28. tydzień ciąży – rozwój płuc, wzroku i układu odpornościowego dziecka

28. tydzień ciąży to ostatnie chwile siódmego miesiąca, a jednocześnie początek ostatniego już, 3. trymestru ciąży. Teraz dla Ciebie i Twojego dziecka rozpoczyna się ostatni etap. Trzeci trymestr trwa od 28. tygodnia ciąży aż do porodu i dla wielu przyszłych mam bywa najbardziej wymagający i męczący.

Wielkość i waga dziecka w 28. tygodniu ciąży

W 28. tygodniu ciąży płód ma już od 37 do 37,2 centymetra długości, czyli jest mniej więcej wielkości pora. Jego waga wynosi średnio 1000 do 1100 gramów. Od tej pory, aż do momentu narodzin, dziecko nie będzie rosło już tak szybko na długość, za to znacznie przybierze na masie – nawet 200 g tygodniowo. Mimo że płód jest już spory, to nadal ma dużo miejsca w macicy i może się swobodnie poruszać. Ruchy dziecka w 28. tc zaczynają bardziej przypominać rozpychanie się i przesuwanie niż energiczne ciosy i kopnięcia znane z poprzednich tygodni.

Rozwój dziecka w 28. tygodniu ciąży

W 28. tygodniu ciąży dziecko pobiera przeciwciała odpornościowe z krwi matki przez łożysko. Jest to pierwszy ważny krok w funkcjonowaniu jego układu odpornościowego, ponieważ stymuluje organizm dziecka do wytwarzania własnej obrony przeciwko patogenom.

Jak wygląda dziecko w 28. tygodniu ciąży? Maluszek jest mniejszy od donoszonego noworodka tylko o ok. 10 cm, lecz jest też znacznie szczuplejszy – dopiero zaczyna gromadzić tkankę tłuszczową. Dziecko urodzone w 28. tygodniu ciąży ma różową, nieprzejrzystą skórę. Mimo znacznego stopnia rozwoju, czeka je jeszcze sporo pracy, by mogło samodzielnie żyć poza brzuszkiem mamy.

Rozwój mózgu płodu

W 28. tc rozwój mózgu dziecka wkracza w kolejną fazę. Na jego gładkiej do tej pory powierzchni zaczynają pojawiać się fałdy i bruzdy, które stają się coraz bardziej wyraźne. Równolegle mózg dzieli się na 2 półkule i stopniowo odbiera coraz więcej bodźców zmysłowych. Rosnące zdolności poznawcze dziecka i możliwość wchodzenia w fazę REM, podczas której pojawiają się marzenia senne jednoznacznie świadczą o zwiększonej aktywności mózgu maluszka. Możliwe staje się też zaobserwowanie pierwszych sygnałów generowanych przez nerwy układu przewodzącego bodźce, zwanych falami mózgowymi. Fale mózgowe u ludzi są rejestrowane i badane za pomocą EEG – elektroencefalogramu.

Rozwój płuc – czy wcześniak z 28. tygodnia ma szanse na przeżycie?

Około 28. tygodnia ciąży zaczynają dojrzewać płuca dziecka. Oskrzela są już na tyle rozgałęzione, że po urodzeniu powietrze może przepływać przez całą tkankę płucną. Formują się woreczki pęcherzykowe, w których już niedługo zaczną rozwijać się pęcherzyki płucne. Te ostatnie umożliwią dziecku wymianę gazową: wdychanie świeżego, natlenionego powietrza i wydychanie „zużytego”. Specjalna substancja (surfaktant), która właśnie się tworzy, sprawia, że pęcherzyki płucne nie sklejają się ze sobą podczas wdechu i tym samym chroni powierzchnię płuc przed uszkodzeniami i zapadnięciem się.

Dziecko kontynuuje trening oddechowy i połyka więcej płynu owodniowego. Może to powodować u niego czkawkę, co wyraźnie odczujesz jako delikatne „wstrząsy” w brzuchu przypominające regularne stukanie.

Dziecko urodzone w 28. tygodniu ciąży ma już stosunkowo duże szanse na przeżycie – wynoszą one 95-96% i rosną z każdym dniem. Mimo to płód nie jest jeszcze gotowy do samodzielnego życia i stale się rozwija, dlatego wcześniaki z 28. tygodnia mogą zmagać się w przyszłości z wieloma powikłaniami.

