Twój kalendarz przyszłej mamy wskazał już 19. tydzień ciąży! Który to miesiąc i trymestr? Wszystkich ciekawskich, którzy z pewnością zauważają już Twój spory brzuch, możesz informować, że zbliżasz się do końca 5. miesiąca ciąży i jesteś niemal w połowie II trymestru. Choć nadal masz się dość dobrze, to powoli możesz zacząć odczuwać pierwsze dolegliwości związane z powiększającą się macicą: obrzęki, ból nóg oraz potrzebę częstych wizyt w toalecie. Przed Tobą jednak też piękne i wzruszające momenty: USG połówkowe i pierwsze ruchy dziecka w 19. tygodniu ciąży niewątpliwie się do nich zaliczają.
W 19. tygodniu ciąży dziecko ma około 15 centymetrów długości – jest mniej więcej wielkości banana. Waży około 200 gramów, czyli tyle, ile średniej wielkości ziemniak lub kubek jogurtu. Jest to waga, którą możesz bez problemu podnieść jedną ręką.
Mimo że jesteś już prawie na półmetku ciąży, to w 19. tygodniu dziecko może się jeszcze swobodnie poruszać się i ćwiczyć mięśnie. Będzie się to zmieniać w ciągu następnych kilku tygodni w miarę zwiększania się wymiarów i wagi płodu.
Narządy zmysłów dziecka są w 19. tygodniu ciąży rozwinięte do tego stopnia, że wyraźnie reaguje ono na ciszę i hałas. Jest to pierwsza faza adaptacji do życia poza łonem matki i do własnego rytmu.
Mała osoba, która rośnie w Twoim wnętrzu, ma już ogromną potrzebę czułości. Reaguje na ciepło dłoni położonej na brzuchu. To już oznacza początek komunikacji między wami. W ten sposób pierwszy kontakt może nawiązać także tata, rodzeństwo lub inna bliska osoba.
W 19. tygodniu ciąży dziecko również intensywnie odbiera głosy i poznaje je. Szczególnie po porodzie głos mamy ma uspokajający wpływ na noworodka. Dzięki niemu – i zapachowi matki – dziecko wyczuwa, że znajduje się w bezpiecznym i znajomym otoczeniu.
Rozwój mózgu postępuje bardzo szybko w 19. tygodniu ciąży. W tej fazie rozwijają się zwłaszcza te jego części, które są odpowiedzialne za percepcję zmysłową: smakowanie, wąchanie, słyszenie, widzenie i dotykanie.
Skóra dziecka miejscami ulega pogrubieniu i dlatego nie jest już tak przezroczysta.
Jeśli jeszcze nie czujesz ruchów płodu, możesz zastanawiać się, gdzie znajduje się dziecko w 19. tygodniu ciąży. Prawidłowa odpowiedź brzmi: nieco poniżej pępka, w dole brzucha. To tam maluch ćwiczy nie tylko obroty, ruchy kończyn i tułowia, lecz także bardziej precyzyjne czynności. Dlatego ruchy dziecka w 19. tygodniu mogą mieć zarówno formę mocnych kopnięć, jak i delikatnego łaskotania.
Dziecko kontynuuje trening odruchu ssania i często ssie kciuk. Umiejętność ta służy także do uspokajania go po urodzeniu. Czynność ssania – oprócz pobierania pokarmu – zapewnia również poczucie pewności siebie i odprężenie.
Odruch chwytania jest także bardzo ważny dla dziecka. Dziecko porusza palcami i zaciska dłonie w pięści. Potrafi też uszczypnąć się w nos, sięgnąć po pępowinę i pociągnąć za nią.
Spora wielkość macicy w 19. tygodniu ciąży oraz rosnąca objętość płynu owodniowego sprawiają, że dziecko nadal ma sporo miejsca i może przyjmować dowolne pozycje.
Czytaj także: Liczenie ruchów dziecka w ciąży - po co i jak to robić?
