36. tydzień ciąży: dziecko przyjmuje położenie główkowe do porodu

Dziecko w 36. tygodniu ciąży jest w pełni rozwinięte i wyposażone we wszystkie zmysły, których będzie używało po przyjściu na świat. Gdyby poród nastąpił na tym etapie, maluch byłby tzw. późnym wcześniakiem, co oznacza, że nie należy się już spodziewać większych komplikacji. Po upływie kolejnego tygodnia ciąża stanie się donoszona, a dziecko urodzi się już jako dojrzały noworodek.

W 36. tygodniu ciąży wszystkie narządy dziecka, mózg i percepcja zmysłowa, a także przewodnictwo sensoryczne i odruchy funkcjonują teraz prawidłowo i w sposób, jakiego dziecko potrzebuje do życia poza łonem matki. Dzięki temu dziecko jest gotowe do narodzin i życia jako noworodek.

W ostatnich kilku tygodniach ciąży Twoje dziecko zgromadziło spory zapas tłuszczu i znacznie przybrało na masie. Dzięki temu może samodzielnie regulować temperaturę swojego ciała. Po urodzeniu jednak nadal będzie potrzebować dużo ciepła od mamy, zwłaszcza w pierwszych dniach życia. Zapewnienie ciepła dziecku po urodzeniu jest ważne, aby mały organizm nie tracił „niepotrzebnie” zapasów tłuszczu w celu utrzymania temperatury ciała. To spowodowałoby, że noworodek straciłby na wadze więcej, niż powinien. Naturalna utrata wagi urodzeniowej wynosi od 5 do maksymalnie 10 procent masy ciała i wynika z faktu, że w tym czasie matka produkuje mało kaloryczną, ale bogatą w przeciwciała siarę, a, tłuste, bardziej kaloryczne mleko matki jest dostępne dla dziecka dopiero po kilku dniach. Dojrzałe mleko matki zawiera tłuszcz, który gwarantuje odpowiedni przyrost masy ciała.

W 36. tygodniu dziecko bardzo intensywnie odbiera bodźce ze świata poza łonem matki, słyszy różne głosy, a także muzykę, i wyraźnie odczuwa napięcie mamy. Dlatego ważne jest, aby w ostatniej fazie ciąży zachować spokój, skupić się na sobie i dziecku oraz zebrać siły na zbliżający się poród.

Twojemu maluchowi jest już teraz bardzo ciasno, a to zmieni się dopiero po jego urodzeniu. Teraz nie ma już odwrotu. W związku z tym ruchy dziecka w 36. tygodniu ciąży mogą być słabsze i rzadsze, co nie oznacza, że maluch nie radzi sobie dobrze. Teraz zbiera siły do kolejnego wielkiego kroku. Najpóźniej do 36. tygodnia ciąży dziecko zwykle ustawia się w pozycji porodowej i wciska główkę do miednicy mniejszej. Skurcze przepowiadające, które zaczynają się właśnie od około 36.-38. tygodnia ciąży, aktywnie wspierają ten proces i wprowadzają główkę dziecka do kanału rodnego.

Jeśli spodziewasz się bliźniąt, kwestia ta może wyglądać nieco inaczej. W tym przypadku pierwsze dziecko powinno znajdować się w pozycji główkowej, tak jak w przypadku ciąży pojedynczej. Drugie dziecko zwykle dołącza do pierwszego. W 40-50% ciąż bliźniaczych oboje dzieci leży w normalnej pozycji urodzeniowej (tzw. położenie główkowo-główkowe), jedno za drugim. Gdy „prowadzący” bliźniak przeciśnie się przez wąski kanał rodny, drugie dziecko podąża za nim. Z tego powodu między narodzinami pierwszego i drugiego dziecka jest pewien odstęp czasowy.

Każde dziecko urodzone w 36. tygodniu ciąży jest uważane za wcześniaka i to bez względu na stan zdrowia oraz stopień dojrzałości. O ciąży donoszonej możemy mówić dopiero po 37. tygodniu (37+0). Taki „późny wcześniak” prawdopodobnie nie będzie wymagał długiego pobytu w szpitalu, jednak ma większe ryzyko powikłań wcześniactwa (np. problemów z utrzymaniem temperatury ciała, oddychaniem lub z karmieniem) niż donoszony noworodek. W tym przypadku każdy dzień ma znaczenie, a im dłużej dziecko pozostanie w macicy przed terminem porodu, tym dla niego lepiej.

Dobrą informacją jest, że przedwczesny poród w 36. tygodniu może odbyć się w szpitalu o dowolnym stopniu referencyjności (o ile dziecko lub mama nie cierpią na poważne schorzenia).

Przeczytaj także: Pierwsze oznaki porodu – jak rozpoznać objawy zbliżającego się porodu?

Od 36. tygodnia ciąży wizyty kontrolne nie będą się już odbywać co cztery tygodnie, ale co dwa. Ginekolog będzie sprawdzał rytm serca dziecka podczas każdej wizyty. Jeśli lekarz uzna to za konieczne, zleci Ci wykonanie badania KTG, które pokaże, czy występują już skurcze macicy, i pozwoli skontrolować bicie serca dziecka. Niektórzy lekarze wykonują też krótkie badanie USG podczas każdej wizyty. Dzięki niemu można porównać wielkość, wagę i rozwój dziecka w 36. tygodniu ciąży z tymi zarejestrowanymi podczas trzeciego badania ultrasonograficznego lub ostatniego badania palpacyjnego brzucha. Doświadczony specjalista będzie też w stanie oszacować masę urodzeniową dziecka, która jednak ma charakter orientacyjny – pomiary nigdy nie dają 100% pewności, a poród może wystąpić w różnym terminie. Ty z kolei zyskasz okazję, by zobaczyć, jak wygląda dziecko w 36. tygodniu ciąży.

