18. tydzień ciąży: pierwszy skok wzrostu u dziecka

Właśnie rozpoczęłaś 18. tydzień ciąży, a to oznacza, że jesteś już prawie na półmetku. Płód w Twojej macicy rośnie coraz szybciej i wyraźnie daje o sobie znać, co możesz odczuwać jako delikatne, pierwsze ruchy dziecka. W 18. tygodniu ciąży brzuch pozwala jeszcze na większość aktywności, dlatego korzystaj z nich do woli. Od tego tygodnia masz też możliwość wykonania badania połówkowego – USG 3D w 18. tygodniu ciąży to dla przyszłej mamy bardzo wzruszające przeżycie.

Wielkość i waga dziecka w 18. tygodniu ciąży

Twoje dziecko w 18. tygodniu ciąży mierzy od 12,5 do 14 centymetrów wzrostu. Jest to mniej więcej długość strączka fasolki szparagowej. Oznacza to, że po raz pierwszy płód jest tej samej wielkości co łożysko, które zaopatruje je w składniki odżywcze. Waga dziecka w 18. tygodniu ciąży wynosi około 145 gramów. Teraz jego rozwój naprawdę nabiera tempa, ponieważ musi ono jeszcze zwiększyć swoje rozmiary i wagę do momentu narodzin.

Zarówno łożysko, jak i pępowina przystosowują się do zwiększonych potrzeb żywieniowych płodu podczas tej fazy wzrostu w 18. tygodniu ciąży. Pępowina staje się dłuższa, grubsza i mocniejsza, dzięki czemu zapewniony jest zwiększony przepływ krwi. Ponadto pępowina musi wytrzymać zabawy dziecka w nadchodzącym okresie. Stanie się ona jego pierwszą i ulubioną zabawką – jeszcze przed narodzinami. Dziecko będzie na niej ćwiczyć chwytanie.

Rozwój płodu – jak wygląda dziecko w 18. tygodniu ciąży?

W 18. tygodniu ciąży dziecko coraz bardziej zbliża się do proporcji, jakie będzie miało w momencie narodzin. Kończyny, tj. ręce i nogi, rosną teraz szczególnie intensywnie. Na głowie wyrastają pierwsze włoski.

Krew dziecka przepływa przez pępowinę do łożyska. W tym miejscu jest ona wzbogacana tlenem i substancjami odżywczymi, które następnie płyną z powrotem do dziecka i dobrze je zaopatrują. Krążenie krwi matki jest ściśle powiązane z krążeniem krwi dziecka.

Niemniej jednak krew obojga nie będzie się mieszać. Zapobiega temu tzw. bariera łożyskowa. Bariera ta stanowi filtr, który chroni dziecko przed negatywnym wpływem substancji z krwi matki. Pamiętaj jednak, że przez łożysko przenika do dziecka wiele związków, m.in. składniki leków, suplementów, alkohol, substancje wchodzące w skład dymu papierosowego lub narkotyki. Wszystkie z nich mogą mieć wpływ na zdrowie maluszka, dlatego unikaj ich przez cały okres ciąży, a przyjmowanie leków i suplementów zawsze konsultuj z lekarzem lub położną.

Ze względu na coraz większe rozmiary dziecka od 18. tygodnia ciąży lekarz może pilniej obserwować bicie małego serca dziecka i sprawdzić, czy nie ma w nim żadnych wad, które na wcześniejszych etapach ciąży były niemal niemożliwe do wykrycia. Spodziewaj się takich szczegółowych badań i pomiarów podczas kolejnego ważnego badania ultrasonograficznego – USG połówkowego, które jest przewidziane pomiędzy 18. a 22. tygodniem ciąży. Jeśli Ty lub ktoś z Twojej rodziny cierpi na problemy z sercem i obawiasz się o zdrowie dziecka, porozmawiaj o tym z lekarzem lub położną.

Dowiedz się, co warto wiedzieć na temat USG połówkowego

Jak czuje się przyszła mama w 18. tygodniu ciąży

W 18. tygodniu jesteś pełna energii i chęci do działania. Chcesz stworzyć bezpieczny i przytulny dom dla swojej przyszłej rodziny i z pewnością jesteś bardzo kreatywna. Jednak przy wszystkich planach, które chcesz zrealizować, nie powinnaś zbytnio się przemęczać. W końcu do narodzin dziecka jest jeszcze dużo czasu. Ewidentnymi sygnałami, że powinnaś nieco zwolnić tempo są częste twardnienia i ból brzucha w 18. tygodniu ciąży, które warto też skonsultować z lekarzem.