USG połówkowe w 19. tygodniu ciąży to moment, kiedy wielu rodziców poznaje płeć swojego dziecka. Podczas USG genetycznego płód był jeszcze bardzo mały, a jego narządy płciowe słabo widoczne. Na obecnym etapie ciąży, przy odpowiednio ułożeniu dziecka w macicy, być może dowiecie się, kto mieszka w brzuszku.
Czy spodziewasz się chłopca? Chociaż moszna jest wyraźnie widoczna u chłopców w 19. tygodniu ciąży, jądra pozostają w jamie brzusznej do czasu, gdy na krótko przed urodzeniem zstąpią do moszny. Od 16. tygodnia ciąży dziecko płci męskiej produkuje testosteron, który jest ważny dla rozwoju jąder.
A może spodziewasz się dziewczynki? Do 19. tygodnia w jajnikach dziecka uformowało się już kilka milionów jajeczek. Będą one nadal dojrzewać, gdy dziecko stanie się kobietą i osiągnie dojrzałość płciową. W trakcie tego procesu co miesiąc jedno jajeczko opuszcza jajnik i może zostać zapłodnione. Wszystkie jajeczka powstają u dziewczynki jednocześnie, na długo przed jej urodzeniem.
Bez względu na to, czy poznacie płeć czy nie, poproś lekarza o pamiątkowe zdjęcia z USG 3D w 19. tygodniu ciąży. Będziesz mogła stworzyć pamiątkową kolekcję portretów swojego maluszka, które zostały wykonane na różnych etapach ciąży.
Sprawdź także: USG połówkowe – co warto wiedzieć o USG II trymestru
Zarówno Twoja waga, jak i Twój brzuch w 19. tygodniu ciąży powoli rosną. W tej chwili jednak masa dziecka nadal odpowiada za najmniejszą część Twoich dodatkowych kilogramów. Rosnąca macica, łożysko, poduszeczki tłuszczowe i płyn owodniowy mają decydujący wpływ na przyrost masy ciała.
Pewnie zastanawiasz się, jak będziesz w stanie udźwignąć rosnący ciężar w nadchodzących miesiącach aż do porodu. Nie musisz się o to martwić. Hormony ciążowe wpływają na stawy, dzięki czemu stają się one bardziej miękkie, a ścięgna bardziej elastyczne. Pozwala to organizmowi poradzić sobie z rosnącą masą ciała.
Tak jak na każdym etapie ciąży, w 19. tygodniu ciąży z pewnością odczujesz objawy, których wcześniej nie znałaś. Objawy te mogą być bardzo różne i indywidualne dla każdej kobiety.
Zachcianki
Ze względu na wpływ szalejących hormonów na Twój organizm oraz rosnące zapotrzebowanie kaloryczne w 19. tygodniu ciąży możesz odczuwać zwiększony apetyt. Wiele kobiet zauważa to również w nocy. Jest to sposób Twojego organizmu na uzyskanie składników odżywczych, których pilnie potrzebuje, aby poradzić sobie z rosnącym zapotrzebowaniem dziecka.
Możesz pozwolić sobie na zaspokojenie tych zachcianek, ale w niewielkiej ilości – zamiast pochłaniać tabliczkę czekolady, ogranicz się do kilku kostek. Postaraj się też zbilansować taki „zachciankowy” posiłek, dodając do niego produkty bogate w składniki odżywcze. Jeśli masz ochotę na:
pączka – zjedz go z naturalnym skyrem i świeżymi owocami,
chipsy – wybierz te z niewielką ilością soli i tłuszczu (np. „z pieca”) i mocz je w domowym guacamole,
czekoladę – posyp nią owsiankę z jogurtem i owocami.
Zwiększona potrzeba oddawania moczu
Prawdopodobnie zauważyłaś, że w okolicach 19. tygodnia ciąży musisz częściej chodzić do toalety. Zawsze niezwłocznie odpowiadaj na tę potrzebę organizmu, aby żadne patogeny nie dostały się do pęcherza, i dbaj o to, by podczas wizyty w toalecie został on całkowicie opróżniony. Nie próbuj też ćwiczyć mięśni dna miednicy, wstrzymując strumień moczu podczas wizyty w toalecie – to szkodliwa praktyka, która nie służy ani wspomnianym mięśniom, ani Twojemu pęcherzowi.
