Dziewiąty miesiąc ciąży – oczekiwanie na wczesne objawy porodu

Na liczniku już 33 tydzień ciąży, a to oznacza, że jesteś na ostatniej prostej przed porodem – właśnie zaczynasz 9 miesiąc ciąży! Jeśli Twoje dziecko urodzi się teraz, nadal będzie uważane za wcześniaka – ale najpóźniej w 36. tygodniu ciąży rozpoczętego porodu zwykle już nie da się opóźnić. Szanse dziecka na przeżycie poza Twoim organizmem są bardzo duże, ponieważ nabyło ono większość ważnych umiejętności i jest prawie w pełni rozwinięte. W dziewiątym miesiącu ciąży możesz czuć się zmęczona swoim stanem – skurcze łydek nie dają spać w nocy, a zgaga i skurcze Braxtona-Hicksa doskwierają za dnia. Nic dziwnego, że z utęsknieniem wypatrujesz już pierwszych objawów porodu.

W dziewiątym miesiącu ciąży dziecko wolniej rośnie na długość – teraz głównie przybiera na wadze. W 33 tygodniu ciąży waga dziecka wynosi nieco poniżej dwóch kilogramów, ale pod koniec 36. tygodnia maluch zazwyczaj waży już 2700 gramów lub więcej.

Jego wykształcone już od dawna narządy zmysłów są teraz aktywnie używane. Twoje dziecko słucha odgłosów dochodzących spoza macicy, a jego źrenice żywo reagują na światło: rozszerzają się w ciemności i kurczą przy silnym oświetleniu.

Płuca płodu są w tym momencie na tyle rozwinięte, że nawet jeżeli urodzi się on jako wcześniak, prawdopodobnie będzie mógł sprawnie oddychać bez większego wsparcia. Pod koniec dziewiątego miesiąca pęcherzyki płucne są gotowe do użycia.

Dziecko w 33 tygodniu ciąży zaczyna otrzymywać przeciwciała odpornościowe z organizmu mamy, które ochronią je przed drobnoustrojami już po przyjściu na świat. Objętość płynu owodniowego osiąga maksimum, dlatego ruchy dziecka po 33 tygodniu ciąży stają się coraz mocniej (niekiedy też boleśnie) odczuwalne.

W 34 tygodniu ciąży dziecko szybko gromadzi tkankę tłuszczową i przybiera na wadze nawet 250 g tygodniowo. Nadal doskonali ssanie, połykanie, oddychanie i wydalanie moczu, które już za kilka tygodni będzie mogło zastosować w praktyce. Skurcze w 34 tygodniu ciąży coraz bardziej przesuwają główkę maluszka w kierunku miednicy mamy, dlatego może on zacząć odczuwać ciasnotę i ucisk.

Waga dziecka w 35 tygodniu ciąży osiąga, a niekiedy też przekracza 2,5 kg. W tym okresie stale przybywa komórek w jego mózgu, a obwód główki jeszcze bardziej się powiększa. Powieki maluszka pozostają zamknięte w trakcie snu, a otwierają się w czasie aktywności i czuwania.

Dziecko w 36 tygodniu ciąży jest już niemal zupełnie dojrzałe i przygotowane do funkcjonowania poza organizmem mamy. Gruczoły nadnerczowe podejmują pracę i produkują już hormony, m.in. kortyzol i adrenalinę, które przydadzą się w momencie rozpoczęcia porodu. Choć wszystkie układy w ciele maluszka już sprawnie działają, to powinien on jeszcze przez pewien czas pozostać w macicy mamy – dziecko urodzone w 36 tygodniu ciąży nadal będzie uważane za wcześniaka.

Obrzęki w ciąży są częstą dolegliwością pojawiającą się około połowy ciąży. Najczęściej ich przyczyną jest utrudniony odpływ krwi z żył spowodowany przez ucisk macicy na naczynia krwionośne, a także nadmiar wody oraz soli w organizmie.

Jeśli cierpisz z powodu obrzęków i opuchniętych nóg w ciąży, te wskazówki mogą Ci pomóc:

• Trzymaj nogi uniesione.

• Ćwicz jogę ciążową.

• Pływaj.

• Dbaj o gimnastykę stóp i nóg.

• Wykonuj masaże szczotką i zimne prysznice.

• Stąpaj po wodzie lub rosie.

• Rób kąpiele stóp i masaż refleksologiczny.