Należy unikać noszenia ciężkich rzeczy (np. mebli dla dziecka) i długiego stania. Nie powinnaś także zbytnio obciążać nóg, ponieważ mogą się na nich pojawić pajączki lub żylaki. Rób wystarczająco dużo przerw, nawet na samo uniesienie nóg.

Być może zauważyłaś, że Twój środek ciężkości przesunął się do przodu. Ma to związek z rosnącym brzuszkiem, który pociąga za sobą kolejne zmiany: pogłębienie lordozy lędźwiowej, skracanie mięśni łydek i dwugłowych ud, rozciąganie mięśni czworogłowych oraz pośladkowych, a także zmianę w sposobie obciążania stóp. Już teraz ćwicz zmysł równowagi, przenosząc co jakiś czas ciężar ciała z jednej nogi na drugą podczas stania – brzuch w 18. tygodniu ciąży jest stosunkowo niewielki, a wraz z jego powiększaniem się wymienione zmiany anatomiczne będą się tylko pogłębiać.

Ruchy dziecka w 18. tygodniu ciąży – kiedy poczujesz pierwsze kopniaki?

Płód w 18. tygodniu ciąży intensywnie się porusza i trenuje umiejętności potrzebne mu po przyjściu na świat. Pierwsze spontaniczne ruchy maluch wykonuje już w pierwszych tygodniach ciąży, lecz są one jeszcze zbyt słabe, byś mogła je poczuć. Jeśli to Twoja druga ciąża, pierwsze ruchy dziecka wyczujesz prawdopodobnie właśnie około 18. tygodnia (o ile nie poczułaś ich wcześniej). W ciągu następnych kilku tygodni możesz odczuwać je coraz bardziej intensywnie, co raczej nie zmieni się aż do porodu. Jeżeli spodziewasz się pierwszego dziecka, prawdopodobnie będziesz musiała uzbroić się jeszcze w cierpliwość.

Moment odczucia pierwszych ruchów dziecka zależy też od:

  • Twojej wagi – szczupłe kobiety wcześniej czują kopniaki i ciosy maluszka,

  • lokalizacji łożyska – łożysko na przedniej ścianie tłumi ruchy dziecka,

  • mnogości ciąży – w 18. tygodniu ciąży bliźniaczej prawdopodobnie będziesz już czuła ruchy. Nic dziwnego – w końcu dzieci jest 2 razy więcej!

Jeśli bardzo chcesz poczuć swoje dziecko, możesz położyć się wygodnie i postarać wyciszyć, jednoczenie wsłuchując się w swoje ciało. Najlepiej zrób to po posiłku – dawka cukrów, która przenika po jedzeniu do maluszka potrafi go skutecznie wybudzić i zachęcić do wzmożonej aktywności. Najpierw zlokalizuj, gdzie znajduje się dziecko w 18. tygodniu ciąży – będziesz wiedziała, czy odczuwasz ruchy maluszka czy może przesuwającą się treść w jelitach. Na tym etapie dno macicy jest w połowie wysokości między pępkiem a spojeniem łonowym. Połóż dłoń w tym miejscu i odczekaj chwilę – być może dziecko zechce zbliżyć się do niej i dać Ci znać o swojej obecności? Jeśli tak się nie stanie, możesz spróbować ponownie za klika dni lub dać czas swojemu maluchowi – „zapuka” do Ciebie, kiedy będzie na to gotowy.

Jeśli jednak w 18. tygodniu ciąży nie czujesz ruchów dziecka, choć jesteś pewna, że odczuwałaś je już w poprzednich tygodniach, powinnaś skontaktować się ze swoim lekarzem.

Dowiedz się, co jeszcze warto wiedzieć na temat ruchów dziecka

Najczęstsze objawy w 18. tygodniu ciąży

  • Problemy z ciśnieniem krwi

Od czasu do czasu możesz mieć zawroty głowy. Powodem tego jest ogromna ilość pracy, jaką musi teraz wykonać Twój organizm, w połączeniu ze zwiększoną objętością krwi transportowanej przez naczynia. U większości kobiet ciśnienie krwi w 18. tygodniu ciąży jest nieco niższe. Podczas wysiłku fizycznego może na chwilę gwałtownie spaść, co możesz odczuć jako zawroty głowy. W takim przypadku należy usiąść lub położyć się i ułożyć nogi wyżej niż reszta ciała. Po okresie adaptacji szybko poczujesz się znowu lepiej.