Podczas najbliższego spotkania z lekarzem lub położną zostaniesz dokładnie zbadana. Lekarz zwróci szczególną uwagę na Twoje ciśnienie krwi i powstawanie obrzęków – wysokie ciśnienie oraz opuchlizna mogą być pierwszymi objawami niebezpiecznego stanu przedrzucawkowego. Ważna jest również twoja waga, samopoczucie oraz ewentualne występowanie wczesnych oznak porodu. W 36. tygodniu ciąży zaleca się również wykonanie wymazu z pochwy i odbytu na obecność paciorkowców grupy B (badanie w kierunku GBS). Jest to patogen, który może spowodować poważne zakażenie u dziecka podczas przechodzenia przez kanał rodny. Jeśli wynik jest pozytywny lub kiedy nie wykonasz tego badania, w trakcie porodu naturalnego otrzymasz antybiotyk. Należy wtedy zgłosić się do szpitala odpowiednio wcześniej (zanim skurcze staną się bardzo częste), by leki zdążyły zadziałać.

Dowiedz się więcej o znieczuleniu zewnątrzoponowym przy porodzie

Lekarz może zalecić Ci też liczenie ruchów dziecka – aktywność maluszka jest jednym z bardzo ważnych wskaźników jego dobrostanu, który możesz monitorować samodzielnie, bez wychodzenia z domu. Jak liczyć ruchy dziecka w 36. tygodniu ciąży? Sprawdź w naszym poradniku: Liczenie ruchów dziecka w ciąży - po co i jak to robić?

• Nasilają się skurcze

Jeśli miałaś już skurcze przepowiadające, z pewnością poczujesz teraz zwiększony nacisk na miednicę. Wzrasta również ucisk na pęcherz, ponieważ skurcze w 36. tygodniu ciąży przesuwają dziecko do miednicy mniejszej, umieszczając je w prawidłowej pozycji porodowej. Może również wystąpić ból pleców i mleczna wydzielina z pochwy, która jest spowodowana czynnikami hormonalnymi oraz powolnym rozwieraniem się szyjki macicy. Nie jest to jednak jeszcze ten moment, kiedy czop śluzowy odchodzi całkowicie i zaczyna się poród. Jeśli nacisk na miednicę staje się zbyt duży i powoduje dyskomfort, pomocne mogą być ćwiczenia, które ułatwią rozluźnienie dna miednicy i zapobiegną napięciom.

• Odczuwasz duszność i trudności z oddychaniem

W 36. tygodniu ciąży dno macicy znajduje się wyjątkowo wysoko – sięga łuków żebrowych i wywiera maksymalny nacisk na przeponę i płuca. Z tego względu możesz mieć trudności z zaczerpnięciem głębszego oddechu i częściej odczuwać duszności. Te dolegliwości niedługo ustąpią – ruchy dziecka w 36. tygodniu pomagają mu wstawić się do kanału rodnego i przesunąć się nieco w dół. Dzięki temu za kilka dni Twój brzuch opadnie do poziomu z 32. tygodnia, a Ty odczujesz sporą ulgę.

Czy znasz już forum HiPP? Możesz tu porozmawiać z innymi przyszłymi matkami i przeczytać o ich doświadczeniach.

W czasie ciąży, ze względu na zmienione stężenie hormonów i konieczność odżywiania płodu, dochodzi do zwiększonego przepływu krwi przez naczynia krwionośne matki. W celu zapewnienia sprawnego transportu krwi zwiększa się również częstość akcji serca matki.

Ciśnienie krwi jest określane zgodnie z metodą jej wynalazcy – Riva-Rocciego (RR) za pomocą odpowiedniego urządzenia pomiarowego. Regularne monitorowanie ciśnienia w czasie ciąży gwarantuje, że dziecko otrzymuje wystarczającą ilość tlenu i składników odżywczych, które docierają do niego razem z krwią matki.

Pomiar ciśnienia krwi może być również wykorzystywany do wykrywania ewentualnego przeciążenia organizmu matki lub stanu przedrzucawkowego (zwanego też zatruciem ciążowym), który może wystąpić w późnym okresie ciąży, około 36. tygodnia. W przypadku wystąpienia takich komplikacji zdrowie dziecka i matki byłoby zagrożone.

Z tych powodów ważne jest, aby lekarz lub położna regularnie mierzyli ciśnienie krwi (metodą RR) i wpisywali je do karty ciąży. Jest to niezbędny środek ostrożności, aby nie przeoczyć powikłań ciąży.

Informacje o autorce:

Juliane Jacke-Gerlitz jest dyplomowaną pielęgniarką. Od ponad dziesięciu lat zajmuje się poradnictwem w zakresie macierzyństwa i karmienia piersią. Obecnie pracuje jako autorka tekstów medycznych i psycholog. Juliane Jacke-Gerlitz jest mężatką od 22 lat, matką ośmiorga dzieci i mieszka z rodziną w Halle w Niemczech.