Dowiedz się, jakie są przyczyny i objawy przedwczesnego porodu. Sprawdź, czy możesz mu zapobiec

Rozwój wzroku i oczu dziecka

Na przełomie II i III trymestru ciąży narząd wzroku nadal się rozwija, choć tęczówki dziecka wciąż są niewybarwione. W 28. tygodniu ciąży ma miejsce ważne wydarzenie – maluszek po raz pierwszy otwiera oczy! Od tej pory dziecko zamyka powieki, kiedy śpi, i otwiera je kiedy się budzi. Płód potrafi też mrugać, co być może uda Ci się zaobserwować, jeśli wykonasz badanie USG w 28. tygodniu ciąży. Dzięki temu jest w stanie odróżnić światło od ciemności, co ma wpływ na jego rytm dobowy. Widzi również kolory i kształty w postaci rozmytej. Kolejne etapy rozwoju pozwalają zoptymalizować ostrość widzenia. W momencie narodzin jednak zmysł wzroku nie jest jeszcze w pełni dojrzały. Zakończenie dojrzewania i rozwoju wzroku następuje dopiero około drugiego roku życia dziecka.

28. tydzień ciąży – jak się czuje się przyszła mama?

Do końca szóstego miesiąca przytyłaś już sporo, a Twój brzuszek znacznie się powiększył. Spowodowało to przesunięcie się Twojego środka ciężkości i zmianę wyglądu całej sylwetki. Od ok. 28 tygodnia ciąży warto zwrócić szczególną uwagę na utrzymywanie prostej postawy i świadome poruszanie się, co w połączeniu z odpowiednimi ćwiczeniami w ciąży może zapobiec garbieniu się oraz bólowi pleców. W 28. tygodniu ciąży coraz częściej zapewne pojawia się u Ciebie dyskomfort związany z przyrostem masy ciała i rosnącym brzuchem, który coraz bardziej utrudnia codzienne funkcjonowanie.

Sprawdź: Prawidłowa waga w ciąży – ile powinnam przytyć w ciąży?

Najczęstsze objawy w 28. tygodniu ciąży

  • Problemy z zasypianiem i znalezieniem wygodnej pozycji do snu

Ze względu na stale powiększający się obwód brzucha coraz trudniej jest Ci znaleźć komfortową pozycję do leżenia – w 28. tygodniu dno macicy umiejscowione jest już 2-3 palce powyżej pępka. W rezultacie kiepsko śpisz i często się wybudzasz, aby ułożyć się wygodniej. Poniżej przedstawiamy najlepsze wskazówki dotyczące spania w czasie ciąży:

  • przed snem postaraj się zrelaksować i wyciszyć unikając ekranu telefonu, komputera czy telewizora

  • zaopatrz się w specjalną poduszkę do spania w ciąży

  • w miarę możliwości bądź aktywna w ciągu dnia – ćwiczenia fizyczne pomagają szybciej zasnąć.

Wskazówka od położnej

Podłóż poduszkę pod brzuch, gdy leżysz na boku. Wtedy nie będzie on „ciągnąć” w dół. Tak jest wygodniej.

Położna Dorothee Kutz

  • Ruchy dziecka w 28. tygodniu ciąży przybierają na sile

Twoje dziecko wykorzystuje przestrzeń pozostałą w łonie do intensywnej zabawy i ćwiczeń. Jego ruchy w 28. tygodniu ciąży mogą od czasu do czasu pozbawić Cię snu lub koncentracji i są teraz dobrze widoczne także z zewnątrz. Co jakiś czas tuż pod skórą pojawia się niewielkie wybrzuszenie, spowodowane naciskiem małej stópki lub rączki. Jeśli spodziewasz się bliźniąt, liczba tych ruchów naturalnie będzie większa.

Teraz również przyszły ojciec lub przyszli dziadkowie będą mogli cieszyć się kontaktem z dzieckiem. W 28. tc nie można jeszcze jednoznacznie określić, jaką pozycję dziecko przyjmie do porodu. W tym momencie maluszek ma jeszcze miejsce na swobodne obroty i może znajdować się w każdej pozycji, w jakiej zechce. W związku z tym w 28. tygodniu ciąży ruchy dziecka, odczuwalne w dole brzucha lub nawet sporo powyżej pępka nie powinny Cię dziwić.

Dowiedz się, jak i po co liczyć ruchy dziecka w ciąży.

  • Skurcze Braxtona-Hicksa stają się coraz bardziej odczuwalne

Twoja macica kontynuuje trening przed porodem i przygotowuje się do pierwszych skurczów porodowych. Powoduje to, że brzuch często i w nieprzewidywalnych momentach może się spinać. Twardość brzucha ustępuje po około minucie, nie jest to bolesne ani niebezpieczne dla dziecka. Jeśli skurcze w 28. tygodniu ciąży stają się coraz częstsze i sprawiają ból, powinnaś skonsultować się z lekarzem.