Lekarz lub położna określi, czy Twoje ciśnienie tętnicze jest stale zbyt niskie, dokonując regularnych pomiarów. Zazwyczaj w przypadku zbyt niskiego ciśnienia krwi wystarcza leczenie zachowawcze, które opiera się głównie na ustaleniu rutyny dnia codziennego. Pomocne może być również ćwiczenie żył, polegające na naprzemiennym napinaniu i rozluźnianiu mięśni nóg. Ponadto trening żylny zapobiega powstawaniu żylaków.

Wskazówka położnej

Przy niskim ciśnieniu dobrze zrobi Ci odrobina kawy lub herbaty. Dozwolona dzienna dawka kofeiny w ciąży wynosi 200-300 ml, dlatego możesz pić dwie filiżanki kawy, czarnej lub zielonej herbaty dziennie bez wyrzutów sumienia.

Położna Dorothee Kutz

  • Kiedy żołądek się buntuje

Ze względu na zwiększone wydzielanie progesteronu i estrogenu podczas ciąży, możesz teraz częściej cierpieć na zgagę. Dzieje się tak, ponieważ kwas żołądkowy jest produkowany w większych ilościach. Co więcej, macica w 18. tygodniu ciąży coraz mocniej naciska na narządy wewnętrzne, w tym na żołądek, co może nasilać refluks. Jeśli już teraz zmagasz się ze zgagą, postaraj się spożywać częściej mniejsze posiłki, nie spieszyć się, powoli przeżuwać i połykać pokarm, a także siedzieć, utrzymując prostą sylwetkę. W przyszłości wybieraj pokarmy o niskiej zawartości kwasu. Żucie chleba i migdałów, jedzenie produktów ziemniaczanych lub płatków owsianych to dobry sposób na złagodzenie zgagi. Płatki owsiane najlepiej spożywać w postaci ugotowanej, tj. jako owsiankę. Ostatni posiłek zjedz na 2 godziny przed snem. Jeśli dolegliwości są trudne do zniesienia, porozmawiaj z lekarzem o lekach zobojętniających kwas żołądkowy.

  • Pojawia się zmęczenie

To normalne, że teraz, kiedy w Twoim organizmie dużo się dzieje, częściej odczuwasz zmęczenie. W czasie ciąży Twoje zapotrzebowanie na mikroelementy znacząco wzrasta, dlatego zaleca się m.in. zwiększenie spożycia żelaza. Żelazo wiąże tlen we krwi i zaopatruje w niego Ciebie i Twoje dziecko. Z tego względu należy spożywać pokarmy zawierające żelazo (zarówno roślinne, jak i zwierzęce) oraz pić soki z czerwonych owoców.

Sprawdź, dlaczego żelazo jest tak ważne dla kobiet w ciąży. Dowiedz się, jakie jest zapotrzebowanie na żelazo w ciąży.

  • Zmienia się percepcja ciała

Z podekscytowaniem obserwujesz, jak Twój brzuch w 18. tygodniu ciąży staje się coraz większy. Zmienia się także poczucie własnego ciała – odczuwasz swoje ruchy jako niezgrabne i ociężałe. Od teraz chodzenie może być trudniejsze, podobnie jak wstawanie z łóżka, wychodzenie z wanny czy podnoszenie się z podłogi. Wstając z leżenia na plecach, najpierw przekręć się na bok, opuść nogi, a dopiero później unieś tułów, podpierając się na rękach. Zapobiegnie to zwiększaniu ciśnienia w jamie brzusznej, które nadmiernie obciąża mięśnie dna miednicy i może prowadzić do rozejścia mięśnia prostego brzucha.

Najważniejsze wskazówki na 18. tydzień ciąży

  • Możesz mieć trudności ze znalezieniem odpowiedniej pozycji do spania. Dzieje się tak dlatego, że w pozycji leżącej brzuch uciska na narządy wewnętrzne i naczynia krwionośne. Specjalna poduszka do spania w ciąży w kształcie litery C, J lub I może pomóc Ci lepiej spać. Dzięki niej wygodniej ułożysz się na boku, odciążysz plecy i podeprzesz brzuch. Po ciąży poduszkę-rogal możesz wykorzystywać do karmienia piersią.

  • Zaleca się spożywanie pokarmów zawierających żelazo – zapotrzebowanie na ten pierwiastek wzrasta w ciąży o połowę. Do posiłków bogatych w żelazo dodawaj produkty zawierające witaminę C, która ułatwia jego przyswajanie, np. surową paprykę, kiszonki, owoce jagodowe i leśne, kiwi oraz natkę pietruszki.

Skorzystaj z naszych propozycji przepisów na dania bogate w żelazo.

  • Pamiętaj o podnoszeniu nóg i robieniu przerw podczas chodzenia.