Opuchlizna w ciąży, szczególnie jeśli dotyczy całego ciała, może być jednym z objawów niebezpiecznego stanu przedrzucawkowego, zwanego zatruciem ciążowym. Z tego względu należy o każdym przypadku obrzęków w ciąży powiadomić lekarza prowadzącego ciążę.

Dowiedz się więcej na temat dolegliwości w III trymestrze ciąży

Począwszy od 32-34 tygodnia ciąży zmienia się częstotliwość badań kontrolnych. Od tej pory powinnaś spotykać się z ginekologiem lub położną co dwa tygodnie. Jeśli ze względów medycznych konieczne jest również wykonanie kardiotokografi komputerowej (KTG – aparat do rejestracji skurczów, który mierzy bicie serca dziecka i czynność skurczową macicy), na te badania należy przeznaczyć około pół godziny więcej.

Podczas następnej kontroli zostanie przeprowadzone badanie krwi na obecność wirusowego zapalenia wątroby typu B (oznaczenie antygenu HBs) i HIV, a także badania VDRL (kiła) i HCV (WZW typu C), jeśli należysz do grupy ryzyka. Po 35 tygodniu ciąży lekarz zaleci również wykonanie posiewu z pochwy i odbytu w kierunku paciorkowców B-hemolizujących (powszechnie zwane GBS), którego wynik przesądza o konieczności podania antybiotyków w trakcie porodu siłami natury.

Dowiedz się więcej o tym, jakie badania wykonuje się pod koniec ciąży

Zgaga i ciąża często idą ze sobą w parze. Niektóre przyszłe mamy cierpią na nią od samego początku ciąży, innym zaczyna ona doskwierać po 20 tygodniu lub tuż przed porodem. Przyczynami zgagi w ciąży są cofanie się treści żołądkowej do przełyku (refluks), wzrost ciśnienia w żołądku spowodowany naciskiem macicy oraz działanie hormonów ciążowych, głównie progesteronu.

Dobrą prewencją zgagi jest odpowiednia dieta w ciąży:

• jedz mniejsze posiłki, unikaj przejadania się oraz jedzenia kolacji tuż przed snem

• ogranicz ilość węglowodanów w diecie

• unikaj tłustych i ostrych posiłków, czekolady oraz używek

• ogranicz, a najlepiej wyeliminuj napoje gazowane.

Jeśli dolegliwości są uciążliwe i nie ustępują po modyfikacji diety, porozmawiaj z lekarzem o przyjmowaniu leków neutralizujących kwas żołądkowy.

Doraźnie ulgę podczas zgagi w ciąży mogą przynieść:

• położenie się na lewym boku, które zmniejszy ucisk macicy na żołądek

• wypicie kilku łyków mleka

• napar z imbiru, ciasteczka imbirowe lub żucie plastra świeżego korzenia imbiru

• spanie z lekko uniesioną górną częścią ciała.

W okolicach 8 lub 9 miesiąca ciąży wiele przyszłych mam zaczyna liczyć ruchy swojego dziecka. W tym okresie płód powinien wykonywać minimum 10 ruchów w trakcie godziny. Warto pamiętać, że w miarę zbliżania się terminu porodu zmienia się aktywność maluszka. W macicy jest coraz ciaśniej, dlatego rozpychające, powolne i słabe ruchy dziecka w 34 tygodniu ciąży nie są zazwyczaj niepokojące.

Co ciekawe, nawet intensywne ruchy dziecka w 36 tygodniu ciąży, czyli niemal w przeddzień porodu, nie powinny Cię martwić, o ile nie maja charakteru panicznego szarpania.

Od kiedy liczyć ruchy dziecka? Przyjmuje się, że warto zacząć robić to ok. 28-34 tygodnia ciąży. Podczas najbliższej wizyty kontrolnej zapytaj lekarza, czy powinnaś już zacząć liczyć kopniaki maluszka, czy możesz jeszcze z tym zaczekać.

Jak liczyć ruchy dziecka w 35 tygodniu ciąży? Metoda liczenia ruchów dziecka nie zmienia się w zależności od tygodnia ciąży. Najczęściej liczy się ruchy, które maluch wykonuje podczas 1 godziny.

Więcej o liczeniu ruchów płodu przeczytasz w naszym poradniku: Liczenie ruchów dziecka w ciąży - po co i jak to robić?

