24. tydzień ciąży: dziecko jest teraz tak duże jak Twoje przedramię

Nadszedł kolejny, już 24. tydzień ciąży. Który to miesiąc? Być może straciłaś rachubę, dlatego przypomnimy, że właśnie kończysz 6. miesiąc oczekiwania na swoje maleństwo. Jak zapewne się domyślasz, Twoje dziecko w 24. tygodniu ciąży nie próżnuje – stale ćwiczy sprawność fizyczną i zaczyna poznawać świat różnymi zmysłami. Sprawdź, co dzieje się w Twoim organizmie oraz poznaj zmiany, jakich możesz doświadczyć w 24. tc.

Obecny etap ciąży z pewnością nie jest wymarzonym terminem na poród – maluszek jest bardzo niedojrzały i z pewnością będzie wymagał długiego pobytu na oddziale neonatologicznym. Pocieszający jest fakt, że dziecko urodzone w 24. tygodniu ciąży ma już ponad 50, a według niektórych źródeł – aż 70% szans na przeżycie. Wszystko to za sprawą surfaktantu, czyli substancji zapobiegającej sklejaniu się pęcherzyków płucnych, którą maluch zaczyna wytwarzać mniej więcej od tego tygodnia. Poza naturalnym surfaktantem, lekarze z pewnością podadzą dziecku też specjalny lek zawierający tę substancję. Maluch będzie też umieszczony w inkubatorze zapewniającym mu utrzymanie prawidłowej temperatury ciała oraz zostanie podłączony do aparatury wspomagającej oddychanie.

Poród w 24. tygodniu ciąży jest niezwykle trudnym doświadczeniem nie tylko dla dziecka, ale też dla jego rodziców i całej rodziny – widok maleństwa otoczonego rurkami i kabelkami z pewnością nie jest tym, czego oczekiwaliście na początku swojego życia z dzieckiem. Jeśli czujesz, że ta sytuacja Cię przytłacza, nie wahaj się skorzystać z pomocy psychologa, psychoterapeuty lub psychiatry. W tym momencie ważne jest nie tylko zdrowie Twojego dziecka, ale też Twoje – maluszek potrzebuje Cię teraz jak nigdy dotąd i nadal będzie potrzebował Twojego wsparcia, ciepła i miłości.

W 24. tygodniu ciąży Twoje zmysły również są w pełni dostrojone do Twojego dziecka, które już w brzuchu domaga się uwagi. Być może zauważyłaś, że maluch zwiększa swoją aktywność w czasie, kiedy Ty odpoczywasz. To dobry moment na nawiązanie z nim kontaktu – ułożenie ręki na brzuchu, głaskanie, pukanie czy lekkie łaskotanie poszczególnych części ciała dziecka, które tworzą na Twoim brzuszku niewielkie wzniesienia.

Taka „zabawa” i czułość okazywana dziecku w 24. tygodniu ciąży jest jedną z form stymulacji prenatalnej, która pozwala dziecku lepiej i szybciej rozwijać się w przyszłości. Poza dotykiem, możesz też rozmawiać z dzieckiem, śpiewać mu i wspólnie słuchać muzykioraz wyobrażać sobie jego życie po porodzie i w kolejnych latach. Pozwól swojemu partnerowi uczestniczyć we wszystkich tych aktywnościach – to świetny sposób na wzmocnienie więzi między przyszłym tatą a dzieckiem. Ruchy dziecka w 24. tygodniu ciąży są już dobrze wyczuwalne przez brzuszek, dlatego Twój partner również może brać udział w zabawach, czułościach i rozmowach. Jest wiele sposobów, aby w pełni cieszyć się wspólnie spędzonym czasem – spróbujcie różnych form stymulacji prenatalnej i wybierzcie najlepsze dla siebie.

Sprawdź, jak stymulacja prenatalna wspomaga rozwój dziecka przed narodzinami.

Mimo że widoczne wypukłości, które powstają na Twoim brzuchu w wyniku ruchów dziecka nie są jeszcze tak dokuczliwe, to możesz poczuć jego kopnięcia na nerkach, pęcherzu moczowym i żołądku. Dzięki temu wyraźnie odczuwasz, jak duże jest już Twoje nienarodzone dziecko.