Ciężkie, obolałe nogi i opuchnięte stopy
Nawet jeśli nie chodzisz na długie dystanse ani nie stoisz przez dłuższy czas, już w 19. tygodniu ciąży możesz mieć uczucie ciężkości i lekkiego bólu nóg. Wynika to z braku przepływu zwrotnego krwi i limfy w układzie limfatycznym. Ze względu na ogromną ilość pracy, jaką serce i naczynia krwionośne muszą wykonać w czasie ciąży, w niektórych sytuacjach nie jest on możliwy. Zwłaszcza latem przepływ zwrotny działa szczególnie niekorzystnie – opuchnięte nogi w gorące dni nie należą do rzadkości.
Dlatego należy jak najczęściej podnosić nogi do góry. Dzięki temu krew w naczyniach i limfa wracają do obiegu, a opuchlizna stóp szybciej ustępuje. Aby wspomóc ten proces, zaleca się również masaż stóp. Ułatwia to odpływ limfy i pomaga zasnąć. Można również użyć do tego celu olejku lub oliwki pielęgnacyjnej. W lecie korzystna jest także chłodna kąpiel stóp.
Pamiętaj, by w przypadku obrzęków nie ograniczać picia wody! Nie przyniesie to żadnych korzyści, a może spowodować dodatkowe problemy zdrowotne.
Wskazówka położnej
Wieczorem posmaruj nogi kremem lub żelem chłodzącym, a następnie połóż je wyżej niż reszta ciała. Pończochy uciskowe pomagają w ciągu dnia. Są one przydatne nawet wtedy, gdy nie masz żylaków. Receptę na nie można otrzymać od ginekologa.
Położna Dorothee Kutz
Metabolizm na pełnych obrotach
Podczas ciąży Twój metabolizm pracuje na pełnych obrotach, by dostarczyć dziecku wszystkiego, co niezbędne i zneutralizować niepotrzebne już produkty przemiany materii. Organizm ciężarnej dba też o zachowanie odpowiedniej równowagi elektrolitowej – magazynowanie wody w tkankach, za które odpowiadają ciążowe hormony, a także nieustanna wymiana płynu owodniowego wymagają od niego wzmożonego wysiłku. Głównym źródłem płynu owodniowego w 19. tygodniu ciąży są płuca maluszka oraz wydalany przez niego mocz. Część płynu owodniowego jest wchłaniana i przekształcana przez dziecko, co pozwala trenować połykanie i wspomaga dojrzewanie układu pokarmowego i wydalniczego. Produkt końcowy jest zawracany do obiegu matki. Krew wraz ze składnikami płynu owodniowego jest oczyszczana przez wątrobę matki. W ten sposób wymiana ta podlega zasadzie rotacji. Ilość płynu owodniowego dostosowuje się do wzrostu dziecka – wzrasta przez niemal całą ciążę, do 31-33. tygodnia, a następnie stopniowo maleje.
Picie wystarczającej ilości płynów może wspomóc pracę narządów. Najlepiej sięgać po niskosodową wodę mineralną i soki o niskiej kwasowości. Możesz spróbować też herbaty ciążowej z ziołami pochodzącymi z upraw ekologicznych. Zioła wchodzące w skład mieszanki w naturalny sposób wspomagają procesy zachodzące w czasie ciąży. Jeśli chcesz pić inne napary z ziół, zapytaj swojej położnej, czy są one bezpieczne dla ciężarnych.
Zapotrzebowanie na wodę w pewnym stopniu możesz też pokrywać, pijąc 1-2 szklanki mleka (1,5-2% tłuszczu) lub powstałych na jego bazie fermentowanych napojów: kefiru, maślanki bądź jogurtu naturalnego.