Skurcze Braxtona-Hicksa i skurcze przepowiadające są do siebie podobne. W obu przypadkach nie dochodzi do indukcji porodu, tzn. szyjka macicy pozostaje zamknięta. Oba rodzaje skurczów służą do ćwiczenia macicy przed skurczami porodowymi. Skurcze Braxtona-Hicksa są odczuwalne mniej więcej od połowy ciąży, a skurcze przepowiadające występują dopiero na kilka tygodni lub dni przed porodem i to nie u wszystkich kobiet. W miarę zbliżania się terminu porodu, skurcze pomagają dziecku powoli przesunąć główkę lub pupę w kierunku kanału rodnego i wsunąć się do miednicy.

Odczuwanie skurczów różni się u poszczególnych kobiet. Jednak wiele kobiet w ciąży opisuje następujące objawy:

• łagodne do silnego ciągnięcie w plecach,

• czasami nieprzyjemny ból w plecach, który promieniuje do ud,

• lekkie uczucie ucisku (jak przy zbyt ciasno zapiętym pasku),

• „twardy brzuch” przez kilka do maksymalnie 30 sekund.

Podsumowując: skurcze Braxtona-Hicksa nie powinny być i zazwyczaj nie są bolesne, a skurcze przepowiadające mogą powodować lekki ból i dyskomfort. Ciepły (ale nie gorący!) okład, kąpiel, odpoczynek i relaks zazwyczaj sprawiają, że dolegliwości szybko ustępują.

Jeśli nie odczuwasz żadnych skurczów, to też jest w porządku. Niekiedy treningowe skurcze macicy nie są w ogóle odczuwalne przez ciężarną (co nie znaczy, że nie występują!), a pierwszymi skurczami, które dają o sobie znać są dopiero te porodowe. Jak je rozpoznać? To proste: skurcze porodowe jako jedyne narastają w czasie – stają się częstsze, dłuższe i bardziej bolesne oraz nie mijają pod wpływem ciepła lub odpoczynku.

Dowiedz się więcej, o tym jak rozpoznać objawy zbliżającego się porodu

Porady na dziewiąty miesiąc ciąży zależą w zasadzie od Twojego samopoczucia. Czujesz się dobrze? Świetnie, zajmij się więc wszystkimi niezbędnymi sprawami organizacyjnymi, utrzymuj lekką aktywność fizyczną w ciąży i ciesz się czasem dla siebie, zanim pojawi się dziecko. Jeśli jednak jesteś ciągle wyczerpana i zmęczona, a w dodatku doskwierają Ci skurcze przepowiadające, odpoczywaj jak najwięcej i ładuj akumulatory przed porodem.

• Nadal obowiązuje zasada: zero alkoholu i zero nikotyny!

Mimo że dziecko jest już niemal w pełni rozwinięte, to picie alkoholu i palenie papierosów nadal są zakazane i mogłyby spowodować poważne komplikacje zarówno u maluszka, jak i u mamy. Jedynymi dozwolonymi używkami w ciąży są kakao, herbata oraz kawa (maksymalnie 2-3 filiżanki dziennie, co odpowiada 200-300 mg kofeiny).

• Zaplanuj umiarkowane ćwiczenia fizyczne w 9 miesiącu ciąży.

Lekka aktywność fizyczna w ciąży pomoże Ci rozluźnić napięte mięśnie i dotlenić nie tylko Twoje ciało, ale też maluszka w Twoim brzuchu. Ćwiczenia w ciąży polecane na 3 trymestr to: pływanie, joga, pilates, spacery oraz marsze. Dobrym pomysłem na tym etapie są też ćwiczenia na piłce, np. krążenia miednicą, które pomagają główce dziecka wstawić się do kanału rodnego.

Dowiedz się więcej na temat ćwiczeń w ciąży

• Zrób masaż stóp.

W dziewiątym miesiącu ciąży obciążenia, z którymi muszą radzić sobie Twoje stopy są już spore – zwiększająca się waga dziecka w 34 tygodniu ciąży, rosnąca macica i piersi robią swoje. Warto poświęcić im nieco uwagi robiąc regularny, krótki masaż podeszew. Możesz poprosić o jego wykonanie swojego partnera, a zyskasz chwile odprężenia i relaksu.

• Podczas masażu lekko podszczypuj skórę, co ukoi jej swędzenie.

Szybko rosnący brzuch w 9 miesiącu ciąży może sprawiać, że Twoja skóra stanie się napięta i swędząca. Remedium na to jest masaż polegający na delikatnym podszczypywaniu skóry, który pobudza ukrwienie i zwiększa elastyczność. Nałóż na brzuch odrobinę olejku, a następnie lekko uszczypnij skórę palcem wskazującym i kciukiem, podciągnij do góry i puść.