  • Dbaj o codzienne ćwiczenia wspomagające krążenie i zapobiegające rozwojowi żylaków. Oprócz nich, pozostawaj aktywna na co dzień: spaceruj, maszeruj, pływaj, zapisz się na fitness dla ciężarnych lub wybieraj inne umiarkowane aktywności, na które pozwala Ci wielkość brzucha w 18. tygodniu ciąży.

Sprawdź, jakie ćwiczenia możesz wykonywać w 18. tygodniu ciąży.

  • Noszenie płaskiego obuwia ułatwia chodzenie. Jeśli tylko możesz, na czas ciąży zrezygnuj ze szpilek i koturn.

  • Powoli możesz zacząć załatwiać pierwsze zakupy dla swojego dziecka. Zacznij od rzeczy na zamówienie, na które trzeba będzie dłużej poczekać.

  • Jeśli nie zrobiłaś tego wcześniej, umów się na połówkowe USG w 18. tygodniu ciąży. Według wielu lekarzy najlepszy termin na badanie połówkowe przypada między 20. a 22. tygodniem – zapytaj swojego ginekologa, czy tak będzie też w Twoim przypadku.

O co możesz zapytać lekarza lub położną podczas wizyty w 18. tc

Profilaktyka żylaków – ćwiczenia poprawiające krążenie

Poproś swoją położną o pokazanie konkretnych ćwiczeń wzmacniających żyły. Usprawniają one przepływ krwi i zapobiegają powstawaniu żylaków. Jest to szczególnie ważne, jeśli na żylaki cierpią członkowie Twojej rodziny. Pomocne mogą być też specjalne preparaty do wcierania, które można kupić w drogerii lub aptece, jednak przed ich zastosowaniem skonsultuj się z lekarzem lub położną.

Przygotowanie do porodu – kiedy zapisać się do szkoły rodzenia?

Zapytaj swoją położną o najbliższe zajęcia szkoły rodzenia, w których możesz wziąć udział.

Rejestracji do szkoły rodzenia należy dokonać około 20. tygodnia ciąży. Kurs rozpoczyna się zwykle na początku trzeciego trymestru (około 29. tygodnia ciąży). Jeśli nie masz czasu na cotygodniowe spotkania, wybierz intensywny, weekendowy kurs lub szkołę rodzenia online.

Ponadto każda kobieta w ciąży od 21. tygodnia może skorzystać z bezpłatnej, refundowanej przez NFZ edukacji okołoporodowej prowadzonej przez położną POZ. Oprócz wiedzy na temat procesu narodzin poznasz skuteczne metody, które pozwolą Ci dobrze przygotować się do porodu. Twój partner lub inna bliska osoba również może wziąć udział w tych zajęciach – zazwyczaj w niektóre wieczory – i dowiedzieć się, jak może Cię wspierać podczas porodu.

Sposoby stabilizacji ciśnienia krwi w ciąży

Zarówno zbyt niskie, jak i zbyt wysokie ciśnienie krwi może być problematyczne w ciąży. Jeśli zauważasz u siebie podwyższone wartości ciśnienia tętniczego, lekarz poinformuje Cię, co możesz zrobić, aby je ustabilizować. Zadbaj o zdrową dietę w ciąży, odpowiednią podaż wapnia oraz ogranicz używanie soli. Staraj się też nie dopuścić do nadmiernego przybierania na wadze.

Dowiedz się, jaka waga w ciąży jest prawidłowa. Sprawdź, ile powinnaś przytyć w ciąży.

W przypadku zbyt niskiego ciśnienia możesz doświadczać zawrotów głowy, „mroczków przed oczami” po nagłym wstaniu z łóżka, a nawet omdleń. Taki stan nie wymaga zwykle leczenia, a jedynie modyfikacji codziennych nawyków: stopniowego podnoszenia ciała i unikania gwałtownych zmian pozycji. Pomocne mogą być również drobne ćwiczenia, np. rowerek przed wstaniem z łóżka. Pobudza to krążenie i jest sposobem na radzenie sobie z niskim ciśnieniem krwi.

Wysokie ciśnienie krwi może być objawem gestozy. Dowiedz się więcej

Informacje o autorce:

Juliane Jacke-Gerlitz jest dyplomowaną pielęgniarką. Od ponad dziesięciu lat zajmuje się poradnictwem w zakresie macierzyństwa i karmienia piersią. Obecnie pracuje jako autorka tekstów medycznych i psycholog. Juliane Jacke-Gerlitz jest mężatką od 22 lat, matką ośmiorga dzieci i mieszka z rodziną w Halle w Niemczech.