Sprawdź: Pierwsze oznaki porodu – jak rozpoznać objawy zbliżającego się porodu?

  • Macica uciska na okoliczne narządy

Brzuch w 28. tygodniu ciąży jest już spory, a jego rozmiar może powodować dyskomfort i utrudniać funkcjonowanie. W ciągu dnia możesz odczuwać częste parcie na mocz. Ciężar macicy i dziecka uciska na pęcherz moczowy, zmniejszając jego pojemność. Z tego powodu musisz teraz częściej chodzić do toalety. Nacisk macicy jest odczuwany również w innych narządach, co oznacza, że od czasu do czasu możesz cierpieć na zgagę lub odczuwać ból w okolicy nerek. Jeśli jesteś w 28. tygodniu ciąży bliźniaczej, wszystkie te dolegliwości mogą być jeszcze bardziej nasilone i uciążliwe.

  • Często bolą Cię nogi i odczuwasz skurcze łydek w 28. tygodniu ciąży

Spuchnięte stopy i kostki, obrzęknięte nogi – szczególnie latem – oraz skurcze mięśni to kolejne dolegliwości, które obecnie coraz częściej Cię nękają. Nie ma w tym nic dziwnego – brzuch i znajdująca się w nim macica uciskają też na naczynia krwionośne i limfatyczne, powodując zastoje. Co więcej, Twoje nogi muszą radzić sobie ze znacznie większym ciężarem niż dotychczas, na który składają się: rosnąca waga dziecka w 28. tc, powiększająca się macica, piersi, płyn owodniowy, dodatkowa objętość krwi oraz tkanka tłuszczowa. By jak najlepiej radzić sobie z trudnościami, musisz o siebie dbać:

  • Częściej odpoczywaj!

  • Upewnij się, że stosujesz zdrową dietę z dużą ilością magnezu!

  • Częściej podnoś nogi do góry!

Dzięki uniesieniu nóg krew i woda w tkankach mogą lepiej krążyć i nie gromadzą się w kończynach dolnych.

Najważniejsze wskazówki na 28. tydzień ciąży

  • W przypadku opuchniętych i obolałych nóg w 28. tc pomocny będzie chłodzący okład z zimnej wody i odrobiny octu jabłkowego.

  • Zioła takie jak lawenda i melisa pomagają przy bezsenności. Olejki eteryczne z pomarańczy i róży mają działanie równoważące, a wanilia uspokaja i wspomaga koncentrację.

  • Stosując terapie ziołowe, takie jak aromaterapia, należy zawsze dokładnie sprawdzić, czy są one odpowiednie dla kobiet na danym etapie ciąży. Senes (strączyniec) i liście malin są niewskazane przed 36. tygodniem ciąży, ponieważ mogą wywołać skurcze, a nawet przedwczesny poród w 28. tygodniu ciąży. Herbata z liści malin rozluźnia również dno miednicy.

  • Aby zapobiec żylakom i skurczom mięśni, można wykonywać ćwiczenia wzmacniające żyły: stąpać raz po raz na palcach, zatrzymać się, a następnie ponownie przetoczyć stopy. Deska do balansowania (zwana też kołyską) pomaga zaś w ćwiczeniu bocznych mięśni nóg.

  • W tym czasie rozpoczyna się większość zajęć przygotowujących do porodu. Nie spiesz się i zadawaj prowadzącemu wszelkie pytania dotyczące ciąży, porodu, połogu i codziennego życia z maleństwem.

Żylaki w ciąży – o co zapytać lekarza lub położną podczas wizyty w 28. tc?

Jeśli w 28. tygodniu ciąży często odczuwasz dyskomfort w nogach lub już przed ciążą miałaś żylaki czy pajączki, zapytaj swojego lekarza o znaczenie tych dolegliwości. Jeśli masz genetyczne predyspozycje do powstawania żylaków, lekarz będzie mógł Ci pomóc, ponieważ to zjawisko nie jest tylko wadą estetyczną. W niektórych przypadkach konieczna jest terapia zapobiegająca zakrzepicy. Pierwszym jej krokiem byłoby noszenie podczas stania i chodzenia tzw. pończoch uciskowych, dostosowanych do wykonywanej przez Ciebie codziennej aktywności.

Informacje o autorce:

Juliane Jacke-Gerlitz jest dyplomowaną pielęgniarką. Od ponad dziesięciu lat zajmuje się poradnictwem w zakresie macierzyństwa i karmienia piersią. Obecnie pracuje jako autorka tekstów medycznych i psycholog. Juliane Jacke-Gerlitz jest mężatką od 22 lat, matką ośmiorga dzieci i mieszka z rodziną w Halle w Niemczech.