Sprawdź, jak jeszcze możesz zadbać o nawodnienie swojego organizmu
Jak najczęściej odciążaj nogi i unoś je. Najlepsza będzie pozycja leżąca z nogami uniesionymi wyżej niż reszta ciała. Jeśli nie masz takiej możliwości, usiądź i ułóż wyprostowane nogi na krześle, kanapie lub podnóżku.
Pij więcej płynów, aby pobudzić metabolizm. Zaleca się picie 2-2,5 l napojów każdego dnia, z czego 1-1,5 l powinna stanowić woda. Resztę możesz dostarcza w formie herbat (najlepsze dla ciężarnych to czerwone, ziołowe i owocowe) i w mniejszym stopniu ze świeżo wyciskanych soków warzywnych i owocowych bez cukru.
Zafunduj sobie odprężający masaż stóp. Już w 19. tygodniu ciąży Twoje stopy muszą radzić sobie ze zwiększonym obciążeniem, a to dopiero początek szybkiego przyrostu wagi. Poproś o masaż partnera, skorzystaj z profesjonalnej usługi, np. przy okazji wykonywania pedicure, lub zaopatrz się w domowe rollery bądź masażery do stóp.
Aby odciążyć plecy, udaj się do fizjoterapeuty na kinesiotaping. Kolorowe taśmy, których często używają sportowcy, są bezpieczne w 19. tygodniu ciąży i przynoszą sporą ulgę, dlatego często stosuje się je u przyszłych mam.
Ćwiczenia w 19. tygodniu ciąży – wspomaganie mięśni i ścięgien
Brzuch w 19. tygodniu ciąży nie jest jeszcze bardzo duży, lecz jego rozmiar i ciężar już teraz mogą dawać się we znaki. Jeśli odczuwasz ciągnięcie brzucha, dyskomfort w pachwinach i miednicy lub przeciążeniowy ból pleców w ciąży, poszukaj pomocy u fizjoterapeuty lub osteopaty. Już 1 wizyta, często połączona z kinesiotapingiem, czyli oklejeniem kolorowymi, elastycznymi taśmami, może przynieść Ci sporą ulgę. Pomocne mogą być też specjalne pasy brzuszne, jednak przed ich zakupem i noszeniem upewnij się, że lekarz i fizjoterapeuta na to zezwalają. Opaski zawierają spandex i ściśle przylegają do brzucha. Utrzymują go na swoim miejscu i podtrzymują plecy.
Nie zapominaj o regularnych ćwiczeniach dna miednicy dobranych do etapu ciąży, które uwzględniają trening skurczu i rozluźniania. Zapytaj też swoją położną, które ćwiczenia są szczególnie przydatne i skuteczne w 19. tygodniu ciąży. Możesz też skorzystać z naszych wskazówek i propozycji ćwiczeń w ciąży na poszczególne trymestry..
Wsparcie dla żył od 19. tygodnia ciąży
Jeśli już cierpisz na żylaki, masz do nich predyspozycje genetyczne lub w twojej rodzinie występowały choroby układu krążenia, zapytaj lekarza, czy noszenie pończoch lub podkolanówek przeciwzakrzepowych w czasie ciąży jest u Ciebie wskazane.
Pończochy te są bardzo elastyczne i wspomagają przepływ zwrotny krwi. Skutecznie przeciwdziałają powstawaniu żylaków. Jeśli podróżujesz samolotem, pończochy są obowiązkowe! Poinformuj swojego lekarza o każdej podróży lotniczej – czasem konieczne jest też podanie leków przeciwzakrzepowych, zwłaszcza przy długich lotach i związanym z nimi wielogodzinnym siedzeniu.
Informacje o autorce:
Juliane Jacke-Gerlitz jest dyplomowaną pielęgniarką. Od ponad dziesięciu lat zajmuje się poradnictwem w zakresie macierzyństwa i karmienia piersią. Obecnie pracuje jako autorka tekstów medycznych i psycholog. Juliane Jacke-Gerlitz jest mężatką od 22 lat, matką ośmiorga dzieci i mieszka z rodziną w Halle w Niemczech.