Choć waga dziecka w 24. tc rośnie w coraz szybszym tempie, to nadal ma ono w macicy wystarczająco dużo miejsca, aby mogło się swobodnie poruszać. W tej chwili dno macicy znajduje się mniej więcej na wysokości pępka, dlatego możesz odczuwać w 24. tygodniu ciąży ruchy dziecka w dole brzucha, ale też znacznie wyżej, tuż pod żołądkiem. Na dobrą sprawę, gdy dziecko nie śpi, o każdej porze dnia i nocy możesz odczuwać jego ruchy w całym brzuchu. Ten intensywny trening jest ważny dla kształtowania klasycznego wzorca ruchowego i rozwoju mięśni maluszka.

Zobacz także: Liczenie ruchów dziecka w ciąży - po co i jak to robić?

Jeśli do tej pory ani razu nie poczułaś ruchów swojego maluszka, powinnaś jak najszybciej skontaktować się ze swoim lekarzem lub położną, którzy zalecą dalsze postępowanie.

Dolegliwości, które występują na tym etapie ciąży, są spowodowane rosnącym brzuchem i powiększającą się macicą. Są to m.in. przejściowe objawy ze strony przewodu pokarmowego, które mogą nasilać się do końca ciąży i najczęściej ustępują po porodzie.

• Nudności i zgaga w ciąży

Najczęstszymi objawami w 24. tygodniu ciąży są zgaga i mdłości. Nudności pojawiają się po spożyciu zbyt ciężkiego i obfitego posiłku. Za sprawą nacisku macicy, Twój żołądek ma teraz mniejszą pojemność i nie radzi sobie ze strawieniem tak dużych porcji jedzenia, jakie przyjmowałaś jeszcze przed ciążą. Postaraj się podzielić swoje dania na mniejsze posiłki, które będą lekkostrawne i przynajmniej trochę odciążą żołądek. Najlepiej jest spożywać mniej mięsa, ryb, jaj, wędlin i tłuszczów w ramach jednego posiłku, a więcej warzyw.

Zgadze, która jest spowodowana cofaniem się kwasu żołądkowego do przełyku, można częściowo zapobiec, siedząc prosto podczas jedzenia i przez pewien czas po posiłku. Jeśli dolegliwości pojawiają się nocą, unieś nieco materac na wysokości głowy lub wybierz wyższą poduszkę. Staraj się unikać jedzenia na 3-4 godziny przed snem (o ile lekarz nie zaleci inaczej, np. przy cukrzycy). Ulgę może przynieść też eliminacja lub ograniczenie spożywania kwaśnych produktów: cytrusów, sałatek z octem, chleba na zakwasie i kiszonek oraz dań mogących nasilać zgagę w ciąży: tłustych i smażonych potraw, słodyczy, kawy, ostrej papryki i wysokoprzetworzonych produktów.

• Zaparcia w ciąży

Na jelita – podobnie jak na wszystkie narządy jamy brzusznej – powiększająca się macica wywiera niemały wpływ. To może skutkować ich leniwą pracą i zaparciami. Przyczyną tego jest spowolniony pasaż jelitowy i zmniejszona drożność spowodowane uciskiem macicy. Nie pomaga też wysoki poziom progesteronu, który dodatkowo spowalnia przesuwanie się treści w jelitach. Wszystko to może prowadzić do nieregularnego i utrudnionego wypróżniania. Objawom tym można zapobiec, pijąc wystarczającą ilość płynów i pamiętając o regularnej aktywności fizycznej. Warto też zadbać o większą podaż błonnika, np. dodawanie otrębów do owsianki lub jogurtu, zwiększenie porcji warzyw do posiłku.

Jeśli domowe sposoby i modyfikacja diety nie przyniosą rezultatów, poproś o pomoc lekarza lub położną. Pamiętaj, by nie stosować na własną rękę żadnych leków przeczyszczających, nawet pozornie niegroźnego olejku rycynowego.

Zobacz także: Zdrowe odżywianie w ciąży – czy trzeba jeść za dwoje?

Filiżanka gorącej wody przed pójściem spać i rano, na pusty żołądek, może pobudzić trawienie. Suszone śliwki również mogą pomóc w uregulowaniu wypróżnień.

Położna Dorothee Kutz

• Wzmożony apetyt

W 24. tygodniu ciąży zarówno Ty, jak i Twoje dziecko dość szybko przybieracie na wadze. W związku z tym zwiększa się zapotrzebowanie Twojego organizmu na kalorie, a więc i Twój apetyt. Możesz nawet doświadczać napadów wilczego głodu lub budzić się w nocy z potrzebą zjedzenia choćby małej przekąski. W tym całym szaleństwie postaraj się jednak zachować zdrowy rozsądek – wybieraj wartościowe produkty bogate w cenne składniki odżywcze, a unikaj słodyczy, fast foodów i słonych przekąsek.