• Przygotuj ubranka dla niemowlęcia.

9 miesiąc ciąży to dobry czas na dokupienie ostatnich elementów wyprawki i przygotowanie kącika lub pokoju dla maluszka. Wypierz ubranka, pościel i kocyki i włóż je do szuflad i szafek maluszka. Pamiętaj o rozpięciu guziczków i nap – pozwoli to przyspieszyć ubieranie dziecka.

Dowiedz się więcej o tym, jak powinna wyglądać wyprawka dla noworodka

• Spakuj torbę do szpitala lub przygotuj się do porodu domowego.

36 tydzień ciąży jest ostatni momentem na spakowanie torby do porodu, choć wiele kobiet robi to znacznie wcześniej. Dzięki temu w przypadku przedwczesnego rozpoczęcia akcji porodowej będziesz niemal od razu gotowa do wyjazdu do szpitala i zyskasz pewność, że masz niezbędne przedmioty przy sobie. Jeśli planujesz rodzić w domu, przygotuj wszystkie rzeczy, które będą Ci w tym czasie potrzebne i zbierz je w jednym miejscu.

Dowiedz się więcej na temat tego, co powinna zawierać torba do szpitala przyszłej mamy

W dziewiątym miesiącu ciąży często pojawiają się skurcze Braxtona-Hicksa i skurcze przepowiadające. Nie wywołują one porodu - szyjka macicy pozostaje twarda i zamknięta. Kobiety w ciąży odczuwają je w różny sposób, zazwyczaj jako ucisk lub intensywne ciągnięcie w plecach i w dole brzucha. Skurcze Braxtona-Hicksa nie powinny być bolesne, natomiast skurcze przepowiadające mogą już przekraczać granicę bólu. Ich częstotliwość i siła nie wzrastają, a skurcze samoistnie mijają.

Skurcze porodowe są zazwyczaj regularne, coraz bardziej bolesne, a odstępy pomiędzy nimi stale się skracają. Jeśli masz wątpliwości, zadzwoń do swojej położnej.

Jesteś ciekawa, jak inne kobiety w ciąży opisują skurcze? Podziel się swoimi doświadczeniami na forum eksperckim HiPP.

Choć przyjęło się, że ciąża trwa 9 miesięcy kalendarzowych, to tak naprawdę donoszona fizjologiczna ciąża trwa 280 dni, czyli 40 tygodni – a zatem dziesięć miesięcy księżycowych. Różnica wynika z różnych sposobów liczenia tygodni ciąży, które polegają na obliczaniu daty porodu na podstawie terminu ostatniej miesiączki lub prawdopodobnego poczęcia.

Między 33. a 36. tygodniem ciąży Twoje dziecko znacznie przybiera na wadze. W ciągu tych czterech tygodni waga dziecka wzrasta z około 1980 g do 2700 g. Ponadto osiąga ono długość od 43,5 cm do 47 cm - jest to mniej więcej rozmiar wieszaka na ubrania.

Oczywiście płód wydaje się znacznie mniejszy, bo jest skulony w pozycji embrionalnej. Mimo to można teraz wyraźnie odczuć każdy nowy gram masy ciała. Dowiedz się więcej o masie i rozmiarach swojego dziecka.

Na początku dziewiątego miesiąca ciąży 90% wszystkich dzieci ma już prawidłową pozycję urodzeniową. Około 5% przechodzi z niekorzystnej pozycji, np. poprzecznej lub miednicowej do pozycji główkowej dopiero między 33. a 36. tygodniem, przygotowując się w ten sposób do nadchodzącego porodu. Moment ten możesz odczuć np. jako intensywne ruchy dziecka w 35 tygodniu ciąży.

Jednak w dziewiątym miesiącu ciąży w brzuchu nie ma zbyt wiele miejsca, co utrudnia obrót – płód opiera się o ścianę macicy i nie może już poruszać się tak swobodnie jak w poprzednich miesiącach. Tak więc osiągnąwszy pozycję porodową, zwykle pozostaje już w niej aż do urodzenia. Z tego względu szanse, że ułożenie dziecka w 9 miesiącu ciąży zmieni się z główkowego na jakiekolwiek inne są minimalne.

Informacje o autorce:

Sabrina Sailer jest wolontariuszką i konsultantką w zakresie karmienia piersią i chustonoszenia od 2010 roku. Pracuje jako copywriterka i redaktorka, a także zajmuje się doradztwem dotyczącym godzenia życia rodzinnego i zawodowego.