyjnego. W 5. tygodniu ciąży wiele kobiet dopiero dowiaduje się, że są w ciąży. Właśnie wtedy większość z nich wykonuje test ciążowy, ponieważ miesiączka nie pojawia się w spodziewanym terminie. Jesteś już w drugim miesiącu ciąży, być może nawet o tym nie wiedząc! Zwykle w 5. tygodniu ciąży rozpoczynają się wizyty u ginekologa, który najpierw potwierdzi ciążę. Od tego momentu przeprowadza się regularne badania, aby obserwować rozwój dziecka i móc szybko reagować na nieprawidłowości w organizmie maluszka lub matki. Dokładny przebieg ciąży i uzyskane dane, takie jak wielkość dziecka i parametry życiowe matki, są zapisywane w karcie ciąży.
Na początku 5. tygodnia ciąży pęcherzyk ciążowy jest już widoczny jako ciemna plama na obrazie ultrasonograficznym. W tym miejscu w ciągu następnych kilku tygodni i miesięcy płód rozwinie się we w pełni dojrzałe dziecko. Teraz pęcherzyk ciążowy ma średnicę około czterech milimetrów. W najbliższym czasie wartość ta będzie szybko wzrastać, ponieważ podczas ciąży jama owodniowa powiększa się wraz z zarodkiem. Zapewnia ona optymalną ochronę dla płodu i staje się tymczasowym „mieszkaniem” dla Twojego dziecka.
Na tym etapie ciąży wielkość macicy nie ulega zmianie. Doświadczony lekarz w badaniu palpacyjnym może jednak wyczuć, że jest ona nieco rozpulchniona, co stanowi jeden z typowych objawów w 5. tygodniu ciąży. Tkanka łączna w miednicy rozszerza się pod wpływem hormonów. Więzadła macicy, których zadaniem jest utrzymywanie jej w miejscu, również zaczynają się rozciągać. Więzadła przygotowują się do utrzymania coraz większego ciężaru. Rozciąganie to prowadzi niekiedy do uczucia lekkiego ciągnięcia w podbrzuszu i dolnej części pleców. Dyskomfort ten jest jednak nieszkodliwy i można go złagodzić za pomocą ciepłych okładów.
Na tym etapie ciąży zarodek jest widoczny za pomocą aparatury medycznej jako nieregularny kształt o długości około 1 do 2 milimetrów. Na razie nie da się jeszcze zobaczyć dokładnego zarysu ciała dziecka. Jednak już teraz rozpoczyna się rozwój mózgu, bez którego życie nie jest możliwe. Rozwija się również małe serce. Pod koniec 5. tygodnia ciąży, przy odrobinie szczęścia i bardzo wczesnej owulacji, można już zaobserwować bicie serduszka w badaniu ultrasonograficznym. Standardowo jednak sprawdza się jego czynność około tydzień później.
Informacje o autorce:
Juliane Jacke-Gerlitz jest dyplomowaną pielęgniarką. Od ponad dziesięciu lat zajmuje się poradnictwem w zakresie macierzyństwa i karmienia piersią. Obecnie pracuje jako autorka tekstów medycznych i psycholog. Juliane Jacke-Gerlitz jest mężatką od 22 lat, matką ośmiorga dzieci i mieszka z rodziną w Halle w Niemczech.