Dobrym pomysłem jest zabieranie na wyjścia z domu warzyw w słupkach do chrupania, garści orzechów i suszonych owoców lub domowych ciasteczek pełnoziarnistych bez cukru. Przyjrzyj się też swojemu rozkładowi posiłków – dodatkowa kanapka na śniadanie lub przekąska w ciągu dnia mogą okazać się pomocne w poskromieniu Twojego ciążowego apetytu.

• Hemoroidy w ciąży

Ucisk macicy na żyły w jamie brzusznej i miednicy może skutkować powstaniem żylaków w ciąży, które zlokalizowane są nie tylko na nogach, ale też w okolicy odbytu. Hemoroidy, bo o nich właśnie mowa, to częsta przypadłość ciężarnych, za którą odpowiada nie tylko nacisk brzucha w 24. tygodniu ciąży, ale też wysoki poziom progesteronu oraz przewlekłe zaparcia.

Z hemoroidami w ciąży możemy radzić sobie zarówno z wykorzystaniem domowych sposobów, jak i z pomocą lekarza lub położnej. Przy niewielkim nasileniu pomocne bywają: nasiadówki w ciepłej wodzie lub w naparze z oczaru wirginijskiego bądź z kory dębu, dokładna higiena okolic odbytu, unikanie siedzenia i silnego parcia przy wypróżnianiu (podczas wizyty w toalecie podstaw pod stopy niski stołeczek lub odwróconą miskę – różnica jest ogromna!). Jeśli domowe metody zawiodą, poproś lekarza o polecenie preparatów z apteki lub leków bezpiecznych dla ciężarnych. Póki co nie zaprzątaj sobie głowy leczeniem chirurgicznym – w większości przypadków problem samoistnie mija po porodzie.

Pomoc w zaparciach i uregulowaniu wypróżnień

Jeśli cierpisz na zaparcia, a konwencjonalne domowe sposoby leczenia, takie jak picie dużej ilości płynów i ćwiczenia fizyczne, nie pomagają, zapytaj lekarza o odpowiedni środek wspomagający pracę jelit. Szczególnie w okresie ciąży należy sprawdzić, czy każdy lek, który przyjmujemy, jest dopuszczony do stosowania przez ciężarne kobiety.

Wiele położnych z doświadczeniem w holistycznej opiece nad kobietami ciężarnymi i rodzącymi ukończyło szkolenie w zakresie akupunktury. Akupunktura, dziedzina tradycyjnej medycyny chińskiej (TCM), pochodzi od dwóch łacińskich słów: „acus”, oznaczającego igłę, i „pungere”, oznaczającego przekłuwanie lub nakłuwanie.

Zgodnie z TMC przez całe nasze ciało przebiegają szlaki energetyczne, zwane meridianami. Na nich znajdują się stałe punkty – punkty akupunkturowe. Podczas zabiegu są one stymulowane przez cienkie igły. Głębokość nakłucia zależy od punktu. Celem akupunktury jest przywrócenie przepływu energii, a tym samym złagodzenie dolegliwości, działanie profilaktyczne lub wzmacniające.

Akupunktura może być nie tylko cenną metodą leczenia długotrwałych chorób lub dolegliwości występujących w czasie ciąży, takich jak zatrzymywanie wody w organizmie. W położnictwie stosuje się ją głównie od około 37. tygodnia ciąży w celu przygotowania do porodu. Ma ona działanie wzmacniające i między innymi powoduje, że szyjka macicy staje się bardziej miękka, a przez to elastyczna i podatna na rozwieranie. Ułatwia to rodzenie w I fazie porodu i skraca czas jej trwania.

Zapytaj swoją położną o możliwość wykonania zabiegów akupunkturowych, aby przygotować się do porodu. Wyjaśni Ci ona i omówi procedurę, terminy i koszty. Jeśli Twoja położna nie oferuje takich usług, zapytaj o polecenie innej osoby praktykującej akupunkturę.

Informacje o autorce:

Juliane Jacke-Gerlitz jest dyplomowaną pielęgniarką. Od ponad dziesięciu lat zajmuje się poradnictwem w zakresie macierzyństwa i karmienia piersią. Obecnie pracuje jako autorka tekstów medycznych i psycholog. Juliane Jacke-Gerlitz jest mężatką od 22 lat, matką ośmiorga dzieci i mieszka z rodziną w Halle w Niemczech.